Język:
EN
| Data publikacji:
05-10-2023
|
Abstrakt
| s. 179–189
Pojęcie „paradygmat Samarytanina” oznacza tutaj stworzony przez Jezusa, w przypowieści o miłosiernym Samarytaninie, pewien konkretny wzorzec postępowania odnośnie do osób cierpiących. W przedstawionych analizach „paradygmat Samarytanina” jest odniesiony do współczesnej opieki paliatywnej, posługującej osobom znajdującym się w terminalnej fazie choroby. Istotnymi elementami „paradygmatu Samarytanina” są: zatrzymanie się przy ciężko chorym jako gotowość pomocy, integralne odniesienie do człowieka umierającego, pierwszeństwo bezpośrednich relacji międzyludzkich nad instytucją, konieczność rozwijania profesjonalnego leczenia paliatywnego, gotowość poświęcenia czasu i pieniędzy na rzecz terminalnie chorego, właściwe kształtowanie zależności między pracą etatową a wolontariatem w ramach opieki paliatywnej, szacunek wobec odmienności przekonań bliźniego, umacnianie właściwie ukształtowanej współpracy w ramach zespołu hospicyjnego oraz pogłębianie opieki paliatywnej o wymiar nadprzyrodzony.
2023-10-05
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
FR
| Data publikacji:
05-10-2023
|
Abstrakt
| s. 131–142
Hermeneutyczne poszukiwania naukowej i filozoficznej refleksji nie dysponują „ostatnim słowem” wyjaśniającym „całościowo” tożsamość człowieka. Wpisana w jego definicję konieczność takiego wyjaśnienia (Fides et ratio 1; 27) spotyka się z koniecznością uwzględnienia odkrywalnej w „tekście historii” Chrysto-logicznej przemowy Boga (FR 11). Objawiona „opowiedziana” tożsamość człowieka („tożsamość narracyjna”), w swej dialogicznej strukturze (schemat), jest „obietnicą” i „zadaniem”. Realizowany tą strukturą proces antropogenezy (teoria działania) jest także procesem identyfikacji. Istotnym komponentem tak wyjaśnionej tożsamości człowieka jest więc decyzja (odpowiedź), motywowana (komplementarnie) antropologiczną wiedzą („całościową” i „częściową”). W antropologice tej motywacji rozum i wiara dopełniają się wzajemnie. W eschatologicznym otwarciu tego procesu, kryterium racjonalności zawierzenia objawionej antropologii jest społeczna miłość. Miłość jest jedyną nadzieją ostatecznego zrozumienia i zrealizowania tożsamości człowieka.
2023-10-05
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
EN
| Data publikacji:
05-10-2023
|
Abstrakt
| s. 108–115
Powyższy artykuł to prezentacja refleksji fundamentalnoteologicznej Hansa Waldenfelsa, skoncentrowanej na problemie dialogu. Fundamentalną przesłankę tejże refleksji stanowi przekonanie o wyjątkowości chrześcijaństwa pośród różnych kultur i religii oraz wielorakich systemów i hierarchii wartości, współtworzących obecnie wraz z nim współczesny krajobraz pluralistycznie zorientowanych społeczeństw. Zgodnie z sugestią Waldenfelsa, owa wyjątkowość chrześcijaństwa, którą konstytuuje przekonanie o absolutnym charakterze własnego roszczenia, napotyka obecnie coraz większy sprzeciw ze strony innych podmiotów zarówno religijnych, jak i świeckich, które poprzez absolutyzację własnych roszczeń, próbują neutralizować zbawczą wartość chrześcijańskiego orędzia. Sytuacja ta prowokuje zatem pytanie o możliwość jej dialogowego rozwiązania. Waldenfels, mając na uwadze tę zasadność, wskazuje na znaczenie mediacyjnej roli teologii fundamentalnej uprawianej w apologetyczno-dialogicznej perspektywie. W tym kontekście uzasadnia on niezbędność apologetyki, której zadaniem jest nie tylko badanie charakteru reakcji innych wobec chrześcijańskiego wezwania, lecz także prezentacja racji teologicznych na rzecz chrześcijańskiego orędzia oraz zabieganie o klimat zrozumienia, dzięki któremu to orędzie może być przyjęte. Osiągnięcie tego celu warunkuje konieczność spotkania tendencji apologetycznej z dialogiczną oraz potrzebę ich wzajemnego dopełnienia, dającą możliwość permanentnego poszerzania obszarów dialogicznego współistnienia.
2023-10-05
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
29-06-2020
|
Abstrakt
| s. 278-290
Artykuł wykazuje, że dla właściwego rozumienia i przeżywania moralności chrześcijańskiej potrzebne jest uwzględnienie jej duchowego charakteru. Pogłębione spojrzenie na moralność jest zadaniem wszystkich chrześcijan. Jednak szczególne wyzwanie w tym zakresie spoczywa na teologii moralnej. Dlatego też w niniejszych analizach położono akcent na trosce o właściwy kształt samej teologii moralnej. By uzasadnić konieczność głęboko duchowego rozumienia moralności chrześcijańskiej, potrzebne było najpierw znalezienie odpowiedzi na pytania o zależność między moralnością a duchowością, o wpływ Ducha Świętego na kształtowanie moralności chrześcijańskiej, wreszcie o zależność między teologią moralną a innymi dyscyplinami teologicznymi, szczególnie teologią duchowości.
2020-06-29
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2012
|
Abstrakt
| s. 231-244
Traktat apologetyczny Euzebiusza z Cezarei Przeciwko Hieroklesowi zawiera krytykę filozoficzną i teologiczną determinizmu fatalistycznego, prezentowanego przez Apoloniusza z Tiany w jego nauczaniu o Mojrach i Konieczności. Według Euzebiusza, przypisując własne działanie przeznaczeniu i istotom wyższym, takim jak Mojry i Konieczność, neguje się Opatrzność Bożą, osobistą odpowiedzialność i wolną wolę człowieka. Zwolennik takich poglądów powinien być zatem uważany za bezbożnika i głupca, ale nie za prawdziwego filozofa. W koncepcji chrześcijańskiego autora, człowiek jest wolny w swoim wyborze rzeczy, „które od nas zależą”, i jest odpowiedzialny za swoje wybory.
2012-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
25-01-2025
|
Abstrakt
| s. 95-109
Celem artykułu jest zrozumienie zjawiska psychicznego wypalenia wśród dzieci i młodzieży w kontekście kulturowej presji idealnego ciała. Presja ta jest potęgowana m.in. za pośrednictwem przekazów obecnych w mediach społecznościowych, stając się przyczyną frustracji związanej z wizerunkiem ciała oraz problemów zdrowotnych dorastających. W związku z tym głównym problemem badawczym niniejszego artykułu jest pytanie o to, w jaki sposób kulturowy imperatyw idealnego ciała staje się potencjalnym czynnikiem psychicznego wypalenia wśród dzieci i młodzieży. W artykule zastosowano hermeneutyczną analizę treści literatury przedmiotu, badań oraz danych statystycznych odnoszących się do analizowanego zjawiska. W implikacjach dla praktyki pedagogicznej wskazano na konieczność wdrażania oddziaływań psychoedukacyjnych oraz profilaktycznych w zakresie krytycznego odbioru przekazów kulturowych i medialnych odnoszących się do wizerunku ciała i dbałości o ciało.
2025-01-25
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2013
|
Abstrakt
| s. 129-146
Problem zaangażowania duchownych w politykę nie tylko dziś budzi wielkie emocje. Wydaje się, że cennym przyczynkiem w badaniach nad zagadnieniem dopuszczalności polityki na ambonie może być casus transmitowanego przez Polskie Radio kazania pasyjnego wygłoszonego przez arcybiskupa Józefa Teodorowicza w 1938 roku. Przestrzegając przed ateizacją młodzieży wiejskiej, arcybiskup lwowski obrządku ormiańskokatolickiego wkroczył na delikatne pole polityki, nazywając uniwersytety ludowe „zatrutą szkołą”. Przykład wywołał lawinę protestów i spore emocje polityczne, a w ustach kaznodziei okazał się chyba przykładem zbyt mocnym i osobistym. Incydent w żadnej mierze nie pomniejsza znaczenia, jakie kazania arcybiskupa Teodorowicza zajmują w historii polskiego kaznodziejstwa. Fakt powstania swoistej spirali pretensji i pomówień, którą może spowodować wypowiedź w radiu, zwraca jednak uwagę na konieczność troski o dobro każdego odbiorcy, czy będzie nim działacz uniwersytetów ludowych, czy też wierny Kościoła katolickiego.
2013-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
15-05-2023
|
Abstrakt
| s. 264-275
W Jk 2, 21 nazywa się Abrahama „Ojcem naszym [w wierze], który przez czyny [z niej płynące] został usprawiedliwiony”. Konieczność wiązania ze sobą wiary i czynów, które muszą iść z nią w parze, stanowi podstawę dowodzenia Jakuba. Autor Listu Jakuba wykazuje że wiara Abrahama została poparta czynami. Jednym z nich była ofiara, jaką złożył Abraham ze swego syna Izaaka. Tak wypełniło się Pismo, a wiara osiągnęła swój cel, stając się doskonałą i dojrzałą, czyli doprowadzającą do zbawienia (Jk 2, 21-23). W ten sposób jest wzorem do naśladowania. Jakub stara się wykazać, że również adresatów Listu Bóg usprawiedliwia przez wiarę popartą uczynkami. „Wypełnienie się Pisma” dotyczy bowiem nas, którym zawierzenie Bogu na wzór Abrahama zostaje zaliczone ku usprawiedliwieniu, czyli przynosi nam zbawienie. Takie stanowisko Jakuba wobec wiary, która musi być poparta czynami, absolutnie nie stoi w opozycji do nauki Pawła o wierze, która usprawiedliwia. Paweł bowiem również mówi o wierze potwierdzonej czynami miłości (por. Ga 5, 6).
2023-05-15
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2016
|
Abstrakt
| s. 183-197
Osoby uwikłane w kryzysy i konflikty małżeńskie, rodzinne wymagają niejednokrotnie szczególnej pomocy. Dlatego też celem artykułu jest próba przedstawienia poradnictwa rodzinnego jako formy wsparcia małżeństwa i rodziny. Rozważania dotyczą charakterystyki wsparcia społecznego, poradnictwa małżeńskiego i rodzinnego. Artykuł omawia także korzyści wynikające z korzystania z różnych form wsparcia, w tym także z poradnictwa rodzinnego, które funkcjonuje zarówno w instytucjach państwowych, jak i w kościelnych. W tekście zasygnalizowana została konieczność podejścia wielopłaszczyznowego zaangażowania specjalistów w procesie wsparcia małżeństwa i rodziny.
2016-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2018
|
Abstrakt
| s. 42-63
W swojej kaznodziejskiej działalności św. Zenon z Werony, jak wielu współczesnych mu duszpasterzy, wielokrotnie wykorzystywał fragmenty biblijne w celu pouczenia wiernych i przekazania najistotniejszych prawd wiary. W kontekst przygotowań katechumenów do chrztu wpisał także starotestamentalną historię o Judzie i Tamar. Artykuł stanowi próbę analizy egzegezy biblijnego fragmentu, dokonanej na użytek duszpasterski przez biskupa Werony. Wskazuje, w jaki sposób alegoryczne odczytanie tekstu pomogło kaznodziei zaprezentować najważniejsze zagrożenia religijności katechumenów oraz konieczność nawrócenia i przyjęcia sakramentów wiary. Prezentuje wreszcie wizję Kościoła – nowego ludu Bożego, który duszpasterz odkrył w biblijnej postaci Tamar.
2018-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
DE
| Data publikacji:
05-10-2023
|
Abstrakt
| s. 311–321
Wobec wielości motywów i modeli soteriologicznych występujących w Biblii i w rozwoju teologii uprawnione jest twierdzenie o komplementarności poszczególnych ujęć. Teza taka pociąga za sobą konieczność refleksji nad kryteriami komplementarności, by uniknąć niebezpieczeństwa eklektyzmu. Szczególnym wyzwaniem jest jednak nie samo skonstruowanie takich kryteriów, ale ich dotrzymanie w realizowanej koncepcji teologicznej. Czy konstruowany model, deklarowany jako dopełniający wobec innych, nie wypiera faktycznie innych? Czy deklarowana otwartość na pluralizm modeli nie zanika jednak pod naporem poszukiwań jednej spójnej koncepcji? Problem taki zostaje omówiony w niniejszym artykule na podstawie koncepcji „teologii paschalnej” W. Hryniewicza. Autor ten konstruuje bowiem jedną specyficzną wizję soteriologii, deklarując przy tym jej uzupełniający, ubogacający charakter w stosunku do innych ujęć, a zwłaszcza do tradycyjnej zachodniej soteriologii staurocentrycznej. Sam też podejmuje wątki problemu kryteriów komplementarności modeli teologicznych. Okazuje się, że teologia paschalna W. Hryniewicza ukazuje soteriologiczną tradycję zachodnią raczej jako zawężenie niż odrębne, komplementarne spojrzenie na dzieło zbawcze Chrystusa. Bogata wizja teologiczna tego autora ostatecznie ogranicza możliwość uznania ujęć komplementarnych. Pozostaje pytanie, czy jest to nieunikniony skutek koncentracji na jednym modelu i staranności w jego uzasadnieniu. Na koniec zostaje zaproponowane pod dyskusję odmienne, nie tyle teologiczne, ile antropologiczne kryterium komplementarności modeli soteriologicznych, bazujące na odmiennych doświadczeniach (i sposobach ich wyrazu) nadziei na zbawienie, które wiązane jest zawsze z dziełem Chrystusa.
2023-10-05
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
16-07-2020
|
Abstrakt
| s. 352-372
Współczesne media masowe kształtują kulturę środowiska komunikacyjnego. Świat cyfrowy oferuje różne techniki komunikowania i determinuje jednocześnie konieczność poszukiwania nowych, skutecznych form wypowiedzi. Problem ten dotyczy także przestrzeni religii. Wobec tego rodzą się podstawowe pytania o możliwości wykorzystania potencjału cyberprzestrzeni w efektywnym wypełnianiu misji ewangelizacyjnej, aby skutecznie dotrzeć z treściami sakralnymi do współczesnego odbiorcy. Autorka analizuje szczególny gatunek wypowiedzi religijnej, jaką jest świadectwo doświadczenia wiary realizowane językiem i narzędziami charakterystycznymi dla kultury audiowizualnej i multimedialnej. W artykule ukazano ewolucję gatunku, wskazano także na tendencje profesjonalizacji w tym zakresie. Jednocześnie zasygnalizowano nie tylko szanse, ale i zagrożenia oraz dylematy związane z komunikowaniem sieciowym w procesie mediatyzacji treści religijnych.
2020-07-16
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
English
Język Polski