Opublikowane: 1981-12-31

Kościół a kwestia robotnicza w XIX wieku

Eugeniusz Szczotok

Abstrakt

Die Entwicklung der modernen Grossindustrie begann in England in den siebziger Jahren des XVIII Jahrhunderts. Von Anfang an war sie so heftig und hatte so tiefgreifende Folgen, dass man sie als industrielle Revolution bezeichnet. Der Wandel im technischen, ökonomischen und sozialen Bereich führte zur politischen, wirtschaftlichen und sozialen Neuordnung Europas. Die alte Standesgesellschaft zerfiel und es entstand die Klassengesellschaft in derer Rahmen sich das Proletariat zur Arbeiterklasse entwickelte. Seit ihrem Entstehen war diese neue Gesellschaftsklasse in ihrem materiellen und geistigmoralischen Dasein vielfach bedroht durch niedrige Löhne, Überlastung mit Arbeit, mangelhafte Wohnungen, Frauen — und Kinderarbeit, Demoralisation, Beschränkungen der Freiheit, Ausbeutung usw. All dies ergab ein neues Problem — die Arbeiterfrage, die vier Aspekte: den ökonomischen, rechtlichen, politischen und religiös-moralischen aufwies. Sie verlangte nach einer raschen und gerechten Lösung, da die Unzufriedenheit der Arbeiter, die sowohl des Unrechts als auch der eigenen Stärke bei fehlenden politischen Rechten bewusst waren, zu einer Spannung führte, die die soziale Ordnung der Gesellschaft gefährdete.
Hat die Kirche die neue Situation in der sie zu evangelisieren hatte wahrgenommen? Hat sie die Arbeiterfrage aufgegriffen um eine Lösung im Geiste des Evangeliums zu suchen und ihren Standpunkt hinsichtlich des vorgehenden Wandels und der ungerechten wirtschaftlichen und sozialen Verhältnissen klar darzulegen? Um auf Mittel und Möglichkeiten zu weisen, die wachsende Ungerechtigkeit gegenüber der zahlreichsten aber auch am meisten bedrängten Gesellschaftsklasse zu beseitigen?
Auf Grund der durchgeführten Analyse sowohl der Tätigkeit der katholisch-sozialen Bewegung — der geistlichen und der Laien — wie auch des offiziellen Dokumentes der Kirche, der Enzyklika Rerum Novarum, muss man diese Fragen positiv beantwortworten. Die sozialengagierten Katholiken, sowohl Geistliche wie Laien interessierten sich für die Arbeiterfrage von Anfang an. Dies kann man nicht behaupten von dem Magisterium der Kirche, das ziemlich spät die Probleme der Arbeiter aufgegriffen hatte — nämlich erst im 1891 — in der Enzyklika Leo des XIII Rerum Novarum. Damit soll nicht gesagt werden, dass man die wachsenden Spannungen und Sachfragen nicht bemerkt hatte: Das Zögern war historisch begründet — die Kirche hatte die Reinheit des Glaubens und der christlichen Moralität zu verteidigen.

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Szczotok, E. (1981). Kościół a kwestia robotnicza w XIX wieku. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne, 14, 175–196. Pobrano z https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/21965

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.


Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).

Tom 14 (1981)
Opublikowane: 2021-03-10


ISSN: 0137-3447
eISSN: 2956-6185

Wydawca
Księgarnia św. Jacka

Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.