Między kłączem i dekonstrukcją wobec kompleksów polskiej humanistyki. Znaniecki w kontekstach lektury (po)lacanowskiej

Klaudia Izabela Węc

doi:10.31261/CHOWANNA.2023.60-61.14

Opublikowane: 2024-11-25

Między kłączem i dekonstrukcją wobec kompleksów polskiej humanistyki. Znaniecki w kontekstach lektury (po)lacanowskiej

Klaudia Izabela Węc

Dział: Studia i rozprawy

https://doi.org/10.31261/CHOWANNA.2023.60-61.14

Abstrakt

Prezentowany tekst jest próbą ukazania zarysu dwóch strategii metodologicznych: Parallaxic praxis oraz badań rizomatycznych na tle analizy książki Lecha Witkowskiego Uroszczenia i transaktualność w humanistyce. Florian Znaniecki: dziedzictwo idei i jego pęknięcia. Prowadzone rozważania osadzone są w paradygmacie badań spekulatywnych wywodzących się z badań krytycznych, które po etapie badań demaskacyjnych (zrealizowanych przez L. Witkowskiego) osadzają dyskurs w polu badań post-krytycznych. Przyjmuję założenie, że badania post-krytyczne pozwalają na afirmację wizji podmiotu prowadzącej do inicjacji jego działań osadzonych w przestrzeni wolności i uznania. W perspektywie poznawczej chodzi również o ukazanie możliwej aplikacji prac Znanieckiego z uwypukleniem psychoanalitycznych korzeni odnoszących się do takich znaczących jak: kompleks, pragnienie/życzenie, afekt, sublimacja, twórczość, wychowanie czy kultura. W warstwie interpretacyjnej zostają przedstawione aspekty mające swe źródło w transmetodologii np. twórczość, której działanie ujawnia się w podmiocie albo dla podmiotu. Aspekt krytyczny odnosić się będzie do współczesnych ograniczeń metodologicznych wynikających z uproszczonej wizji podmiotu i jego pozycji wobec natury, kultury oraz uwarunkowań społecznych. Dla dyskursu pedagogicznego w polu założeń badawczych sformułowane zostanie pytanie: jak rozwijać „arystokrację umysłową”, by zaistniała możliwość wydobycia się z marazmu intelektualnego? Przedstawione analizy mają na celu podążanie za koniecznością uruchomienia zmiany myślenia o historii oraz rozwoju współczesnej myśli humanistycznej również, jako wizji zmiany metodologicznej możliwej dzięki transmetodologicznych postulatów uwalniających badaczy z rygoru badań empirycznych. Przyjęty paradygmat badań spekulacyjnych można potraktować jako pretekst pozwalający uruchomić interpretację osadzoną w ramach (post)lacanowskiego dyskursu psychoanalitycznego. Ostatecznie chodzi o pewną intelektualną grę językową prowadzącą do przekroczenia horyzontu rozumu instrumentalnego oraz wyjście poza tendencję instrumentalizowania człowieka, jako takiego w sprzeciwie wobec podporządkowania podmiotu władzy determinantów poznawczych osadzonych w porządku tego, co w perspektywie transmetodologii możemy nazwać metodologicznym kolonializmem. Ontologiczny i epistemologiczny wymiar tekstu zbudowany jest w oparciu o narzędzia interpretacji psychoanalizy Jacquesa Lacana.

Słowa kluczowe:

Znaniecki , Witkowski , humanities , education , transmethodology , parallaxic praxis , rhisomatic , psychoanalysis , Lacanian hermeneutics

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Węc, K. I. (2024). Między kłączem i dekonstrukcją wobec kompleksów polskiej humanistyki. Znaniecki w kontekstach lektury (po)lacanowskiej. Chowanna, 1–26. https://doi.org/10.31261/CHOWANNA.2023.60-61.14

Cited by / Share

Bibliografia

Caroz G.: Kilka uwag dotyczących prowadzenia leczenia w psychozie zwykłej. Tłum. J. Kotara. „Psychoanaliza. Czasopismo NLS” 2016, nr 7, s. 79–94.
Google Scholar

Le cartel. l’École de la Cause freudienne. https://www.causefreudienne.org/le-cartel/ [dostęp: 20.12.2023]
Google Scholar

Deleuze G.: Logika sensu. Tłum. G. Wilczyński. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
Google Scholar

Deleuze G., Guattari F.: Tysiąc plateau. Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Warszawa 2015.
Google Scholar

Dobroczyński B.: Eros nie mieszka w Polsce. „Znak” 2019, nr 758: Bosko i przykładnie. Seks i religia, s. 28–33. https://www.miesiecznik.znak.com.pl/bartlomiej-dobroczynski-eros-nie-mieszka-w-polsce [dostęp: 20.12.2023].
Google Scholar

Dybel P.: Psychoanaliza – ziemia obiecana? Z dziejów psychoanalizy w Polsce 1900–1989. Część I: Okres burzy i naporu. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków 2016.
Google Scholar

Freud S.: Przyszłość pewnego złudzenia (1927). Tłum. R. Reszke. W: Pisma społeczne. [Dzieła. T. 4]. Przeł. A. Ochocki, M. Poręba, R. Reszke. Oprac. R. Reszke. Wydawnictwo KR, Warszawa 1998, s. 121–161.
Google Scholar

Freud S.: Uwagi na temat dwóch zasad procesu psychicznego. W: Idem: Psychologia nieświadomości. [Dzieła. T. 8]. Przeł. R. Reszke. Wydawnictwo KR, Warszawa 2007, s. 5–14.
Google Scholar

Heidegger M.: Seminare, GA 15. Klostermann Verlag, Frankfurt am Main 1977.
Google Scholar

Kousholt D., Khawaja I.: Transmethodology. Creating Spaces for Transgressive and Transformative Inquiry. Outlines. Critical Practice Studies” 2023, vol. 22, s. 1–21. https://doi.org/10.7146/ocps.v22i.126190 (original work published May 10, 2021)
Google Scholar

Lacan J.: Acte de foundation. W: Idem: Autre écrits. Coll. Le Champ Freudien. Seuil, Paris 1964.
Google Scholar

Lacan J.: Ecrits: A Selection. Trans. A. Sheridan. W.W. Norton & Co., New York–London 1977.
Google Scholar

Lacan J.: Encore. The Seminar of Jacques Lacan: Book XX. Ed. J.A. Miller. Transl. from the French by B. Fink. W.W. Norton & Co., New York– London 1999.
Google Scholar

Lacan J.: Funkcja i pole mówienia i mowy w psychoanalizie. Tłum. B. Gorczyca, W. Grajewski. Wydawnictwo KR, Warszawa 1996.
Google Scholar

Lacan J.: Triumf religii. Tłum. J. Waga. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017.
Google Scholar

Mach A.: Świadkowie świadectw. Postpamięć zagłady w polskiej literaturze najnowszej. Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, Warszawa–Toruń 2016.
Google Scholar

Malabou C.: Ontologia przypadłości. Esej o plastyczności destrukcyjnej. Tłum. P. Skalski. Fundacja Augusta Hrabiego Cieszkowskiego, Warszawa 2017.
Google Scholar

Malpas J.E.: Heidegger’s Topology: Being, Place, World. MIT, Cambridge 2006.
Google Scholar

Piłat R.: Aporie samowiedzy. Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2013.
Google Scholar

Sameshima P.S, Wiebe S., Maarhuis P.: Parallaxic Praxis: Multimodal Interdisciplinary Pedagogical Research Design. Vernon Press, Wilmington 2019.
Google Scholar

Skowron B.: Część i całość. W stronę topoontologii. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2021.
Google Scholar

Sowa J.: Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków 2011.
Google Scholar

Stangl W.: Parsimonitätsprinzip. Online Lexikon für Psychologie & Pädagogik. https://lexikon.stangl.eu/35671/parsimonitaetsprinzip [dostęp: 27.12.2023].
Google Scholar

Węc K.: Granice i transgresje współczesnego wychowania. Psychoanaliza wobec kryzysu podmiotu. Wyd. 2. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2015.
Google Scholar

Węc K.: Psychoanaliza w dyskursie edukacyjnym. Radykalność humanistyczna teorii i praktyki pedagogicznej. Konteksty nie tylko Lacanowskie. Wyd. 2. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2012.
Google Scholar

Witkowski L.: Humanistyka stosowana. Wirtuozeria, pasje, inicjacje. Profesje społeczne versus ekologia kultury. Oficyna Wydawnicza „Impuls”– Wyższa Szkoła Biznesu, Kraków–Dąbrowa Górnicza 2018.
Google Scholar

Witkowski L.: Uroszczenia i transaktualność w humanistyce. Florian Znaniecki: dziedzictwo idei i jego pęknięcia. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2022.
Google Scholar

Witkowski L.: Wstęp do problemu fenomenologii czytania (uwagi nie tylko seminaryjne). W: Idem: Między pedagogiką, filozofią i kulturą. Studia, eseje, szkice. T. 3. Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2007, s. 173–183.
Google Scholar

Wolf B.: Transference between Meaning and Enigma. „Bulletin of the NLS – New Lacanian School of Psychoanalysis” 2007, vol. 2, s. 7–14.
Google Scholar

Wójtowicz K.: O hipotezie „continuum”. „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” 1998, nr 22, s. 35–52. Pobrano z: http://www.obi.opoka.org.pl/zfn/022/zfn02203Wojtowicz.pdf [20.12.2023].
Google Scholar

Wygotski L.S.: Wybrane prace psychologiczne. T. 2: Dzieciństwo i dorastanie. Red. A. Brzezińska, M. Marchow. Tłum. A. Brzezińska et al. Zysk i S-ka, Poznań 2002.
Google Scholar

Zamojski Z.: Od demaskacji ku budowaniu. Po-krytyczna perspektywa badań pedagogicznych. „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja” 2014, nr 67 (3), s. 7–22.
Google Scholar

Znaniecki F.: Cultural Sciences. Their Origin and Development. University of Illinois Press, Urbana 1963.
Google Scholar

Znaniecki F.: Kierownictwo a zwolennictwo we współpracy twórczej. Tłum. C. Jastrzębiec-Kozłowski. „Kultura i Wychowanie” 1924, R. 1, z. 4, s. 277–294.
Google Scholar

Znaniecki F.: The Laws of Social Psychology. The University of Chicago Press, Chicago, Illinois 1926.
Google Scholar

Znaniecki F.: Metoda socjologii. Tłum. E. Hałas. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
Google Scholar

Znaniecki F.: Odpowiedź. W: Zagadnienia oświaty dorosłych. Dwie konferencje. Red. K. Korniłowicz. Wydawnictwo Federacji Oświatowej Organizacji Społecznych, Warszawa 1930, s. 200–217.
Google Scholar

Znaniecki F.: Podstawy i granice celowego działania wychowawczego. W: Zagadnienia oświaty dorosłych. Dwie konferencje. Red. K. Korniłowicz. Wydawnictwo Federacji Oświatowej Organizacji Społecznych, Warszawa 1930, s. 17–32.
Google Scholar

Znaniecki F.: The Social Role of the Man of Knowledge. Routledge & Taylor, London–New York 2019.
Google Scholar

Znaniecki F.: Socjologia wychowania. T. 1: Wychowujące społeczeństwo. Wyd. 3. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
Google Scholar

Znaniecki F.: Upadek cywilizacji zachodniej. Szkic z pogranicza filozofii kultury i socjologii. Komitet Obrony Narodowej, Poznań 1921.
Google Scholar

Opublikowane: 2020-06-30

ISSN: 0137-706X

eISSN: 2353-9682

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Prześlij tekst

Między kłączem i dekonstrukcją wobec kompleksów polskiej humanistyki. Znaniecki w kontekstach lektury (po)lacanowskiej

Abstrakt

Słowa kluczowe:

Klaudia Izabela Węc

Informacje