Socjolog, socjologia, komentarz (na tle twórczości francuskiego socjologa Raymonda Arona)
Abstrakt
Inspiracją do przedstawionej w tym artykule refleksji nad komentarzem socjologicznym jest dorobek naukowy i komentatorski francuskiego socjologa Raymonda Arona. Łączy on rzetelność i wrażliwość opisu, związanego bezpośrednio z jego badaniami socjologicznymi, ze stylem erudyty i fenomenalnym wyczuciem pulsu społecznego charakteryzującym wybitego obserwatora zaangażowanego naukowo zajmującego się komentowaniem współczesności. Podstawowym bowiem pytaniem stawianym w tym artykule jest: czy pisząc komentarze można uprawiać socjologię? Odpowiedź twierdząca na to pytanie, które jest jednocześnie jego tezą i opiera się na przekonaniu, że nie da się uprawiać socjologii nie komentując historii czy współczesności. W tej perspektywie socjologia to ściśle naukowy komentarz interpretujący dynamikę zmian otaczającego nas świata.
Słowa kluczowe
socjologia polityki; komentarz socjologiczny; socjolog jako komentator; obserwator zaangażowany; emocje społeczne
Bibliografia
Arendt H., 2008: Filozofia i socjologia. W: Salon berliński i inne eseje. Przeł. M. Godyń, S. Szymański. Warszawa: Prószyński i S-ka, s. 139—168.
Aron R., 1992: Widz i uczestnik. Przeł. A. Zagajewski. Warszawa: Czytelnik.
Aron R., 1996: Les désillusions du progrès. Essai sur la dialectique de la modernité. Paris: Gallimard.
Aron R., 2002: Les étapes de la pensée sociologique. Paris: Gallimard.
Aron R., 2007: La sciologie allemande contemporaine. Paris: Quadrige / PUF, Paris.
Aron R., 2011: Dimensions de la conscience historique. Paris: Les Belles Lettres.
Aron R., 2013: Tukidydes i opowieść historyczna. „Przegląd Polityczny”, nr 121 / 122.
Auden W.H., 1988: Grecy i my. W: Ręka farbiarza i inne eseje. Wyd. M. Sprusiński. Wstęp J. Zieliński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Burakowski A., Gubrynowicz A., Ukielski P., 2021: 1989. Jesień narodów. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Buzan B., Little R., 2011: Systemy międzynarodowe w historii świata. Przeł. E. Brzozowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Corbin H., 2002: Histoire de la philosophie islamique. Paris: Gallimard.
Filipowicz S., 2003: Historia myśli polityczno-prawnej. Gdańsk: Arche.
Gacek M., 2018: W poszukiwaniu sprawiedliwości. Raymond Aron, liberalno-konserwatywny intelektualista. W: Od inteligencji do postinteligencji. Wątpliwa hegemonia. Red. P. Kulas, P. Śpiewak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 162—184.
Gacek M., 2020: Socjolog w świecie tekstu. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3, s. 233—239.
Gacek M., Kwiatkowska M., 2011: Od realizmu politycznego do socjologii stosunków międzynarodowych w myśli Raymonda Arona. W: Myśli społecznych splątanie. Księga jubileuszowa z okazji 60-lecia pracy naukowej i dydaktycznej profesora Władysława Markiewicza. Red. K. Czekaj, J. Sztumski, Z.A. Żechowski. Katowice: Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa im. Wojciecha Korfantego, s. 119—133.
Geertz C., 1997: O gatunkach zmąconych. (Nowe konfiguracje w myśli społecznej). W: Postmodernizm. Antologia przekładów. Wyb., oprac. i przedm. R. Nycz. Kraków: Wydawnictwo Baran i Szuszczyński.
Judt T., 2013: Brzemię odpowiedzialności. Blum, Camus, Aron i francuski wiek dwudziesty. Przeł. M. Filipczuk. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Kapuściński R., 2004: Podróże z Herodotem. Kraków: Znak.
Kimla P., 2009: Historycy-politycy jako źródło realizmu politycznego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Klima J., 1957: Prawa Hammurabiego. Przeł. C. Kunderewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kozłowski T., 1997: Wstęp. W: Platon: Prawa. Przeł. i oprac. M. Maykowska. Warszawa: Wydawnictwo Alfa, s. 5—11.
Krasnodębski Z., 2000: Max Weber i jego analiza religii światowych. W: M. Weber: Etyka gospodarcza religii światowych. T. 1: Taoizm i konfucjanizm. Przeł. T. Zatorski. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos, s. I—XXXII.
Kuryłowicz M., Wiliński A., 2008: Rzymskie prawo prywatne. Zarys wykładu. Warszawa: Oficyna a Wolters Kluwer business.
Łagowski B., 2008: Tukidydes: „Wojna peloponeska”. W: Idem: Pochwała politycznej bierności. Elbląg—Inowrocław: Wydawnictwo Sprawy Polityczne, s. 15—23.
Łęcki K., 2011: Tukidydes jako (pre)socjolog. Prolegomena. W: Myśli społecznych splątanie. Księga jubileuszowa z okazji 60-lecia pracy naukowej i dydaktycznej profesora Władysława Markiewicza. Red. K. Czekaj, J. Sztumski, Z.A. Żechowski. Katowice: Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa im. Wojciecha Korfantego, s. 278—291.
Łęcki K., 2012: Inny zapis. „Sekretny dziennik” pisarza jako przedmiot badań socjologicznych. Na przykładzie „Dzienników” Stefana Kisielewskiego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Łęcki K., 2019: Według Tukidydesa. Rozważania socjologa literatury nad „Wojną peloponeską”. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Machiavelli N., 1984: Książę. Rozważania nad pierwszym dziesięcioksięgiem historii Rzymu Liwiusza. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Magoska M., 2001: Obywatel w procesie zmian. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Michnik A. et al., 2007: Aron — profesor higieny intelektualnej i moralnej. wyborcza.pl, 16.02.2007. http://wyborcza.pl/1,100557,3921917.html [dostęp: 6.03.2018].
Miodek L., 2017: Brońmy demokracji, bo jest śmiertelna. „Przegląd”, nr 32, s. 35—36.
Perreau-Saussine E., 2003: Raymond Aron et Carl Schmitt lecteurs de Clausewitz. „Commentaire”, No. 103, s. 617—622. https://doi.org/10.3917/comm.103.0617.
Raciborski J., 2011: Obywatelstwo w perspektywie socjologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Scruton R., 1999: Intelektualiści nowej lewicy. Przeł. T. Pisarek. Poznań: Zysk i S-ka.
Simon-Nahum P., 2011: Préface. In: R. Aron: Dimensions de la conscience historique. Paris: Les Belles Lettres, s. 9—26.
Sirinelli J.-F., 1995: Sartre et Aron, deux intellectuels dans le siècle. Paris: Hachette / Littératures.
Solecki S., 2000: Polibiusz. W: Historia europejskiej myśli społecznej. Wybór tekstów źródłowych. Wyd. i oprac. Idem. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, s. 61—72.
Stabryła S., 1989: Przedmowa. W: Myśli. Lucjusz Anneusz Seneka. Wyb., przeł. i oprac. Idem. Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 5—34.
Stefaniuk M., 2001: Teoria elit Vilfreda Pareta. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Stempowski J., 1984: Czytając Tukidydesa. W: Idem: Eseje. Kraków: Znak.
Stomma L., 2017: Jeździec bez twarzy. „Przegląd”, nr 32, s. 35.
Strauss L., 2009: O tyranii. Przeł. P. Armada, A. Górniesiewicz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Sylwestrzak A., 1997: Historia doktryn politycznych i prawnych. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze PWN.
Weber M., 2000: Etyka gospodarcza religii światowych. T. 3: Starożytny judaizm. Przeł. D. Motak. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Weber M., 2002: Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Przeł. D. Lachowska. Warszawa Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wiatr J., 1999: Socjologia polityki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Zieliński Z., 1980: Wstęp. W: Hermiasz Sozomen: Historia Kościoła. Przeł. S. Kazikowski. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, s. 3—20.
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Polska
https://orcid.org/0000-0003-3087-3999
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).