Pracowite dno sadzawki. Socjologia moralności a literatura piękna

Krzysztof Sztalt
https://orcid.org/0000-0003-4549-8263

Abstrakt

Artykuł w zamierzeniu autora ma uwidaczniać poznawcze walory literatury w zakresie moralności i aksjologii. Tekst zaczyna się od wymienienia funkcji literatury, podkreślając funkcję poznawczą. Wskazuje na różnice poznania literackiego i naukowego. Następnie autor przedstawia możliwość skupienia się, podczas poznania literackiego, na kwestiach moralnych i aksjologicznych, posiłkuje się przy tym konkretnymi przykładami literackimi. Stoi na stanowisku, że przed-socjologiczne poznanie literackie może być nie mniej cenne i doniosłe od poznania socjologicznego. Oba, jego zdaniem, niejako się uzupełniają.


Słowa kluczowe

dzieło literackie; funkcje literatury; poznawcza funkcja literatury; przedmiot poznania literatury; socjologia moralności; aksjologia; dobro i zło; literatura jako źródło wiedzy przed-socjologicznej

Bourdieu P., 2006: Medytacje pascaliańskie. Przeł. K. Wakar. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Cassirer E., 1971: Esej o człowieku. Wstęp do filozofii kultury. Przeł. A. Staniewska. Warszawa: Czytelnik.

Hospers J., 1962: Implied Truth in Literature. In: J. Margolis: Philosophy Looks at the Arts. New York: Temple University Press, s. 212—213.

Ingarden R., 1960: O dziele literackim. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Jakobson R., 1960: Poetyka w świetle językoznawstwa. „Pamiętnik literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej”, nr 51/2, s. 431—473.

Ossowska M., 1966: Podstawy nauki o moralności. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Ossowska M., 1986: Socjologia moralności. Zarys zagadnień. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Ossowski S., 1967: O osobliwościach nauk społecznych. W: Idem, Dzieła. T. IV. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 286—287.

Pomian K., 1973: Człowiek pośród rzeczy. Szkice historycznofilozoficzne. Warszawa: Czytelnik.

Rosner K., 1970: O funkcji poznawczej dzieła literackiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Schütze F., 1997: Trajektorie cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej. „Studia Socjologiczne”, nr 1, s. 11—56.

Swieżawski S., 1966: Zagadnienie historii filozofii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Tatarkiewicz W., 1997: Historia filozofii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Pobierz

Opublikowane : 2022-12-29


SztaltK. (2022). Pracowite dno sadzawki. Socjologia moralności a literatura piękna. Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa, 13, 1-9. https://doi.org/10.31261/GSS_SN.2022.13.04

Krzysztof Sztalt  sztaltk@gmail.com
Uniwersytet Wrocławski  Polska
https://orcid.org/0000-0003-4549-8263




Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).