Kultura i sztuka ulicy w Maghrebie na przykładzie Algierii i Tunezji. Zarys problemu
Abstrakt
Artykuł przedstawia różnorodne strategie manifestowania chęci do mówienia, przełamywania tabu i próby nadawania sensu swojej obecności w mieście jako aktora społecznego. Prezentowane miejsca, czas, tematyka i twórca/y stanowią formę przekazu i komunikacji. Omawiane przykłady Algieru, Oranu, Tunisu czy Dżerby pozwalają zrozumieć złożoność życia społeczno-kulturowego i politycznego w Maghrebie.
Słowa kluczowe
Maghreb; Algieria; Tunezja; sztuka ulicy; graffiti
Bibliografia
Bibliografia
Barska A., 2012: Rewolucja kaktusowa/jaśminowa znakiem przemian w krajach Maghrebu. „Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa”, T. 3, s. 170—180.
Baudrillard J., 1976: L’echange symbolique et la mort. Paris: Gallimard.
Braudel F., 1971: Historia i trwanie. Przeł. B. Geremek. Warszawa: Czytelnik.
Drozdowski R., 2006: Obraza na obrazy. Strategie społecznego oporu wobec obrazów dominujących. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Durkheim É., 1968: Zasady metody socjologicznej. Przeł. J. Szacki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ferrell J., 2016: Foreword. Graffiti and Street Art And The Politics of Complexity. In: Routledge Handbook of Graffiti and Street art. Ed. J.I. Ross. London—New York: Routledge, s. V—XXXIII.
Geertz C., 2005: Interpretacja kultur. Wybrane eseje. Przeł. M.M. Piechaczek. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Gralińska-Toborek A., 2019: Graffiti i street art. Słowo, obraz, działanie. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kasznik-Christan A., 2006: Algieria. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Kłoskowska A., 1981: Socjologia kultury. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Mirzoeff N., 2016: Jak zobaczyć świat. Przeł. Ł. Zaremba. Kraków: Wydawnictwo Karakter.
Schütz A., 1970: On Phenomenology and Social Relations. Ed. H.R. Wagner. Chicago: University of Chicago Press.
Schwartzman A., 1985: Street Art. New York: Dial Press.
Shove G., ed., 2010: Untitled II: The Beautiful Renaissance: Street Art. and Graffiti. Darlington: Pro-Actif Communications.
Sztompka P., 2019: O pojęciu kultury raz jeszcze. „Studia Socjologiczne”, nr 1, s. 7—23.
Tokarski J., red., 1989: Słownik wyrazów obcych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Yi-Fu Tuan, 1987: Przestrzeń i miejsce. Przeł. A. Morawińska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Źródła internetowe
Benfodil M., 2015: Graffitis: Ce que disent les murs d’Alger. https://algeria-watch.org/?p=13160 [dostęp: 25.05.2022].
Blanché U., 2015: Street Art and related terms — discussion and working definition. https://www.urbancreativity.org/uploads/1/0/7/2/10727553/blanche_journal2015_v1_n1.pdf [dostęp: 12.10.2022].
Djerbahood. https://fr.wikipedia.org/wiki/Djerbahood [dostęp: 20.05.2022].
Fresques murales en hommage aux clubs et héros de la Révolution en vogue à Alger, 2021. https://www.aps.dz/culture/115261-fresques-murales-et-graffiti-en-hommage-aux-clubs-et-heros-de-la-revolution-en-vogue-a-alger [dostęp: 10.05.2022].
Haouel H., 2022: Culture et arts de rue: Un acquis au temps des crises. https://lapresse.tn/122367/culture-et-arts-de-rue-un-acquis-au-temps-des-crises/ [dostęp: 6.05.2022].
Ouaras K., 2009: Les graffitis de la ville d’Alger: carrefour de langues, de signes et de discours. Les murs parlent… „Insaniyat”, No. 44—45, s. 159—174. https://journals.openedition.org/insaniyat/596 [dostęp: 15.05.2022].
Ouaras K., 2015: L’espace urbain algérois à l’épreuve de ses graffiti. „L’Année du Maghreb”, No. 12, s. 157—179. https://doi.org/10.4000/anneemaghreb.2431.
Ouaras K., 2019: Les graffiti à Oran : une pratique régulatrice du « chaos » urbain ? „Insaniyat”, No. 85—86, s. 15—36. https://journals.openedition.org/insaniyat/21197 [dostęp: 21.05.2022].
Presque six ans après la révolution tunisienne, les murs sont encore beaucoup à dire. Et avec le temps, le ton a changé, 2016. https://www.jeuneafrique.com/361050/societe/graffitis-tunisie-murs-se-entendre/ [dostęp: 25.05.2022].
La révolution tunisienne s’affiche sur les murs à grands renforts de graffiti, 2011. https://observers.france24.com/fr/20110527-revolution-tunisienne-bombe-murs-pays-graffitis-tunis-art-urbain-Ahl-El-Kahf [dostęp: 15.05.2022].
Un street art. En gage pour réhabiliter l’espace public, 2017. https://www. thecasbahpost.com/un-street-art-engage-pour-rehabiliter-lespace-public/ [dostęp: 20.05.2022].
Wiens C., 2021: Murs, graffitis et culture des jeunes en Égypte, en Libye et en Tunisie. https://themarkaz.org/fr/walls-graffiti-and-youth-culture-in-libya-and-tunisia/ [dostęp: 15.05.2022].
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).