The Editorial Board of International Journal of Research in E-learning (IJREL) is privileged to present a new volume 8(2) 2022. The content of the current issue was divided into three chapters. The first is devoted to Research on Distance, Online and Blended Learning in particular in the COVID-19 time. The second contains articles concerned with Innovative Methods and Technology in Education. The third concerns Theoretical, Methodological and Practical Aspects and Psychological Determinants of ICT and E-Learning in Education.

Podczas dwuletniego okresu pandemii COVID-19 całość kształcenia uniwersyteckiego, w tym kształcenia nauczycieli języków obcych, prowadzone było wyłącznie online. O ile w wielu przypadkach zmiana trybu pracy na nauczanie zdalne oznaczała spadek efektywności kształcenia z uwagi na brak kontaktu fizycznego i większą ilość czasu potrzebną do przygotowania materiałów na zajęciach, jednocześnie okazało się, że umiejętne zastosowanie narzędzi i metod e-learnigu może znacząco zwiększyć efekty uzyskiwane podczas procesu kształcenia nauczycieli. Celem artykułu jest pokazanie, jak zmaksymalizować skuteczność kształcenia kompetencji zawodowej nauczycieli języków obcych poprzez umiejętne połączenie synchronicznych i asynchronicznych zadań wykonywanych na platformie e-learningowej.

W związku z pandemią COVID-19 tradycyjne nauczanie twarzą w twarz zostało zastąpione edukacją na odległość, e-learningiem, nauką online i edukacją mieszaną na wszystkich poziomach, w tym w nauczaniu dorosłych. Learning Management Systems (LMS) mają kluczowe znaczenie dla organizowania skutecznego procesu edukacyjnego online i zapewniania, że uczący się osiągają efekty uczenia się. Obecne badania, przeprowadzone w sześciu krajach UE: Chorwacji, Łotwie, Słowenii, Rumunii, Polsce i Czechach, określają przydatność platform LMS do pozaformalnego i nieformalnego uczenia się dorosłych w przypadku różnych grup docelowych, w przypadku, gdy kształcenie dorosłych w bezpośrednim kontakcie jest ograniczone. W badaniach wzięło udział 638 uczestników, w tym 209 osób z trudnościami w dostępie do nauki. Uczestnicy przestudiowali przygotowany kurs typu blended learning jako kurs edukacji pozaformalnej i nieformalnej oraz wypełnili ankietę ewaluacyjną po przyswojeniu treści kursu. Wyniki wskazują na ogólne zadowolenie uczących się z LMS i z prowadzenia kursu oraz przydatność platform LMS dla potrzeb standardowych uczniów dorosłych oraz uczniów z kulturowymi, społecznymi i geograficznymi przeszkodami w uczeniu się zarówno w przypadku uczenia się pozaformalnego, jak i nieformalnego. LMS jest odpowiedni dla uczniów z trudnościami ekonomicznymi w uczeniu się pozaformalnym, ale uczniowie z barierami w nauce wymagają specjalnego podejścia pedagogicznego, aby wesprzeć ich w przyswajaniu treści kursu w formacie nauczania mieszanego wyłącznie online.

W dzisiejszych czasach zdobycie wysokiego poziomu kompetencji cyfrowych stało się realną potrzebą rozwoju zawodowego w każdej dziedzinie. Przyszli absolwenci kierunku Stosunki Pracy i Zasoby Ludzkie powinni osiągnąć zaawansowany poziom tej umiejętności. Głównym celem badań jest określenie poziomu nabycia kompetencji cyfrowych u studentów Stosunków Pracy i Zasobów Ludzkich. Drugim celem jest stwierdzenie, czy istnieje związek między płcią a osiąganiem kompetencji cyfrowych. Niniejsza praca opiera się na zastosowaniu kwestionariusza dotyczącego kompetencji cyfrowych, który jest określony na 5 aspektach i głównie zorganizowany wokół podstawy pytań na skali typu Likerta. Zebrane dane należą do 26 studentów studiujących na trzecim roku kierunku Stosunki Pracy i Zasoby Ludzkie na Uniwersytecie Extremadura. Uzyskane wyniki wskazują, że zdecydowana większość studentów (65.4%) posiada zaawansowany poziom kompetencji cyfrowych, niemniej jednak dla pozostałych wskazane byłoby osiągnięcie tego samego poziomu przed ukończeniem studiów i wykonywaniem zawodu. Drugim ważnym wnioskiem jest to, że poziom nabycia kompetencji cyfrowych nie jest uwarunkowany aspektami płci.

Termin “edukacja STEM” został doprecyzowany. Powszechnie uważa się, że edukacja STEM jest procesem uczenia się, który opiera się na interdyscyplinarnej i praktycznej orientacji i zapewnia kształtowanie umiejętności zdobywania wiedzy teoretycznej i opanowania metod naukowych do ich wykorzystania w rozwiązywaniu określonych zadań praktycznych (nie tylko w działalności zawodowej). Przeprowadzono analizę ilościową wyników wdrażania edukacji STEM, przedstawionych w publikacjach naukowych. Znaleziono niewielki odsetek publikacji poświęconych edukacji STEM. Ustalono, że w krajach o rozwiniętych  gospodarkach publikowanych jest znacznie więcej wyników naukowych dotyczących wdrażania edukacji STEM. Podkreślono praktyczne przypadki wdrażania edukacji STEM na Ukrainie i na świecie. Wśród nich jest organizacja edukacji STEM poprzez rozwiązywanie sytuacji problemowych w warunkach terenowych; prowadzenie zajęć z rozwiązywania praktycznych zadań w określonej dziedzinie zawodowej; przykłady organizowania i prowadzenia lekcji w liceum na zasadzie interdyscyplinarnej; przypadki dla czterech ćwiczeń scenariuszowych; przypadki rozwiązywania zadań zorientowanych na praktykę w domu; przypadki edukacji włączającej z wykorzystaniem projektów STEM. Przeprowadzono analizę treści współczesnych praktyk
wdrażania edukacji STEM na otwartych zasobach edukacyjnych Coursera, edX, Udemy, Prometheus i EdEra. Analiza otwartych zasobów edukacyjnych pokazuje, że istnieje zbyt mało kursów, które koncentrowałyby się na edukacji STEM i szkoleniu nauczycieli w zakresie wdrażania edukacji zorientowanej na STEM. Podstawą badań były publikacje naukowe w publikacjach indeksowanych przez scjentometryczne bazy danych Scopus i Web of Science w ciągu ostatnich 10 lat oraz badania dysertacyjne prowadzone na Ukrainie.

Niniejszy artykuł prezentuje wyniki badań kwestionariuszowych przeprowadzonych wśród rodziców uczniów pierwszych klas szkół podstawowych. W badaniach wzięło udział łącznie 60 osób z trzech szkół podstawowych zlokalizowanych na Górnym Śląsku (w tym dwóch szkół publicznychi jednej niepublicznej). Głównym celem zaprojektowanych ankiet było zebranie informacji dotyczących szeroko pojętej organizacji lekcji zdalnych podczas pierwszego lockdownu w czasie epidemii COVID-19. Ocenie rodziców podlegały m.in. planowanie zajęć, zarządzanie klasą, realizacja materiału z uwzględnieniem wszystkich składowych edukacji wczesnoszkolnej, zachowanie uczniów oraz sposoby radzenia sobie z sytuacjami problematycznymi pojawiającymi się podczas nauki na odległość. W części finalnej ankietowani zostali poproszeni o wytypowanie korzyści, które niesie za sobą praca z pierwszoklasistami w systemie zdalnym oraz mankamentów nauki zdalnej. Autorka, w odpowiedzi na refleksje badanych, proponuje kilka wskazówek, które mogą pomóc w rozwiązaniu najbardziej problematycznych kwestii w obu typach szkół.

W niniejszym artykule podjęto problem rozwoju technologii uczenia się dla osób z lekką niepełnosprawnością intelektualną, opisany w teoretycznych ramach społeczeństwa sieciowego. Badania koncentrują się na zagadnieniu technologii uczenia się dla osób z lekką niepełnosprawnością intelektualną. Przeprowadzona analiza jest ugruntowana w tezach społeczeństwa sieciowego. Cele wstępne dotyczyły trzech głównych zagadnień: analizy zagrożeń wykluczeniem cyfrowym osób z lekką niepełnosprawnością intelektualną w wysoko rozwiniętych technologicznie społeczeństwach; konceptualnego spojrzenia na technologie uczenia się jako narzędzi wspierających integrację społeczną; oraz znaczenia dostępnych środowisk e-learningowych dla wspierania e-edukacji włączającej osób z lekką niepełnosprawnością intelektualną. Autorki zastosowały metodę analityczno-opisową na podstawie wybranych źródeł literaturowych, aby nakreślić konceptualny pogląd na funkcje technologii uczenia się w społeczeństwie sieciowym. Artykuł ma następującą strukturę: wprowadzenie; analiza teoretycznych podstaw społeczeństwa sieciowego; przegląd technologii uczenia się dla włączającej e-edukacji dla osób zagrożonych wykluczeniem cyfrowym, wnioski badawcze i kierunki przyszłych badań.

 Ważnym elementem działalności pracowników socjalnych jest wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT). Ostatnie zmiany w ICT stwarzają zasadniczo nowe możliwości pracy socjalnej w zakresie świadczenia usług socjalnych, w tym wysokiej jakości i terminowego reagowania na prośby słabszych grup ludności i osób w sytuacjach kryzysowych. W sektorze informacyjnym praca w sferze społecznej wymaga wiedzy i umiejętności skutecznego wyszukiwania, gromadzenia, przetwarzania, przechowywania, prezentacji i transmisji danych za pomocą komputerów i sieci komputerowych. Pracownik socjalny musi umieć wykorzystywać technologie informacyjne i komputerowe zarówno do samorozwoju w sferze zawodowej, jak i do organizowania codziennych zajęć praktycznych oraz rozwiązywania istotnych społecznie problemów. Dlatego konieczne jest kształtowanie i rozwijanie kompetencji ICT w swojej działalności zawodowej dla jakości
świadczenia usług społecznych.
Celem badania jest określenie narzędzi ICT wykorzystywanych w praktycznej pracy pracowników socjalnych przy świadczeniu usług socjalnych, zakresu zastosowania ICT oraz analiza potrzeb pracowników socjalnych w Kijowie w zakresie wprowadzenia ICT do systemu świadczenia usług socjalnych.
Przeprowadzono internetowe badanie pracowników socjalnych organizacji państwowych i niepaństwowych w Kijowie, które świadczą usługi socjalne dla słabszych grup ludności i osób w sytuacjach kryzysowych. Zastosowano metodę doboru teoretycznego, co pozwoliło na sformułowanie uogólnionych rekomendacji wprowadzenia narzędzi teleinformatycznych do systemu świadczenia usług społecznych. W celu określenia typowych narzędzi ICT oraz kierunków wykorzystania ICT w praktyce pracy socjalnej odbyło się spotkanie eksperckie ze specjalistami wydziału pracy informacyjno-analitycznej Centrum Opieki Społecznej w Kijowie. Do automatycznego wyszukiwania informacji w Internecie wykorzystano monitorowanie zasobów.
Autorzy artykułu przyjrzeli się technologiom informacyjno-komunikacyjnym wykorzystywanym przez świadczeniodawców usług społecznych w swojej pracy i naświetlili perspektywy ich wdrożenia w pracy organizacji państwowych i niepaństwowych. W wyniku badania pracowników socjalnych organizacji państwowych i niepaństwowych w Kijowie określono narzędzia teleinformatyczne, które są najczęściej wykorzystywane w świadczeniu usług społecznych.
Narzędzia te są podzielone na trzy główne kategorie: kanały komunikacji, kanały rozpowszechniania informacji oraz metody budowania procesów świadczenia usług online. W artykule przedstawiono kluczowe potrzeby pracowników socjalnych dotyczące wykorzystania narzędzi teleinformatycznych w procesie świadczenia usług społecznych oraz najbardziej typowe wyzwania we wdrażaniu tych technologii. Autorzy zidentyfikowali zalety wykorzystania ICT w świadczeniu usług społecznych oraz wykazali skuteczność korzystania z usług elektronicznych jako szybkiego i efektywnego narzędzia w procesie zaspokajania żądań słabszych grup ludności. Zwrócono również uwagę na perspektywy wykorzystania ICT w świadczeniu usług społecznych. Udowodniono, że wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w świadczeniu usług społecznych wpłynie pozytywnie na jakość świadczenia pomocy społecznej i usług społecznych. Wykorzystanie tych technologii przez instytucje społeczne pozwala nie tylko skutecznie reagować na wyzwania sytuacji militarnej na Ukrainie, ale także szybko reagować na prośby i potrzeby odbiorców usług społecznych i dostarczać im usługi wysokiej jakości. Autorzy przedstawili główne ICT, które mogą być wykorzystywane przez pracowników socjalnych w świadczeniu usług socjalnych.

Pandemia COVID-19 spowodowała powszechne zamknięcie szkół, co zmusiło uczniów do nauki w domu przez Internet. Jednak dla niektórych studentów nauka zdalna okazała się zbyt stresująca i stanowiła za duże wyzwanie (Bilal et al., 2022). Badania wykazały, że pomimo zalet zajęć w trybie online, istnieją liczne zagrożenia, np. niższe osiągnięcia naukowe, mniejsze zaangażowanie i cele powiązane z unikaniem pracy, większy poziom depresji i nerwowości (Daumiller et al., 2021; Srivastava et al., 2021) oraz wypalenie szkolne (Salmela-Aro et al., 2022). Ponieważ wcześniejsze badania dotyczące wypalenia szkolnego u uczniów dotyczyły głównie tradycyjnej nauki stacjonarnej, bardzo potrzebne jest opracowanie instrumentu umożliwiającego mierzenie symptomów wypalenia uczniów w przypadku nauki przez internet. Celem tego badania było przeanalizowanie zasadności stosowania skali wypalenia e-learningiem wśród populacji młodzieży. Skala wypalenia e‑learningiem (E-SBS) została zaprojektowana w szczególności do pomiaru wyczerpania i trudności w nauce spowodowanych przez zamknięcie szkół podczas pandemii COVID-19. Skala wypalenia e-learningiem, zdefiniowana jako konstrukcja pięciowymiarowa, obejmuje myśli, uczucia i zachowania związane z trudnościami w nauce, których doświadcza młodzież podczas lekcji online. Wyniki potwierdziły, że E-SBS jest racjonalna pod względem psychometrycznym w zakresie pięcio-czynnikowej struktury, trafności treściowej i trafności różnicowej. Zatem skala E- SBS wykazała się potencjałem do zastosowania w różnych obszarach edukacyjnych.