Presented text is a research reconnaissance on the Ukrainian memorial discourse on the Holocaust carried out in Babi Yar in September 1941. Author of the article focuses primarily on the period after the Revolution of Dignity, which became a turning point in Ukrainian-Jewish relations. The subject of special attention are two competitive commemorative projects that are being implemented by Memorial Museum of the Victims of Babi Yar and Memorial Holocaust Center “Babi Yar” (BYHMC).

Celem publikacji korespondencji Marka Wiszniaka (1883–1976) — rosyjskiego historyka, publicysty, pamiętnikarza, działacza społeczno-politycznego, prominentnego członka partii eserów i sekretarza zlikwidowanej przez bolszewików Konstytuanty z Julijem Margolinem (1900–1974) — dziennikarzem, pisarzem, poetą, filozofem politycznym, krytykiem literackim, antykomunistą i zagorzałym przeciwnikiem totalitaryzmów jest: a) poszerzenie wiedzy na temat ich indywidualnych toposów biograficznych i powiązania ich z wydarzeniami „wielkiej” historii; b) wykazanie ścisłego związku rosyjskojęzycznej kultury Izraela ze światową żydowską diasporą emigrantów rosyjskich; c) dobitne podkreślenie faktu, że istniejąca najpierw w Palestynie, a następnie w Izraelu rosyjskojęzyczna literatura stanowi nieodłączną część ogólnoświatowego zjawiska literackiego, zwanego Russia Abroad.

Istnieją dwa rodzaje dyskursu publicznego na temat konkretnych wydarzeń. Pierwszy z nich ma charakter oficjalny i dotyczy mediów publicznych. Przekazują go autorytety i renomowane instytucje. Drugi natomiast jest nieoficjalny i odnosi się do sfery prywatnej (plotki, podpowiedzi, porady w grupie bliskich sobie ludzi). Chociaż te dwie odmiany dyskursu publicznego funkcjonują jednocześnie, to dominuje odmiana oficjalna. Niemniej po pewnym czasie odmiana nieformalna zaczyna wypierać oficjalną. Znaki przepowiadające przyszłość najczęściej spotyka się w nieoficjalnym dyskursie.

Artykuł zawiera porównanie koncepcji twórczych amerykańskich i izraelskich pisarzy rosyjskojęzycznych. Jego autorka poddaje analizie hybrydyczność egzystencji twórcy poza krajem urodzenia. Chociaż literatura amerykańska tworzona przez imigrantów z byłego ZSRR w pierwszej dekadzie obecnego
wieku zasadza się na odrzuceniu przez twórców wszelkich definicji klasyfikujących i istnieniu w przestrzeni pośredniej, to skierowana jest do czytelników anglojęzycznych. Tymczasem rosyjskojęzyczni pisarze Izraela chociaż akcentują swoją społeczną przynależność do tego kraju, to kierują swoją twórczość do czytelnika rosyjskojęzycznego, mieszkańca zarówno rosyjskojęzycznej diaspory, jak i Federacji Rosyjskiej. Zaledwie niewielka część rosyjskojęzycznych twórców izraelskich, którzy przedkładają odbiorców hebrajskojęzycznych nad rosyjskojęzycznych, buduje swoją narrację na tych samych zasadach nieprzynależności, co rosyjskojęzyczni autorzy w Stanach Zjednoczonych. Autorka artykułu przekonuje, że w przeciwieństwie do forowanej w XX wieku koncepcji „tygla narodów”, w czasach współczesnych o sukcesie prozy imigrantów decydują teksty korzystające z literacko-kulturowej hybrydyczności.

W wyniku powszechnej fali imigracji, zapoczątkowanej w roku 1989, około miliona Żydów radzieckich trafiło do Izraela. Doświadczenie przesiedleń dla większości repatriantów naznaczone zostało napięciem pomiędzy potrzebą asymilacji w nowych warunkach kulturowych, a chęcią zachowania „rosyjskiej”
tożsamości kulturowej. Niniejszy artykuł analizuje politykę (auto)reprezentacji radzieckich imigrantów w Izraelu na przykładzie filmu Arika Kapłuna Przyjaciele Jany (1999), który wyznaczył nową granicę w kinie rosyjsko-izraelskim. W przeciwieństwie do wcześniejszych filmów tworzonych w Izraelu przez filmowców z byłego ZSRR, w których doświadczenie przesiedlenia z reguły nacechowane było nostalgią, poczuciem utraty I podwójnej alienacji, Kapłun w przedstawianiu tożsamości rosyjsko-żydowskiej rezygnuje z nostalgii za radziecką przeszłością i kultywowania rosyjsko-żydowskiej niepowtarzalności. Chociaż bohaterowie filmu starannie i z pietyzmem zachowują niektóre aspekty kultury rosyjskiej (muzyka, sztuka, kulinaria), to łatwo rozstają się z innymi (akcent, alkoholizm, język rosyjski i radzieckie wzorce męskości). Analiza filmu ujawnia zmiany w strategiach autopozycjonowania tożsamości rosyjsko-żydowskiej w kontekście wielokulturowego Izraela.

The article attempts to combine the dialectics of Simon Dubnow, one of the founders of the modern historiography of the Jewish nation, with the dialectics of the revolution by the Russian philosopher Nikolai Berdyaev. It presents the way the community, and then the Jewish nation underwent from aversion through
emancipation and assimilation to hatred that led to the Holocaust. The juxtaposition of the two dialectics allows us to look at the common history of Judaism and Christianity through the prism of a representative of the Jewish minority — Dubnow, and the Christian majority, one of the founders of the religious renaissance during Stalinism — Berdyaev.

.

.

.

.