Granice nowego dramatu serbskiego — płynne i stale wytyczane na nowo. Perspektywa lokalna i recepcja w Polsce
Abstrakt
Since the turn of the millennium, Serbian drama has been increasingly valued and recognized in the post-Yugoslav region and in Europe. In recent years, the process of globalization has become progressively stronger, with an improved infrastructure for promotion that has made possible the crossing of material and symbolic boundaries. This in turn has led to transformations in artistic expression, as well as increasing opportunities for mobility, co-productions, and translations. The status of the drama has been somewhat problematic because of its situation between literature and theatre. Its heterogeneous nature has required the development of an appropriate method of presentation. The performative/stage reading has emerged as a compelling answer.
Słowa kluczowe
Serbian drama and theatre; translation of the dramatic text; performative/ stage readings; promotion system; Serbian drama in Poland
Bibliografia
Abrasowicz G., 2016: Dramat ciała, ciało w dramacie. Twórczość serbskich i chorwackich dramatopisarek w latach 1990—2010. Wrocław, Atut.
Abrasowicz G., Nikodemska B., 2014: H / artefaktyczny angaż społeczny. „Rita Baum”, nr 34, s. 58—63.
Bal E., 2015: Jak działać przekładami? O tłumaczeniu tekstów dla teatru w kontekście performatywnego zwrotu w humanistyce. „Przekładaniec”, nr 31, s. 31—54.
Bibik B., 2016: Od Autorki. W: Eadem: Translatoris vestigia: Projekcje inscenizacyjne wybranych polskich tłumaczy Orestei Ajschylosa. Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 9—34.
Bodroža S., red., 2013: Biseri iz upravničkih fioka. Beograd, Ustanova kulture gradske opštine Stari Grad Parobrod.
Bogusławska M., 2017: Kulturowe aspekty recepcji serbskiego dramatu w polskim teatrze współczesnym. „Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis”, nr 12, z. 1, s. 1—13.
Bošković V., red., 2012: Prst. Zbirka savremene drame 2. Beograd, Hartefakt fond.
Braszczyński O., 2014: Wstęp do myślenia o performatywnym czytaniu dramatu. W: A. Grabowski, J. Kopciński, red.: Dramat w tekście — tekst w dramacie. Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, s. 49—60.
Cielesta A., Zwierzchowska D., 2011: Dramat serbski po 1995 roku. W: A. Cielesta, L. Małczak, D. Zwierzchowska, red.: Serbska ruletka. Dramat serbski po 1995 roku. T. 1. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Demirski P., 2015: Teatr dramatopisarzy. „Polish Theatre Journal”, nr 1, s. 1—6.
Ðerić Z., red., 2016: Nova srpska drama 2007—2015. Novi Sad, Sterijino pozorje.
Dragović N., 2009: Dramaty Aleksandra Popovicia. Głos reżysera. „Południowosłowiańskie Zeszyty Naukowe. Język — Literatura — Kultura”, nr 6, s. 195—199.
Ðurić D., 2013: Politika i teatar: „Zoran Đinđić” Olivera Frljića i „Oni žive” Milana Markovića i Maje Pelević. „Poznańskie Studia Slawistyczne”, nr 5, s. 89—101.
Golka M., 2010: Imiona wielokulturowości. Warszawa, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza.
Grabowski A., Kopciński J., 2014: Dramat — przedmiot do odnalezienia (słowo wstępne). W: A. Grabowski, J. Kopciński, red.: Dramat w tekście — tekst w dramacie. Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, s. 7—26.
Injac G., red., 2011: Postpolityczność. Antologia nowego dramatu serbskiego. Kraków, Panga Pank.
Jezerkić V., Jovanov S., red., 2006: Predsmrtna mladost: antologija najnovije srpske drame (1995—2005). I deo. Novi Sad, Sterijino pozorje.
Jezerkić V., Jovanov S., red., 2007: Istorija i iluzija: antologija najnovije srpske drame (1995—2005). II deo. Novi Sad, Sterijino pozorje.
Kielawski R., Samanipour A., 2015: Różne wymiary udomowienia w tłumaczeniu dramatu — „Love and Information Caryl Churchill” w przekładzie Pawła Demirskiego. W: A. Filipek, M. Osiecka, M. Gwóźdź, K. Małajowicz, red.: Wkład w przekład 3. Kraków, Korporacja Ha!art, s. 159—176.
Krnajski K., Jovanov S., red., 2015: Antologija drama dobitnika Mihizove nagrade. Kraljevo, Biblioteka „Pozorja” / Kulturni centar „Ribnica”.
Lazin M., 2007: Nova drama — nova gluma? W: S. Anđelković, B. Senker, red.: Govor drame. Govor glume. Zagreb, Disput, s. 103—117.
Lehmann H.-T., 2004: Teatr postdramatyczny. D. Sajewska, M. Sugiera, tłum. Kraków, Księgarnia Akademicka.
Majdzik K., 2013: Literatura chorwacka i jej polscy ambasadorzy. Uwagi do bibliografii przekładów literatury chorwackiej w Polsce w latach 2007—2013. „Przekłady Literatur Słowiańskich”, t. 5, cz. 2, s. 43—60.
Małczak L., 2014: Przekłady literatury serbskiej w Polsce w latach 2007—2013. „Przekłady Literatur Słowiańskich”, t. 5, cz. 2, s. 141—149.
Milivojević Mađarev M., 2015: Šta se štampa, a šta izvodi od savremene srpske dramske književnosti (2003—2015). „Scena”, nr 4, s. 126—135.
Milivojević Mađarev M., 2016: Novo iščitivanje prvonagrađenih drama. W: Z. Ðerić, red.: Nova srpska drama 2007—2015. Novi Sad, Sterijino pozorje, s. 353—366.
Morawski W., 1998: Zmiana instytucjonalna. Społeczeństwo, gospodarka, polityka. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Nelević N., 2012: Siroti dramski tekst: novi pristupi pozorištu. „Gest”, nr 3, s. 69—72.
Nikolić D., 2015: Prepoznavanje novih tokova u srpskoj dramaturgii. „Scena”, nr 1 / 2, s. 52—54.
Niziołek J., 2014: Cztery razy „Don Juan”: polskie dwudziestowieczne przekłady Moliera. Kraków, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Pucek Z., 2005: Arjun Appadurai i antropologia bez granic. W: A. Appadurai: Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji. Z. Pucek, tłum. Kraków, Universitas, s. XII—XIV.
Ratajczakowa D., 2006: W krysztale i w płomieniu. Studia i szkice o dramacie i teatrze. Cz. 2. Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 9—17.
Romčević N., 2011: Teatr w Serbii w latach 1990—2010. L. Małczak, tłum. W: Serbska ruletka. Dramat serbski po 1995 roku. T. 1. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 43—49.
Saganiak M., 2014: Lektura dramatu — czyli o możliwej wyższości czytelnika dramatu nad widzem spektaklu. W: A. Grabowski, J. Kopciński, red.: Dramat w tekście — tekst w dramacie. Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, s. 27—48.
Sokulska A., 2014: Dramat kobiecy, kobieta w dramacie. Wokół dramaturgii Mai Pelević. „Studenckie Zeszyty Naukowe Instytutu Filologii Słowiańskiej UJ”, numer specjalny, s. 5—51.
Stefanović M., Kaliterna T., red., 2011: Radnici umiru pevajući. Drame. Beograd, Hartefakt fond.
Tokarz B., 2006: Model przekładu a stereotyp płci. W: P. Fast, red.: Płeć w przekładzie. Katowice, Wydawnictwo Śląsk—Częstochowa, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Lingwistycznej.
Vujanović A., 2004: Drama bez scene: hrapave konceptualizacije dramske produkcije novih autora u Srbiji. „Scena”, nr 4. Dostępne w Internecie: http://www.pozorje.org.rs/stari-sajt/scena/scena404/19.htm [dostęp: 13.09.2019].
Vujanović A., 2010: Nova — „postpolitička” — drama. W: M. Šuvaković, red.: Istorija umetnosti u Srbiji XX vek. Beograd, Orion Art, s. 771—778.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
