Wildemania — przekład Salomé Oscara Wilde’a a literatura chorwacka na początku XX wieku
Abstrakt
The Irish writer Oscar Wilde was extremely popular in Croatian culture in the first decades of the 20th century. Although Croatian writers of that time generally did not read the original works of British authors but rather their translations, Wilde’s popularity in Germany and Vienna sparked interest in his works among the Croatian readership and spectatorship. This paper explores the translation of Wilde’s Salomé from German by Julije Benešić and Nikola Andrić, and the complex influence that this translation had on Croatian literature of early modernism, relying primarily on the interpretation of the same motif in the texts of young Fran Galović and Miroslav Krleža. The paper argues that the influence of Wilde’s aestheticism is visible not only in the adoption of typical motifs, characters, or atmosphere but also in the autonomous and self-reflective language play in Krleža’s texts.
Słowa kluczowe
Oscar Wilde; Salomé; tłumaczenie; Fran Galović; Miroslav Krleža
Bibliografia
Anonymous, 1893: Pall Mall Gazette, 27 February, p. 3. In: K. Beckson, ed., 2005: Oscar Wilde: The Critical Heritage. London and New York, Routledge, pp. 155—157.
Anonymous, 1905: Oskar Wilde, pjesnik Salome na hrvatskoj pozornici. “Narodne novine”, Zagreb, 24 May, pp. 3—4.
Anonymous, 1905: Saloma od Oskara Wildea — Zahtjevi morala od O. E. Hartlebena. “Obzor”, Zagreb, 29 May.
Batušić N., 2000: Galovićeva Tamara i Wildeova Saloma. In: B. Hećimović, ed.: Krležini dani u Osijeku 1999. Hrvatska dramska književnost i kazalište i hrvatska književnost. Zagreb / Osijek, HAZU, pp. 50—54.
Batušić N., 2001: Morbidna erotika Galovićeve Tamare. In: N. Batušić, Z. Kravar, V. Žmegač, eds: Književni protusvjetovi. Poglavlja iz hrvatske moderne. Zagreb, Matica hrvatska, pp. 234—235.
Benešić J. and N. Andrić, 1905: Saloma (manuscript of translation). Zagreb, Zavod za povijest hrvatske književnosti, kazališta i glazbe HAZU-a.
Benešić J. (J. B.), 1905: Oscar Wilde. “Obzor”, Zagreb, 27 May, pp. 1—2.
Bridgwater P., 1999: Anglo-German Interactions in the Literature of the 1890s. Oxford, University of Oxford.
Čale Feldman L., 2012: U san nije vjerovati. Zagreb, Disput.
Daalder J., 2004: Which is the Most Authoritative Early Translation of Wilde’s ”Salomé”? “English Studies”, 1, pp. 47—52.
Galović F., 1940: Pjesme Frana Galovića. Zagreb, Binoza.
Grubica I., 2010: The ‘Byron of Kipling’s England’: Oscar Wilde in Croatia. In: S. Evangelista, ed.: The Reception of Oscar Wilde in Europe. London, Continuum, pp. 270—285.
Kohl N., 1989: Oscar Wilde: The Works of a Conformist Rebel. D. H. Wilson, trans. Cambridge, Cambridge University Press.
Kohlmayer R., 1995: From saint to sinner: The demonisation of Oscar Wilde’s Salomé in Hedwig Lachmann’s German translation and in Strauss’ opera. In: M. Snell-Hornby, Z. Jettmarová, K. Kaindl, eds: Translation as Intercultural Communication: Selected Papers from the EST Congress — Prague 1995. Amsterdam / Philadelphia, John Benjamins Publishing Company, pp. 111—122.
Kohlmayer R. and Krämer L., 2010: Bunbury in Germany: Alive and Kicking. In: S. Evangelista, ed.: The Reception of Oscar Wilde in Europe. London, Continuum, pp. 270—285.
Lunaček V., 1906: Gostovanje gđice Ise Gregrove. “Obzor”, Zagreb, 24 May, p. 9.
Medić I., 2017: Zavodljivi jezici — Krležina “Saloma” i vajldovski esteticizam. “Umjetnost riječi. Časopis za znanost o književnosti, izvedbenoj umjetnosti i filmu”, vol. 61., 1 / 2, pp. 87—111.
Milčinović A., 1903: Zabranjene drame na njemačkim pozornicama. Vienac, Zagreb, 35.12, p. 387—390.
Kravar Z., 2001: Antički i moderni eros u lirskoj Salomi. In: N. Batušić, Z. Kravar, V. Žmegač, eds: Književni protusvjetovi. Poglavlja iz hrvatske moderne. Zagreb, Matica hrvatska, pp. 169—172.
Kravar Z., 2005: Svjetonazorski separei. Antimodernističke tendencije u hrvatskoj književnosti ranog 20. Stoljeća. Zagreb, Golden marketing i Tehnička knjiga.
Krleža M., 1956: Davni dani: zapisi 1914—1921. Zagreb, Zora.
Krleža M., 1969: Poezija. Zagreb, Zora.
Wilde O., 1913: Sablast od Cantervilla. Zagreb, Kraljevska zemaljska tiskara.
Žmegač V., 1997: Duh impresionizma i secesije. Studije o književnosti hrvatske moderne. Zagreb, ZZKFFSZ.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
