O Zapomnianym świetle Jakuba Demla i jego polskim przekładzie
Abstrakt
Catholic priests who were practicing artistic creativity, mostly poets, in the Czech lands, formed a group called the Catholic Modern in the nineteenth century. Jakub Deml, a Czech priest, poet, and writer from Moravia, was in close contact with the group. His works were not always positively received by concurrent readers, but today he is considered a precursor of contemporary literary trends, especially surrealism. This
article presents a portrait of one of the most original Czech writers of the first half of the twentieth century. The text also takes into account the issue of the Polish translation of his work Zapomenuté svĕtlo (Forgotten Light) by Andrzej Czcibor-Piotrowski and published in Wołów in 2000 by the Czarne Publishing House.
Słowa kluczowe
Jakub Deml; Andrzej Czcibor-Piotrowski; Zapomniane światło; Czech literature of the first half of the 20th century; translation
Bibliografia
Binar V., 2010: Čin a slovo. Kniha o Jakubu Demlovi. Praha, Triáda.
Bobrownicka M., 1973: Problematyka modernizmu w literaturach słowiańskich. W: M. Bobrownicka, red.: Modernizm w literaturach słowiańskich (zachodnich i południowych). Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 5—23.
Bukowski P., Heydel M., 2009: Wprowadzenie: przekład — język — literatura. W: P. Bukowski, M. Heydel, red.: Współczesne teorie przekładu. Antologia. Kraków, Znak, s. 5—37.
Chaloupka O., 2001: Příruční slovník české literatury. Od počátků do r. 1945. Praha, Adonai.
Chalupecký J., 1977: O dada, surrealismu a českém umění. Praha, Jazzová sekce.
Chalupecký J., 1981: Jakub Deml. Praha, Edice Petlice.
Chalupecký J., 1990: Na hranicích umění. Praha, Prostor.
Chalupecký J., 1992: Expresionisté. Richard Weiner, Jakub Deml, Ladislav Klíma, Podivný Hašek. Praha, Torst.
Chalupecký J., 1994: Nové umění v Čechách. Jinočany, nakl. H+H.
Chalupecký J., 2000: Jakub Deml. A.S. Jagodziński, tłum. W: J. Deml: Zapomniane światło. A. Czcibor-Piotrowski, tłum. Wołowiec, Wydawnictwo Czarne, s. 123—206.
Chalupecký J., 2005: Evropa a umění. Praha, Torst.
Deml J., 2000: Zapomniane światło. A. Czcibor-Piotrowski, tłum. Wołowiec, Wydawnictwo Czarne.
Dvořák M., 2007: O Jakubu Demlovi. Praha, Cherm.
Engelking L., 1998: Walka o miłość. „Tygiel Kultury”, nr 6—8, s. 70—72.
Engelking L., 2000: Bardzo mocne światło, czyli recenzja książki Jakuba Demla. „Tygodnik Powszechny”, nr 30, s. 12.
Engelking L., 2006: Jakub Deml. W: J. Tyszkiewicz, red.: Słownik historyczny Europy Środkowo-Wschodniej. T. 1: Państwa Grupy Wyszehradzkiej. Warszawa, Stowarzyszenie Wschód-Zachód, s. 83.
Fučík B., 1994: Píseň o zemi. Praha, Melantrich.
Fučík B., 2003: Rodná krajina básníkova. Praha, Triáda.
Gawarecka A., 2007: Wygnańcy ze światów minionych. O czeskich dekadentach. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.
Genette G., 1992: Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia. A. Milecki, tłum. W: H. Markiewicz, red.: Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia. T. 4, cz. 2. Kraków, Wydawnictwo Literackie, s. 320—353.
Heydel M., 2009: Zwrot kulturowy w badaniach nad przekładem. „Teksty Drugie”, nr 6, s. 21—33.
Heydel M., 2012: Poetyka i polityka strzępu. O polskich przekładach poezji W.H. Audena. W: W. Bolecki, E. Kraskowska, red.: Kultura w stanie przekładu. Translatologia — komparatystyka — transkulturowość. Warszawa, Wydawnictwo IBL PAN, s. 355—371.
Kaczorowska M., 2011: Przekład jako kontynuacja twórczości własnej. Na przykładzie wybranych translacji Stanisława Barańczaka z języka angielskiego. Kraków, Universitas.
Kolbuszewski J., 1984: Modernizm katolicki w literaturach zachodniosłowiańskich. „Przegląd Powszechny”, nr 11, s. 201—215.
Kołakowski Ł., 2002: Uwaga o modernizmie. „Znak”, nr 7, s. 13—18.
Kozak J., 2009: Przekład literacki jako metafora. Między logos a lexis. Warszawa, PWN.
Lefevere A., red., 1992: Translation / History / Culture: A Sourcebook. London, Routledge.
Legeżyńska A., 1997: Tłumacz jako drugi autor — dziś. W: A. Nowicka-Jeżowa, D. Knysz-Tomaszewska, red.: Przekład literacki: teoria, historia, współczesność. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 40—50.
Niedziela Z., 1973: Rola „Moderní revue” w kształtowaniu nowej świadomości estetycznej w Czechach. W: M. Bobrownicka, red.: Modernizm w literaturach słowiańskich (zachodnich i południowych). Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 25—37.
Niedziela Z., 1974: Kierunki rozwojowe czeskiej poezji modernistycznej schyłku XIX wieku. Wrocław, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Niedziela Z., 1999: Modernizm. W: H. Janaszek-Ivaničková, red.: Literatury zachodniosłowiańskie czasu przełomów 1890—1990. Literatura czeska 2. Katowice, Wydawnictwo Śląsk, s. 686—688.
Marek J., 1998: Česká moderní kultura. Praha, Mladá Fronta.
Olič J., 1993: Čtení o Jakubu Demlovi. Olomouc, Votobia.
Pĕnčík J., 1996: Hledání ráje. Třebíč, Arca Jimfa.
Putna M.C., 1998: Česká katolická literatura v evropském kontextu 1848—1918. Praha, Torst.
Rajewska E., 2004: Dwie wiktoriańskie chwile w Troi, trzy strategie translatorskie. Poznań, Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne.
Sheppard R., 1998: Problematyka modernizmu europejskiego. P. Wawrzyszko, tłum. W: R. Nycz, red.: Odkrywanie modernizmu. Przekłady i komentarze. Kraków, Universitas, s. 71—140.
Soliński W., 2012: Parateksty przekładu literackiego a polikulturowość (zarys problematyki). W: W. Bolecki, E. Kraskowska, red.: Kultura w stanie przekładu.
Translatologia — komparatystyka — transkulturowość. Warszawa, Wydawnictwo IBL PAN, s. 333—343.
Stefański M., 2007: Czeska krytyka katolicka lat 1918—1938. Warszawa, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Szymańska K., 2010: Przekład literacki — manipulacja: refrakcja i instytucja patronatu według André Lefevre’a i Manipulation School. „Polisemia”, nr 2. Dostępne w Internecie: https://sites.google.com/a/polisemia.com.pl/polisemia/numery-czasopisma/numer-22010-2-polityczno%C5%9B%C4%87-literatury-i-literatura-obca-i-teoria/przek%C5%82ad-literacki-manipulacja [dostęp: 10.01.2021].
Tarajło-Lipowska Z., 2010: Historia literatury czeskiej. Zarys. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Wöll A., [online]: Mezi apoteózou a tabu. Přehled bádání o Jakubu Demlovi. Dostępne w Internecie: http://www.ucl.cas.cz/edicee/data/sborniky/kongres/tretiI/39.pdf [dostęp: 10.01.2021].
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
