Lucia Merecka Borski: ambasadorka polskich bajek i baśni w Ameryce i jej strategie przekładowe
Abstrakt
Niniejsze opracowanie podkreśla istotną rolę Lucii Mereckiej Borski, najbardziej aktywnej tłumaczki polskich bajek i baśni na język angielski XX wieku. Przyjmując perspektywę studiów nad tłumaczami, artykuł odnosi się do następujących pytań: dlaczego tłumacze tłumaczą? Dlaczego przekładają dane teksty, a nie inne? Co ich do tego motywuje i jak interpretować ich wybory translatorskie? Odpowiadając na te pytania, tekst analizuje The Jolly Tailor and Other Fairy Tales, zbiór bajek wielokrotnie wznawiany w Stanach Zjednoczonych, ze szczególnym uwzględnieniem przekładu polskich nazw własnych oraz kontekstu kulturowego i instytucjonalnego, który wpłynął na działalność tłumaczeniową Mereckiej Borski.
Słowa kluczowe
badania nad tłumaczami; Lucia Merecka Borski; przekład literatury dziecięcej; angielskie tłumaczenia literatury polskiej; przekład bajek i baśni
Bibliografia
Borodo M.: Billy and Casp: Rediscovering Forgotten Translations in Polish-English Cultural Exchanges. W: John Bull and the Continent. Eds. W. Jasiakiewicz, J. Lipski. Peter Lang, Frankfurt am Main 2015, s. 75—88.
Borodo M.: English Translations of Korczak’s Children’s Fiction: A Linguistic Perspective. Palgrave Macmillan, Cham 2020.
Borodo M.: „Król Maciuś Pierwszy”, czyli polska powieść dla dzieci najczęściej tłumaczona na język angielski. „Porównania” 2021, nr 28 (1), s. 443—462.
Chesterman A.: The Name and Nature of Translator Studies. „Hermes” 2009, no. 42, s. 13—22.
Del Negro, J.M.: Storytelling in Public Libraries: The Women, the Mission, the Stories. „Storytelling, Self, Society” 2016, vol. 12, no. 1, s. 81—117.
Gliński K.: Bajki. Gebethner i Wolff, Warszawa 1912.
Heydel M.: Kto tłumaczy? Sylwetka tłumacza w najnowszych badaniach przekładoznawczych. W: Wyjść tłumaczowi naprzeciw. Miejsce tłumacza w najnowszych badaniach translatologicznych. Red. J. Kita-Huber, R. Makarska. Universitas, Kraków 2020, b.p.
Jordan, A.M.: Children’s books as good will messengers. „The Elementary English Review” 1929, vol. 6, no. 4, s. 104—106. https://www.jstor.org/stable/41382971 [dostęp: 4.05.2024].
Kasprowicz J.: Bajki, klechdy i baśnie. Polski Instytut Nakładowy — Księgarnia „Oświata”, Lwów 1922.
Kita-Huber J., Makarska R.: Wyjść tłumaczowi naprzeciw. Wprowadzenie. W: Wyjść tłumaczowi naprzeciw. Miejsce tłumacza w najnowszych badaniach translatologicznych. Red. J. Kita-Huber, R. Makarska. Universitas, Kraków 2020, b.p.
Konopnicka M.: The Brownie Scouts. Trans. K. Żuk-Skarszewska. Riverside Press, Edinburgh [1929] 1947.
Konopnicka M.: O krasnoludkach i sierotce Marysi. M. Arct — T. Zapiór i Ska., Wrocław—Kraków 1948.
Lathey G.: The Translator Revealed: Didacticism, Cultural Mediation and Visions of the Child Reader in Translators’ Prefaces. W: Children’s Literature
in Translation: Challenges and Strategies. Eds. J. Van Coillie, W.P. Verschueren. St. Jerome Publishing, Manchester 2006, s. 1—18.
Lathey G.: The Role of Translators in Children’s Literature: Invisible Storytellers. Routledge, New York 2010.
Makuszyński K.: Bardzo dziwne bajki. Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa 1990.
Merecka Borski L.: Good Sense and Good Fortune and Other Polish Folk Tales. David McKay, New York 1970.
Merecka Borski L., Miller K.B.: The Jolly Tailor and Other Fairy Tales. David McKay, New York [1928] 1964.
Nikolajeva M.: What Do We Do When We Translate Children’s Literature. W: Beyond Babar: The European Tradition in Children’s Literature. Eds. S. Beckett, M. Nikolajeva. Scarecrow Press, Lanham 2006, s. 277—297.
Nowożycki B.: Działalność Polskiego Instytutu Naukowego w latach 1942—1989. „Archiwum Emigracji. Studia — Szkice — Dokumenty” 2011, nr 1—2 (14—15), s. 267—288. ttps://www.bu.umk.pl/Archiwum_Emigracji/gazeta/ae_15/20_Nowozycki.pdf [dostęp: 4.05.2024].
Pascua I.: Translation and Intercultural Education. „Meta” 2003, no. 48 (1—2), s. 276—284.
Personnel. „College & Research Libraries”. January 1965, s. 83—87. https://crl.acrl.org/index.php/crl/article/viewFile/11758/13204 [dostęp: 4.05.2024].
Pielka M.: Relations between Zionists and Supporters of Jewish Assimilation on the Polish Lands at the End of the Nineteenth and in the Early Twentieth Centuries: An Outline of the Issue. „Polish-Jewish Studies” 2021, vol. 2, s. 15—40.
Reichard, G.A.: Children’s Books. „The Journal of American Folklore” 1930, vol. 43, no. 167, s. 127—128. https://www.jstor.org/stable/535175?read-now=1&seq=1 page_scan_tab_contents [dostęp: 4.05.2024].
Valero Garcés C.: Translating the Imaginary World in the Harry Potter Series or How Muggles, Quaffles, Snitches, and Nickles Travel to Other Cultures. „Quaderns. Revista de traduccion” 2003, no. 9, s. 121—134.
Venuti L.: The Translator’s Invisibility: A History of Translation. Routledge, London 1995.
Woźniak M.: Ecoliteracy in translation: verbal and visual transfer in the Italian version of Emilia Dziubak’s picturebook Draka Ekonieboraka. „Translation Matters” 2021, no. 3 (2), s. 75—91.
Wyjść tłumaczowi naprzeciw. Miejsce tłumacza w najnowszych badaniach translatologicznych. Red. J. Kita-Huber, R. Makarska. Universitas, Kraków 2020.
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Polska
https://orcid.org/0000-0002-9634-7097
MICHAŁ BORODO | prof. uczelni, doktor habilitowany w dziedzinie nauk humanistycznych, zatrudniony w Katedrze Językoznawstwa Angielskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Jego zainteresowania badawcze obejmują tłumaczenie literatury dziecięcej, przekład komiksów, tłumaczenie fanowskie, a także przekład literatury polskiej na język angielski. Napisał m.in. Translation, Globalization and Younger Audi.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
