Problemi interpretacje i prevođenja stare književnosti. Nekoliko pitanja, primjedbi i propozicija / Problemy interpretacji i tłumaczenia literatury dawnej. Kilka pytań, uwag i propozycji
Abstrakt
The Problems of Interpreting and Translating Old Literature. Several questions, comments and propositions
In this paper I have analyzed some translatological questions in the field of translating old literature, on the basis of selected fragments from the works of Jan Kochanowski and from the essay of Czesław Miłosz that examines some translatological problems. An analysis of the cited fragments and their translations shows that the translation of Renaissance literature should also opt for knowledge of contemporary poetics and rhetorical rules, which formed a part of the legacy from the literature of the ancient period. In addition, as Miłosz postulates in his essay, it seems that in the process of a translation of great significance is the empathy of the translator himself with the persona of a given author. Literary interpretation and the correct understanding of old literature is a crucial factor and the starting point in the translation process. Such an interpretation is based on a thorough knowledge of the epoch and the culture of the Renaissance period, within which the concrete work was written.
Key words: translation studies, translation, interpretation, Kochanowski, old literature
Bibliografia
Auerbach E.: Język literacki i jego odbiorcy w późnym antyku łacińskim i średniowieczu. Kraków 2006.
Borowski A.: Powrót Europy. Kraków 1999.
Borowski A.: Renesans. Kraków 2002.
Curtius E.R.: Literatura europejska i średniowiecze łacińskie. Tłum. i oprac. A. Borowski. Kraków 1996.
Domański J.: Humanizm i filozofia. Kristellerowska i Garinowska interpretacja myśli renesansowej. U: Philologica, litteraria, humaniora. Studia i szkice z dziejów recepcji dziedzictwa antycznego. Warszawa 2009, s. 65—86.
Garin E.: Umanesimo italiano. Filosofia e vita civile nel Rinascimiento. Bari 1952.
Gorzkowski A.: Bene atque ornate. Twórczość łacińska Jana Kochanowskiego w świetle lektury retorycznej. Kraków 2004.
Hankins J.: Two Twentieth‑Century Interpreters of humanism: Eugenio Garin and Paul Oskar Kristeller. U: Humanism and Platonism in the Italian Renaissance. Vol. 1: Humanism. Roma 2003, s. 573—590.
Humanizm — historie pojęcia. Red. A. Borowski. Warszawa 2009.
Kochanowski J.: Gallo crocitanti. U: „Neolatina Biblioteki Jagiellońskiej”. http://neolatina.bj.uj.edu.pl/page/show/id/18025.html.
Kochanowski J.: Treny. W: Literatura staropolska. T. 1: Poezja. Wybór i oprac. P. Borek, R. Mazurkiewicz. Kraków 2002.
Lausberg H.: Handbuch der literarischen Rhetorik. Eine Grundlegung der Literaturwissenschaft. München 1960.
Marci Tulli Ciceronis Tusculanae Disputationes. http://www.thelatinlibrary.com/cic.html.
Milanović Z.: Humanizm polski a humanizm chorwacki w dobie wczesnonowożytnej. Idee, związki, paralele. [Disertacija doktorska]. Kraków 2013.
Miłosz C.: O podróżach w czasie. Kraków 2004.
Pelc J.: Europejskość i polskość literatury naszego renesansu. Warszawa 1984.
Turasiewicz R.: Być filologiem. Rozmowę przeprowadzili K. Bielawski i A. Gorzkowski. „Terminus” 2001, z. 1—2, s. 13—35.
Weinberg B.: A History of litterary Criticism in the Italian Renaissance. London 1961.
Sveučilište Jurja Dobrile u Puli
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
