Paratekst w serii przekładowej — polskie przekłady dwóch wierszy Milivoja Slavička
Abstrakt
Paratext in a Series of Translations: Polish Translations of Two Poems by Milivoj Slaviček
Paratext has a considerable impact on the shaping of the way in which a literary work is open to each translation, as well as the dynamics of this openness. Critical paratexts that refer to an existing translation prove that new attempts arise from the readers’ unfulfilled expectations. Peritexts, where the poetics of a given author is discussed, point out that the aesthetic value of a given work corresponds to the number of readings of that work (including translations). They also provide a justification (albeit not an indirect one) for individual translation solutions, similarly to paratexts, where the translator provides reflections on his or her own translation. On the other hand, elements of critical epitexts (i.e. reviews) oftentimes become an integral part of a new translated text in a series.
Keywords: paratext, translation series, Milivoj Slaviček
Bibliografia
Balcerzan E., 1968: Poetyka przekładu artystycznego. „Nurt”, 8, s. 23—26.
Barańczak S., 1992: Mały, lecz maksymalistyczny manifest translatologiczny. W: Idem: Ocalone w tłumaczeniu. Kraków, Wydawnictwo a5, s. 13—63.
Bednarczyk A., 2011: Polskie parateksty „Poematu bez bohatera” Anny Achmatowej. „Między Oryginałem a Przekładem”, t. 17, s. 35—53.
Genette G., 1992: Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia. A. Milecki, tłum. W: H. Markiewicz, red.: Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia. T. 4, cz. 2. Kraków, Wydawnictwo Literackie, s. 320—353.
Legeżyńska A., 1986: Tłumacz i jego kompetencje autorskie. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Małczak L., 2013: Croatica. Literatura i kultura chorwacka w Polsce 1944—1989. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Milanja C., [online]: Slavičekova »stvarnosna« poezija u odnosu prema smrti estetskog i kraju umjetnosti. Dostępne w Internecie: http://www.matica.hr/kolo/386 [dostęp: 11.11.2016].
Mrkonjić Z., [online]: Milivoj Slaviček ili o prometnosti jezika. Dostępne w Internecie: http://www.matica.hr/kolo/386 [dostęp: 11.11.2016].
Pavletić V., [online]: Slavičekovo traženje bitnog u egzistenciji. Dostępne w Internecie: http://www.matica.hr/kolo/386 [dostęp: 11.11.2016].
Zarek J., 1991: Seria jako zbiór tłumaczeń. W: P. Fast, red.: Przekład artystyczny 2. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 49—56.
Źródła przekładów
Slaviček M., 1973: Cudownie białe drzwi. J. Salamon, tłum. „Życie Literackie”, nr 50, s. 6.
Slaviček M., 1976: Rzeka i ja jesteśmy w nieprzyjaźni. B. Sadowska, tłum. W: Idem: Komentarze do różnych sposobów istnienia. M. Grześczak, wyb., wst. J. Salamon, B. Sadowska, E. Lipska et al., tłum. Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 17.
Slaviček M., 1982: Rzeka i ja żyjemy w nieprzyjaźni. J. Kornhauser, tłum. W: M. Slaviček, wyb., przedm., noty: Wewnętrzne morze. Antologia poezji chorwackiej XX wieku. Kraków, Wydawnictwo Literackie, s. 345.
Slaviček M., 1982: Zadziwiająco białe drzwi. J. Kornhauser, tłum. W: M. Slaviček, wyb., przedm., noty: Wewnętrzne morze. Antologia poezji chorwackiej XX wieku. Kraków, Wydawnictwo Literackie, s. 347.
Slaviček M., 1984: Zadziwiająco białe drzwi. J. Pomorska, tłum. „Fakty”, nr 7, s. 9.
Slaviček M., 2011: Cudowne białe drzwi. G. Łatuszyński, tłum. W: G. Łatuszyński, wyb., przekł., wst., noty: W skwarze słońca, w chłodzie nocy. Antologia poezji chorwackiej XX wieku. Warszawa, Agawa, s. 297.
Slaviček M., 2011: Rzeka i ja pozostajemy we wzajemnej wrogości. G. Łatuszyński, tłum. W: G. Łatuszyński, wyb., przekł., wst., noty: W skwarze słońca, w chłodzie nocy. Antologia poezji chorwackiej XX wieku. Warszawa, Agawa, s. 298.
Źródła paratekstów
Grześczak M., 1976: [Przedmowa]. W: M. Slaviček: Komentarze do różnych sposobów istnienia. M. Grześczak, wyb., wst. J. Salamon, B. Sadowska, E. Lipska et al., tłum. Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 5—7.
Kornhauser J., 1983: Dziennik mówiony. O ironii w poezji Milivoja Slavička. W: Idem: Wspólny język. Katowice, Wydawnictwo Śląsk, s. 132—148.
Kuncewicz P., 1983: Co dobrego może się narodzić w Betlejem. „Nowe Książki”, nr 12, s. 86—87.
Łatuszyński G., 1981: Uwolnić się od cudzych słów. „Nowe Książki”, nr 19, s. 21—23.
[Milivoj Slaviček. Nota o autorze], 1973. „Życie Literackie”, nr 50, s. 6.
Posłowie, 1996. W: Ł. Danielewska, wyb., tłum., noty: Żywe źródło. Antologia współczesnej poezji chorwackiej. Warszawa, Wydawnictwo Książkowe Ibis, s. 177—178.
Slaviček M., 1982: Przedmowa. W: M. Slaviček, wyb., przedm., noty: Wewnętrzne morze. Antologia poezji chorwackiej XX wieku. Kraków, Wydawnictwo Literackie, s. 5—19.
Wierzbicki J., 1971: [Wstęp do tłumaczeń wierszy Milivoja Slavička]. „Odra”, nr 9, s. 34.
Wierzbicki J., 1976: Literatury Jugosławii. „Rocznik Literacki”, [wyd. 1979], s. 512.
Wierzbicki J., 1982: Literatury Jugosławii. „Rocznik Literacki”, [wyd. 1988], s. 522.
Uniwersytet Jagielloński, Instytut Filologii Słowiańskiej
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
