4 lutego 2011 r. Sejm RP uchwalił ustawę o prawie prywatnym międzynarodowym, która została opublikowana w Dzienniku Ustaw nr 80, poz. 432 i weszła w życie 16 maja 2011 r. Nowa ustawa zastąpiła starą ustawę z 1965 r. Stanowi ona „część krajową” norm kolizyjnych obowiązujących w Polsce i jest skoordynowana z europejskim prawem prywatnym międzynarodowym. Ustawa reguluje kwestie wyłączone z zakresu rozporządzeń Rzym I i Rzym II oraz uzupełnia Konwencję haską z 19 października 1996 r. o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej oraz środków ochrony dzieci. Nowe prawo wdraża również normę kolizyjną ustanowioną w Dyrektywie 2008/122/WE z dnia 14 stycznia 2009 r. Ustawa z 2011 r. wypełnia wiele luk, które istniały wcześniej (np. określa prawo właściwe dla pełnomocnictwa, praw osobistych i nazwiska) i zmienia niektóre rozwiązania przyjęte w ustawie z 1965 r. Umożliwia ona m.in. wybór
prawa dla małżeńskich ustrojów majątkowych, umowy małżeńskiej i dziedziczenia. Ponadto zobowiązania wynikające z jednostronnych czynności prawnych zostały potraktowane inaczej niż w ustawie z 1965 r. Jeśli chodzi o formalną ważność czynności prawnych związanych z rozporządzeniem nieruchomością lub sprawami korporacyjnymi (takimi jak utworzenie, przekształcenie lub likwidacja osoby prawnej), nowe prawo rezygnuje z reguły, zgodnie z którą wystarczające było spełnienie wymogów formy lex loci actus. Wreszcie ustawa ustanawia ogólną regułę, opartą na pojęciu najściślejszego związku, która ma zastosowanie w okolicznościach, w których sama ustawa lub inne przepisy prawa polskiego nie wskazują prawa właściwego.

17 maja 2010 r. Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych wydał orzeczenie w sprawie Abbott v. Abbott,
2010 S.Ct 1983, przedstawiając swoją interpretację Konwencji haskiej z 1980 r. o cywilnych aspektach uprowadzenia dziecka za granicę. Sąd Najwyższy rozstrzygnął sprzeczne opinie sądów apelacyjnych w sprawie klauzuli „ne exeat”, argumentując, że prawa „ne exeat” to prawa związane z opieką nad osobą dziecka w rozumieniu artykułu 5(a) Konwencji haskiej i jeśli prawa te zostaną naruszone, dziecko powinno zostać odesłane do kraju stałego pobytu. Opinia mniejszości zawiera rozważania, że prawo „ne exeat” jest jedynie prawem dostępu. Zatem rodzic nieposiadający opieki nie może żądać środka zaradczego w postaci powrotu. Może on lub ona jedynie szukać pomocy w wykonywaniu swoich praw do widzenia dziecka. Mając na uwadze, że orzeczenie Sądu Najwyższego może mieć silny wpływ na odpowiednie orzecznictwo międzynarodowe, niniejszy artykuł analizuje fakty i orzeczenia w sprawie Abbott v. Abbott i stwierdza, że orzeczenie Sądu Najwyższego jest sprzeczne z przedmiotem i
celem Konwencji haskiej.

Obowiązujące niemieckie prawo prywatne międzynarodowe nie zawiera żadnych konkretnych przepisów dotyczących prawa spółek. Podstawowe zasady w tej dziedzinie zostały opracowane przez doktrynę i judykaturę. Zgodnie z podstawową zasadą prawo regulujące spółki ustalane jest na podstawie odniesienia do państwa, w którym spółka ma swoją rzeczywistą siedzibę (administrację centralną) (teoria rzeczywistej siedziby). Chociaż zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie swobody przedsiębiorczości prawo właściwe dla imigrujących spółek z UE powinno być ustalane na podstawie odniesienia do państwa, w którym zostały zarejestrowane (założone) (teoria inkorporacji). Zatem teoria rzeczywistej siedziby (w zmodyfikowanej wersji) nadal ma zastosowanie do spółek spoza UE. Proponowany projekt rozporządzenia w sprawie prawa prywatnego międzynarodowego spółek, stowarzyszeń i osób prawnych przyjmuje ogólnie jako podstawową zasadę teorię inkorporacji. Wspomniany projekt rozporządzenia zawiera przepisy dotyczące dotychczas nieuregulowanych kwestii, między innymi w szczególności przepisy dotyczące określenia zakresu prawa regulującego spółki. Ze względów politycznych nie jest pewne, czy wejdzie ono w życie.

Problem wpływu niewypłacalności na arbitraż jest skomplikowany, ponieważ wymaga zagłębienia się w różne dziedziny prawa, a mianowicie prawo arbitrażu międzynarodowego, międzynarodowe prawo upadłościowe i prawo międzynarodowe prywatne. Stwarza to szereg problemów zarówno teoretycznych, jak i praktycznych, których wyrazem są orzeczenia sądowe i wypowiedzi w literaturze. Celem niniejszego opracowania jest próba odpowiedzi na niektóre problemy związane z zagadnieniami wymienionymi powyżej. W artykule przedstawiono podstawowe zasady międzynarodowego postępowania upadłościowego, które odgrywają kluczową rolę z punktu widzenia wpływu niewypłacalności na toczące się postępowanie arbitrażowe. Rozważania przeprowadzone w artykule podzielono na dwie grupy, pierwszą wpływ niewypłacalności wszczętej w Polsce na toczące się postępowanie arbitrażowe w innym państwie członkowskim UE i drugą wpływ niewypłacalności wszczętej w Polsce na toczące się postępowanie arbitrażowe w państwie trzecim. Dlatego w artykule został przedstawiony model uznawania zagranicznych postępowań upadłościowych oparty na rozporządzeniu 1346/2000, a także przedstawiono europejskie normy kolizyjne, które wskazują statut upadłościowy. W artykule omówiono również stosowanie międzynarodowych przepisów upadłościowych przez sądy arbitrażowe.

31 października 2008 r. polski premier przesłał projekt nowej ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym do parlamentu. Pierwsza debata nad projektem (tzw. „pierwsze czytanie”) odbyła się 21 listopada 2008 r. Wszystkie grupy parlamentarne przychylnie odniosły się do projektu. Następnie został on przesłany do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, która powołała nadzwyczajną podkomisję w celu kontynuowania prac nad projektem. Po 16 pracowitych i czasami burzliwych sesjach podkomisja zakończyła swoje prace 9 sierpnia 2010 r. Opierając się na sprawozdaniu podkomisji, Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka przyjęła projekt 2 grudnia 2010 r. Podczas drugiego czytania jedna z grup parlamentarnych zaproponowała 21 poprawek do projektu. W niniejszym artykule autor krytycznie omówił te propozycje i argumentuje, że słusznie je odrzucił. 18 stycznia 2011 r. Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka postanowiła odrzucić wszystkie proponowane poprawki, z wyjątkiem jednej, która miała zostać wprowadzona do artykułu 54a. Ta poprawka brzmiała: „Małżeństwo w rozumieniu niniejszej ustawy to tylko związek mężczyzny i kobiety. Przepisy prawa obcego dotyczące związków partnerskich osób tej samej płci nie mają zastosowania”. 4 lutego 2011 r. parlament uchwalił ustawę bez żadnych poprawek do projektu. Podczas obrad w Senacie zgłoszono kilka propozycji poprawek. Ostatecznie jednak 3 marca 2011 r. Senat przyjął ustawę bez żadnych poprawek. Ustawa weszła w życie 16 maja 2011 r.

This document presents the English translation of the Polish Act on Private International Law of 4 February 2011. The Act's primary function is to govern the determination of the applicable law for private law relationships that are connected with more than one state. It establishes nationality as the primary connecting factor for natural persons and the law of the seat for legal persons. The legislation covers a wide array of topics, including obligations, property rights, family law, and succession.

Konwencja haska z 1961 r. wskazuje prawo właściwe dla formy testamentu w sytuacji, gdy testament został sporządzony w 1966 r., a spadkobierca zmarł w 1980 r., mimo że nastąpiło to przed wejściem w życie Konwencji w Polsce (Konwencja weszła w życie w Polsce 2 listopada 1969 r.). Powyższą opinię wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z 15 maja 2009 r. Sąd Najwyższy słusznie odrzucił twierdzenie uczestnika postępowania, który wniósł kasację. Uczestnik stwierdził, że testament, który został sporządzony w Wielkiej Brytanii i dotyczył majątku, który został położony w Polsce, nie może być ważny, ponieważ nie spełnia polskich wymogów prawnych (art. 948 polskiego kodeksu cywilnego). Uczestnik stwierdził, że uzasadnienie twierdzenia znajduje się w art. 1 Konwencji haskiej. Zdaniem uczestnika kompetencja prawa polskiego podana w artykule jest wyłączna. Twierdzenie to jest błędne. Możliwość przewidziana w artykule 1 punkt e Konwencji haskiej do spełnienia wymogów dotyczących formy testamentu, gdy spadek obejmuje majątek, ma charakter dodatkowy. Również w tej sytuacji wystarczające jest spełnienie wymogów jednego z systemów prawnych określonych w artykule 1 punkt a, b, c, d. Fraza rozporządzenie testamentowe, która określa zakres stosowania Konwencji, obejmuje również kodycyl.

Komentarz odnosi się do orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości UE dotyczącego wykładni rozporządzenia Rady (WE) nr 1206/2001 z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie współpracy między sądami państw członkowskich przy przeprowadzaniu dowodów w sprawach cywilnych lub handlowych. Niniejszy dokument ma na celu w szczególności interpretację art. 14 i art. 18 rozporządzenia dotyczącego zwrotu podatków i kosztów wykonania wniosku o przeprowadzenie dowodu. Potrzeba omówienia tych problemów wynika z faktu, że najczęściej składane wnioski dotyczą przesłuchania świadków. Celem rozporządzenia nr 1206/2001 jest uczynienie przeprowadzania dowodów w kontekście transgranicznym: prostym, skutecznym i szybkim.