W artykule omówiono orzecznictwo i opinie komentatorów prawnych na temat rosnącego zjawiska rozszerzania praw i obowiązków wynikających z umów arbitrażowych i orzeczeń arbitrażowych na członków grupy spółek, ich udziałowców i interesariuszy, którzy nie są sygnatariuszami umowy arbitrażowej. Na początku artykułu autor twierdzi, że doktryna grupy spółek stanowi tylko jeden z przykładów liberalnego trendu poszerzania zakresu arbitrażowości i jurysdykcji trybunałów arbitrażowych. Autor wskazuje, że trend ten nie może być wyjaśniony wyłącznie w kategoriach wymagań współczesnego biznesu, ale — przynajmniej w pewnym stopniu — niezdolnością systemu sądowniczego do radzenia sobie z rosnącą liczbą sporów sądowych i interesami ekonomicznymi społeczności arbitrażowej (tj. arbitrów, radców prawnych i innych dostawców usług w zakresie prywatnego systemu rozstrzygania sporów). W artykule przeanalizowano teorie prawne mające na celu uzasadnienie rozszerzenia umów arbitrażowych i orzeczeń arbitrażowych na osoby niebędące sygnatariuszami (tj. dorozumiana umowa, przebijająca zasłona korporacyjna, pozorny autorytet, doktryna alter ego itp.). Autor uważa, że żadna z tych teorii nie uzasadnia odejścia od podstawowej zasady, że kamieniem probierczym arbitrażu jest swobodnie wynegocjowana umowa stron o arbitraż. Zasada ta ma zastosowanie również w sytuacji, gdy osoba trzecia zamierza dołączyć do istniejącej umowy o arbitraż. Związanie osób niebędących sygnatariuszami umową o arbitraż jest możliwe w przypadku, gdy ustawodawca tak postanowi w uzasadnionych okolicznościach (np. art. 1163 Kodeksu postępowania cywilnego). Autor opowiada się również za wprowadzeniem koncepcji estoppelu ubocznego do polskiego Kodeksu postępowania cywilnego w celu rozszerzenia zasady res indicata na osoby mające wystarczającą wspólnotę interesów ze stronami ostatecznego orzeczenia sądowego lub arbitrażowego.

Określenie zakresu podmiotowego i osobistego umowy arbitrażowej jest istotną kwestią w kontekście spornej sprawy i ma fundamentalne znaczenie w kontekście wykonania przyszłego orzeczenia arbitrażowego. Przepisy polskiego Kodeksu postępowania cywilnego (KPC) określają sytuacje, w których z uwagi na to, że orzeczenie arbitrażowe dotyczy kwestii nieobjętych umową arbitrażową lub wykracza poza umowę, może zostać wszczęte postępowanie o uchylenie orzeczenia lub można odmówić wykonania orzeczenia. W artykule tym rozważa się, czy de lege lata, w świetle KPC, istnieją rozwiązania częstych sytuacji, w których osoby niebędące sygnatariuszami umowy arbitrażowej mogą być nią związane lub, niezależnie od zakresu podmiotowego umowy arbitrażowej, stosowanie umowy arbitrażowej mogłoby zostać zaakceptowane przez postępowanie. Autor bada również kwestię de lege ferenda, czy w świetle polskiego prawa arbitrażowego, biorąc pod uwagę ostatnie zmiany w międzynarodowym prawie arbitrażowym dotyczące formalnego wymogu umów arbitrażowych, zaakceptowanie umowy arbitrażowej przez postępowanie mogłoby być możliwe.

Artykuł poświęcony jest wpływowi następstwa prawnego przedmiotu sporu w toku postępowania przed sądem arbitrażowym. Autor opisuje poglądy doktryny prezentowane w tym zakresie. Na koniec zakłada, że chociaż sąd arbitrażowy nie jest związany przepisami postępowania sądowego, to jednak najbardziej właściwe jest, aby arbitraż stosował reguły obowiązujące w postępowaniu sądowym dotyczącym następstwa prawnego przedmiotu sporu.

Autor opisuje burzliwe losy nowelizacji ustawy p.p.m. z 2011 r. (Dz. U. z 15.04.2011 r. Nr 80, poz. 432) przedstawionej zarówno w Sejmie, jak i Senacie, dotyczącej małżeństw osób tej samej płci i par pozostających w konkubinacie. Zgodnie z nowelizacją, osoby obawiające się, że norma kolizyjna zawarta w art. 48 tej ustawy („Możliwość zawarcia związku małżeńskiego ustala się wobec każdej ze stron według prawa jej obywatelstwa z dnia zawarcia związku małżeńskiego”) będzie prowadzić do konieczności uznawania zagranicznych związków homoseksualnych, optowały za wprowadzeniem prawnej definicji małżeństwa rozumianego jako związek mężczyzny i kobiety, a także za dodaniem szczególnej klauzuli ordre public zakazującej stosowania jakichkolwiek zagranicznych norm prawa dotyczących związków homoseksualnych. W istocie celem tej propozycji jest stworzenie luki prawnej w przepisach kolizyjnych, a także luk w przepisach obowiązujących systemów prawa, z oczekiwaniem, że można zignorować zagraniczne małżeństwa homoseksualne i zarejestrowane związki partnerskie. Autorka krytykuje poprawkę, pokazuje irracjonalność idei celowego tworzenia luk prawnych. Wyjaśnia również, dlaczego ustawa kolizyjna nie powinna wprowadzać definicji merytorycznych niektórych pojęć prawnych. Ponadto sprzeciwia się idei „uznawania” lub „nieuznawania” zagranicznych małżeństw lub zarejestrowanych związków partnerskich na poziomie kolizyjnym, co jest sprzeczne z ugruntowanym podejściem do ustalania prawa właściwego dla konkretnych sytuacji społecznych i relacji. Pokazując podstawy idei ordre public, podkreśla niedopuszczalność tworzenia ścisłych zakazów stosowania konkretnych przepisów prawa obcego, które nie uwzględniają ich treści i konsekwencji ich zastosowania w konkretnym przypadku.

Skarga pauliańska jest instrumentem ochrony wierzycieli w przypadku oszukańczego przeniesienia majątku przez dłużnika, które uniemożliwia mu zaspokojenie wierzycieli. Kwestia prawa właściwego dla skargi pauliańskiej nie została uregulowana ani w rozporządzeniu Rzym I, ani w rozporządzeniu Rzym II. Nie ma też żadnej konkretnej reguły w nowej polskiej ustawie z 2011 r. o prawie prywatnym międzynarodowym. Jednocześnie szczególne cechy tego instrumentu — tj. fakt, że jest on powiązany z umową, odpowiedzialnością deliktową, prawem rzeczowym i dochodzeniem roszczeń — utrudniają jego klasyfikację w ramach obowiązujących przepisów kolizyjnych. W doktrynie i orzecznictwie istnieje wiele zróżnicowanych propozycji rozwiązania tego problemu. Autorzy przedstawiają siedem różnych metod stosowanych w celu ustalenia prawa właściwego dla skargi pauliańskiej. Są to: prawo właściwe dla chronionego roszczenia, prawo właściwe dla oszukańczego przelewu, klasyfikacja deliktowa, prawo państwa, w którym znajdują się przeniesione aktywa, prawo państwa, w którym skupiają się główne interesy dłużnika, test najbliższego związku oraz kumulatywne lub równoległe stosowanie dwóch lub więcej ustawodawstw. Po przeanalizowaniu istniejących propozycji autorzy uważają, że nieuniknione jest rozróżnienie różnych elementów actio pauliana i poddanie ich prawu właściwemu dla chronionego roszczenia lub oszukańczego przelewu. Niemniej jednak sugeruje się, aby prawo właściwe dla chronionego roszczenia odgrywało wiodącą rolę, chociaż może być konieczne umożliwienie interwencji prawa właściwego dla oszukańczego przelewu, jeśli byłoby to uzasadnione potrzebą ochrony oczekiwań osób trzecich.

Kodyfikacja holenderskiego prawa prywatnego międzynarodowego została przeprowadzona w sposób, który nie był powszechnie akceptowany. Proces legislacyjny trwał ponad trzy dekady wysiłków legislacyjnych. Podczas prac przygotowawczych postanowiono, że holenderskie PIL będzie zawierało wyłącznie normy kolizyjne prawa, podczas gdy kwestie proceduralne, w tym jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń zagranicznych, zostaną uregulowane w Kodeksie postępowania cywilnego. Metoda krok po kroku, która została wybrana od początku prac prawniczych, polegała na przygotowywaniu oddzielnych projektów ustaw, które koncentrowały się na kwestiach o ograniczonym zakresie, na przykład separacji i rozwodu lub prawie majątkowym. W ten sposób normy kolizyjne prawa zostały rozproszone w szeregu projektów ustaw, formalnie niepowiązanych ze sobą. Proces zakończył się naszkicowaniem projektu ustawy, która zebrała normy o charakterze ogólnym, opracowane przez sądy i doktrynę prawną. Reguły te zostały ostatecznie wprowadzone do ustawy o holenderskim prawie prywatnym międzynarodowym jako jej część ogólna. Ogólne przepisy holenderskiego prawa prywatnego międzynarodowego sformułowano w 17 artykułach. Zawierają one w szczególności klauzule porządku publicznego, przepisy dotyczące statusu osobistego osób fizycznych, w tym sytuacji prawnej cudzoziemców, formy czynności prawnych oraz norm prawa prywatnego międzynarodowego o charakterze bezwzględnie obowiązującym.

Artykuł przedstawia przegląd Tytułu 1 Księgi 10 holenderskiego Kodeksu Cywilnego, koncentrując się na Postanowieniach Ogólnych Prawa Prywatnego Międzynarodowego. Omówiono kluczowe zasady, takie jak stosowanie regulacji międzynarodowych i wspólnotowych, stosowanie z urzędu norm prawa prywatnego międzynarodowego oraz nadrzędność prawa holenderskiego w kwestiach proceduralnych. Tekst porusza również zagadnienia wstępne, wyłączenie obcego prawa prywatnego międzynarodowego oraz klauzulę porządku publicznego. Szczególną uwagę poświęcono przepisom dotyczącym norm wymuszających swoje zastosowanie, klauzuli obejścia prawa oraz uznawania obcych skutków prawnych. Ponadto, szczegółowo przedstawiono zasady autonomii stron w wyborze prawa, zdolności do czynności prawnych, ważności formalnej czynności prawnych, domniemań prawnych, rozkładu ciężaru dowodu oraz przedawnienia. Na koniec, artykuł opisuje metody ustalania prawa właściwego w przypadku wielu systemów prawnych lub bezpaństwowości.