Dzieje tłumaczeń, czyli o historii, której nie ma
Abstrakt
Translations have been an interesting part of the history of literature. What has been their function and meaning in different literary epochs? Did they promote new tendencies or influence the creativity of the writers? What has been underestimated so far is the art of translation itself, that is, the development of techniques and styles of translation according to changes in the translator’s work conditions, especially the emancipation, secularization and professionalization of the profession, so that they have been seen as equal in importance to the writers themselves. What should be analyzed are the procedures and practices of translation, which can be interpreted according to contemporary textology. The history of the art of translation is also inspired by contemporary cultural studies, because it regards translation as an institution and focuses on translation discourse, that is, the complex of images, ideas and metaphors that each translator must respect when considering their readers. The tradition of translation is partly different from literary tradition in that the rules of ‘good translation’ promoted at certain times create a codex of a translator’s work.
Słowa kluczowe
translation; history; text; discourse
Bibliografia
Altieri Ch., 1978, A Procedural Definition of Literature, w: Hernadi P., ed., What is Literature?, Bloomington–London.
Balcerzan E., 2009, Tłumaczenie jako „wojna światów”. W kręgu translatologii i komparatystyki, Poznań.
Barańczak S., 1992, Ocalone w tłumaczeniu. Szkice o warsztacie tłumacza poezji z dołączeniem małej antologii przekładów, Poznań.
Braudel F., 1971, Historia i trwanie, przeł. Geremek B., Warszawa.
BrzostowskaTereszkiewicz T., 2016, Modernist Translation. An Eastern European Perspective. Models, Semanstics, Functions, Frankfurt am Main.
Ekier J., 2016, Czy wolno tłumaczyć Celana?, w: Sommer P., oprac., O nich tutaj (książka o języku i przekładzie), Kraków–Warszawa.
Etkind J., 1982, Un art en crise. Essai du poétique de la traduction poétique. Traduit par W. Troubetzkoy avec la collaboration de l’auteur, Lausanne.
Fish S., 1995, Professional Correctness. Literary Studies and Political Change, Oxford.
Herbert Z., 1990, Tarnina, w: tegoż, Elegia na odejście, Paryż.
Robbins B., 1993, Secular Vocations. Intellectuals, Professionalism, Culture, London–New York.
Święch J., 2015, Tłumacz i jego działania na tekście, w: NiebrzegowskaBartmińska S., NowosadBakalarczyk M., Piekot T., red., Działania na tekście. Przekład – redagowanie – ilustrowanie, Lublin.
prof., Uniwersytet Marii CurieSkłodowskiej, Lublin, Polska. Polska
Autor prac poświęconych literaturze drugiej wojny światowej (Pieśń niepodległa. Model poezji konspiracyjnej 1939–1945, 1982; Wiersze Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, 1991; Literatura polska w latach II wojny światowej, VI wyd., 2002; Poeci i wojna, 2000), literaturze współczesnej (Nowoczesność. Szkice o literaturze polskiej XX wieku, 2006), teorii i historii przekładu artystycznego. Edytor dzieł K.K. Baczyńskiego, J. Czechowicza oraz J. Łobodowskiego.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
