Wielojęzyczna Polska – język romski w kontakcie z polszczyzną
Abstrakt
There are a wide range of minority languages in Poland – including such languages as Karaite, Lemko and Romani. Polish and international linguists have been studying such minority languages and their relationship with Polish recently, but a lot remains to be done. Such languages are extremely valuable and they must be regarded by the Polonistic linguists as of importance. The article discusses in particular the case of the Romani language. The specifics of the relationship between Polish and Romani languages are discussed in comparison with the relationship between Polish and other languages in Poland.
Słowa kluczowe
Romani language; contact; minorities; language
Bibliografia
Austin Peter K., McGill S., eds., 2012, Endangered Languages Vol. III: Language Planning and Case Studies in Revitalization, New York.
Bartosz A., 1981, Carpathian Gypsies and the Rural Community, „Ethnologia Polona”, nr 7.
Bartosz A., 2011, Amen Roma. My Romowie, Tarnów.
Bladycz R., 2006, Polsko historia. Perunoskro firba. Perun’s tree, Wrocław.
Bömelburg H.J., 2016, Polens plurales und multikulturelles Erbe, w: Deutsches PolenInstitut Darmstadt, Hrsg., Jahrbuch Polen 2016: Minderheiten, Wiesbaden.
Chazbijewicz S., 2010, Tatarzy, w: Dudra S., Nitschke B., red., Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po II wojnie światowej, Kraków.
Czerwiński T., 2013, Polska wielu kultur i religii, Warszawa.
Dębicki E., 1993, Teł nango boliben. Pod gołym niebem, Szczecin.
Dudra S., Kubiak R., 2010, Karaimi, w: Dudra S., Nitschke B., red., Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po II wojnie światowej, Kraków.
Główny Urząd Statystyczny (GUS), 2015, Struktura narodowoetniczna, językowa i wyznaniowa ludności Polski. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011, Warszawa, http://stat.gov.pl/spisypowszechne/nsp-2011/nsp-2011-wyniki/strukturanarodowoetnicznajezykowai-wyznaniowaludnoscipolskinsp-2011,22,1.html [dostęp: 8.04.2016].
GodlewskaGoska M., Kopańska J., 2011, Życie w dwóch światach. Tożsamość współczesnych Romów, Warszawa.
Hornsby M., 2015, Revitalizing Minority Languages. New Speakers of Breton, Yiddish and Lemko, London.
Kaluza A., Loew P.O., 2016, Nationale und ethnische Minderheiten in Polen. Ein Überblick, w: Deutsches PolenInstitut Darmstadt, Hrsg., Jahrbuch Polen 2016: Minderheiten, Wiesbaden.
Kizilov M., 2015, The Sons of Scripture. The Karaites in Poland and Lithuania in the Twentieth Century, Warsaw–Berlin.
Klich E., 2011 [1927], Wpływ języka polskiego na dialekty cyganów polskich, w: tegoż, O polszczyźnie i cygańszczyźnie, wstęp i oprac. Walczak B., Poznań.
Klich E., 1927, Fonetyka cygańszczyzny rabczańskiej, w: Symbolae grammaticae in honorem Ioannis Rozwadowski, Kraków.
Kowarska A.J., 2005, Polska Roma. Tradycja i nowoczesność, Warszawa.
Lubecka A., 2005, Tożsamość kulturowa Bergitka Roma, Kraków.
Matras Y., 1999, The Speech of the Polska Roma: Some Highlighted Features and Their Implications for Romani Dialectology, „Journal of the Gypsy Lore Society”, No. 9/1.
Matras Y., 2002, Romani. A Linguistic Introduction, Cambridge.
Milewski J., oprac., 2012, Edukacja dzieci romskich. Praktyczny informator dla rodziców. Broszura pe Romane Dada. Broszura perdało Romane Dada, przeł. [dla dialektu Polska Roma] Gierliński K., [dla dialektu Bergitka Roma] Mirga J., Radom.
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA), 2016, Charakterystyka mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce, http://mniejszosci.narodowe.mac.gov.pl/mne/mniejszosci/charakterystykamniejs/6480,Charakterystykamniejszoscinarodowychi-etnicznychw-Polsce.html#karaimi [dostęp: 8.04.2016].
Mirga T., 1994, Czemu tak? Soské kawka?, Podkowa Leśna.
Mirga J., 2009, Słownik romskopolski, Tarnów.
Misiak M., 2012, 60 lat po wysiedleniu – Łemkowie wobec swojej mowy. Ujęcie socjolingwistyczne, w: ElikowskaWinkler M., red., Sorben (Wenden) und Lemken. Ethnische Minderheiten in Brandenburg und Polen. Serby a Łemki. Etniske mjeńšyny w Bramborskej a Pólskej, Cottbus/Chóśebuz.
Mroz L., 1979, Les Chaladytka Roma tsiganes de Pologne, „Études tsiganes”, nr 1.
Nikitorowicz J., 2010, Grupy etniczne w wielokulturowym świecie, Sopot.
Parno-Gierliński K., 2006, Historia Polskakri. Perunoskro rukh. Perun’s tree, Wrocław.
Parno-Gierliński K., 2007, Miri szkoła. Romano elementaro, Gorzów Wielkopolski.
Parno-Gierliński K., 2008, Miri szkoła. Romani elementaro, Kostrzyn nad Odrą.
Sulimowicz A., 1999, Wpływ Tadeusza Kowalskiego na rozwój życia kulturalnego w Łucku i Haliczu, Kraków.
Sulimowicz A., 2001, Język karaimski. Starania o jego zachowanie, „Języki Obce w Szkole”, nr 6.
Tabaczyk K., 2008, Romowie na Ziemi Pyrzyckiej – Lowarzy, Pyrzyce.
Thomason S.G., Kaufman T., 1988, Language Contact, Creolization, and Genetic Linguistics, Berkeley–Los Angeles.
UNESCO Ad Hoc Expert Group on Endangered Languages, 2003, Language Vitality and Endangerment, Paris.
dr, Instytut Slawistyki, Katedra Językoznawstwa Słowiańskiego, Uniwersytet OttoFriedrich w Bambergu, Niemcy. Niemcy
https://orcid.org/0000-0002-5562-262X
Jej zainteresowania badawcze to: kontakt językowy, wielojęzyczność, językowy substandard, polityka językowa, interlingwistyka/sztuczne języki, pismo. Jest autorką artykułów: Thanks from the mountain! – Humorous literal translations in Ponglish as an output of language creativity, w: „Journal of Slavic Linguistics” 2015, No. 23/1; Zum Gebrauch der Glagolica heute (anhand von Tätowierungen und Aufdrucken), w: „Die Welt der Slaven” 2015, Nr. LX/1; Wiederbelebung einer Utopie. Probleme und Perspektiven slavischer Plansprachen im Zeitalter des Internets (2014).
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
