Dynamika utrzymania języka polskiego w Australii
Abstrakt
The Polish language keeps losing its position in comparison with other community languages. This is a result of new waves of immigrants arriving from China, Vietnam and Arabic countries. The article presents the current situation of Polish language in Australia referring first to the data gathered by the Australian Bureau of Statistics, then discussing factors that are crucial for language maintenance/shifting using the already existing models. The author divides the factors into ‘permanent’ and ‘dynamic,’ and then, in the second group he distinguishes between the factors that can or cannot be profiled. Such an approach reveals the areas where initiatives aimed at Polish language maintenance in Australia are most needed and can be the most effective.
Słowa kluczowe
language shift/maintenance; Polish language abroad; language contacts
Bibliografia
ABS, 2011, Census of population and housing, Canberra.
Cho S.P., 2008, Korean immigrants’ social practice of heritage language acquisition and maintenance through technology, PhD Dissertation, University of British Columbia, Vancouver.
Clyne M., 2005, Australia’s language potential, Sydney.
Clyne M., Kipp S., 1997, Trends and changes in Home language use and shift in Australia, „Journal of Multilingual and Multicultural Development”, No. 18.
Clyne M., Kipp, S., 1998, Language concentrations in metropolitan areas, „People and Place”, No. 6 (2).
Clyne M., Kipp S., 1999, Pluricentric languages in an immigrant context: Spanish, Chinese, Arabic, Berlin.
Conklin N., Lourie M., 1983, A host of tongues: language communities in the United States, New York.
Dąbrowska A., Miodunka W., Pawłowski A., 2012, Wyzwania polskiej polityki językowej za granicą: kontekst, cele, środki i grupy odbiorcze, Warszawa.
Dębski R., 2009, Dwujęzyczność angielskopolska w Australii. Języki mniejszościowe w dobie globalizacji i informatyzacji, Kraków.
Dębski R., 2015, Wpływ nowych technologii na utrzymanie języka polskiego w świecie. W poszukiwaniu modelu badawczego, „Poradnik Językowy”, nr 8.
Dębski R., The views and knowledge about bilingualism and bilingual child development expressed by carers of EnglishPolish bilingual children in Australia (w przygotowaniu).
Dębski R., red., 2008, Od mediów przekazu do mediów uczestniczenia: transmisja i nauczanie języków mniejszościowych, Kraków.
Dołowy-Rybińska N., 2013, Media europejskich mniejszości językowych: stan, wyzwania, zagrożenia, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3.
Drozd E., 2001, They have come a long way: the settlement of the 1980s wave of Polish immigrants in Melbourne, Footscray.
Dubisz, S., red., 1997, Język polski poza granicami kraju, Opole.
Giles H., Bouris R.Y., Taylor, D.M., 1977, Toward a theory of language in ethnic group relations, w: Giles H., ed., Language, ethnicity and intergroup relations, London.
Jamrozik A., 1983, The New Polish immigrants: a quest for normal life. A report of the Polish task force, Ethnic Affairs Commission of New South Wales, Sydney.
Janik J., 1996, Polish language maintenance of Polish students at Princess Hill Saturday School in Melbourne, „Journal of Multilingual and Multicultural Development”, No. 17 (1).
Kloss G.R., 1966, German American language maintenance efforts, w: Fishman J.A. i in., eds., Language loyalty in the United States, Haga.
Lee J.S., 2006, Exploring the relationship between electronic literacy and heritage language maintenance, „Language Learning and Technology”, No. 10 (2).
Leuner B., 2008, Migration, multiculturalism and language maintenance in Australia. Polish migration to Melbourne in the 1980s, Bern.
Lipińska E., 2001, Proces stawania się dwujęzycznym. Studium przypadku polskiego chłopca w Australii, rozprawa doktorska, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
Lipińska E., 2013, Polskość w Australii – o dwujęzyczności, edukacji i problemach adaptacyjnych Polonii na antypodach, Kraków.
Lo Bianco J., 1987, National Policy on Languages, Canberra.
Łacek M., 2007, Język polski w Australii, w: Mazur J., RzeszutkoIwan M., red., Język polski jako narzędzie komunikacji we współczesnym świecie, Lublin.
McLeod S., Harrison L.J., Whiteford C., Walker S., 2016, Multilingualism and speechlanguage competence in early childhood: Impact on academic and socialemotional outcomes at school, „Early Childhood Research Quarterly”, No. 34.
Paradis J., Genesee F., Crago M., 2011, Dual language development and disorders: A handbook on bilingualism and second language learning (2nd Edition), Baltimore.
Paszkowski L., 2001, Early Polish contacts and settlement, w: Jupp J., ed., The Australian People: an Encyclopaedia of the Nation, Its People and Their Origin, Cambridge.
PoulinDubois D., Blaye A., Coutya J., Bialystok E., 2011, The effects of bilingualism on toddlers’ executive functioning, „Journal of Experimental Child Psychology”, No. 108 (3).
Rabiej A., 2007, Specyfika nauczania języków obcych dzieci na przykładzie języka polskiego jako obcego, praca doktorska, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
Smolicz J., 1981, Core values and ethnic identity, „Ethnic and Racial Studies”, No. 4.
UNESCO, 2003, Language vitality and endangerment, http://www.unesco.org/culture/ich/doc/src/00120EN.pdf [dostęp: 11.12.2015].
dr hab., Katedra Języka Polskiego jako Obcego, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska. Polska
https://orcid.org/0000-0001-7417-8467
Associate Professor i dyrektor Horwood Language Centre na The University of Melbourne (1996–2008) oraz dyrektor Szkoły Języka i Kultury Polskiej UJ (2009–2011). Autor wielu prac naukowych, z których najważniejsze to: Dwujęzyczność angielskopolska w Australii: języki mniejszościowe w dobie globalizacji i informatyzacji (WUJ, 2011), Projectoriented CALL: Implementation and Evaluation (CALL Journal, 2000), Language learning through social computing (Applied Linguistics Association of Australia, 1997). Jego zainteresowania naukowe dotyczą aspektów dwujęzyczności w logopedii, utrzymania i utraty języków mniejszościowych oraz wspomaganego komputerowo nauczania języków.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
