Sport w mediasferze z perspektywy lingwisty
Abstrakt
In this article the texts of television commentaries from sports events are analysed. Sports competition is only a pretext and pretext for a linguist. However, these two elements are semantically and chronologically related. The competition must appear first, so that the commentary can be created – a reportage, an interview with a sportsman or an informative description. A linguist is interested in a number of questions; which genre does the media presenter use to describe the sports event in his medium, what is characteristic for these models, what is characteristic for a presenter himself and his discursive perspective? The author of the article consolidates the knowledge gained in the past and uses the tools of textology, genology and discourse analysis in her research on the subject.
Słowa kluczowe
genres; television discourse; multisemiotic text; analysis of a discourse
Bibliografia
Burska K., 2013, Z Czuba i na żywo – językowe sposoby kształtowania relacji sportowych na żywo na portalu internetowym www.Zczuba.pl, w: Jarosz M., Drzewiecki P., Płatek P., red., Sport w mediach, Warszawa.
Cockiewicz W., 1988, Komentarz transmisji sportowej w telewizji (charakterystyka składniowa). Studium z zakresu składni języka mówionego, Kraków.
Dziagacz J., Profesjolekt dziennikarski, http://www.pulib.sk/elpub2/FF/Olostiak2/pdf_doc/33.pdf, [dostęp 21.07.2014].
Grochala B., 2011, Ten sam gatunek w dwóch odmianach – o telewizyjnej i internetowej relacji sportowej na żywo, w: Ostaszewska D., Przyklenk J., red., Gatunki mowy i ich ewolucja, t. IV, Gatunek a komunikacja społeczna, Katowice.
Gwóźdź A., oprac., 2003, Media, eros, przemoc. Sport w czasach popkultury, Kraków.
Jajko K., 2013, Z ringu na ekran. Klika słów o audiowizualnych reprezentacjach boksu, w: Jarosz M., Drzewiecki P., Płatek P., red., 2013, Sport w mediach, Warszawa.
Kita M., 1979, Problem strukturowania tekstów radiowych i telewizyjnych sprawozdań sportowych, w: „Socjolingwistyka”, nr 2.
Koc K., 2005, Nogi, nogi uciekły do boku!: o języku sprawozdawców sportowych, w: „Polonistyka”, nr 1.
Kolman K., 2012, Sacrum telewizyjnej twarzy, w: Hofman I., KępaFigura D., red., Współczesne media, t. 2, Kryzys w mediach, Lublin.
Koper M., 2003, „Poezja futbolu”. Kilka uwag o języku sprawozdawców sportowych, w: KsiążekBryłowa W., Duda H., red., Język polski. Współczesność. Historia, Lublin.
Koper M., 2012, Peryfrazy w języku komentatorów sportowych, w: „Roczniki Humanistyczne”, t. LX, z. 6.
Koper M., 2013, „Turku, kończ ten mecz!”. O mówionej odmianie języka dziennikarzy sportowych raz jeszcze, w: Jarosz M., Drzewiecki P., Płatek P., red., Sport w mediach, Warszawa.
LisowskaMagdziarz M., 2006, Dyskurs – semiotyka – wspólnota interpretacyjna. W stronę modelu zintegrowanego instrumentarium badań nad zawartością mediów (zaproszenie do dyskusji), w: „Global Media JournalPolish Edition”, no. 1, Spring, http://www.globalmediajournal.collegium.edu.pl/artykuly/wiosna%202006/LisowskaMagdziarzZawartoscdyskurssemiotyka.pdf, [dostęp 10.06.2014].
LisowskaMagdziarz M., 2008, Analiza tekstu w dyskursie medialnym, Kraków.
Loewe I., 2013, Dyskurs telewizyjny, w: Nocoń J., Malinowska E., ŻydekBednarczuk U., red., Przewodnik po stylistyce polskiej. Style współczesnej polszczyzny, Kraków.
Loewe I., Słowo pisane w telewizji, w druku.
Matkowski A., 2011, Sport a język współczesnego polskiego dyskursu społecznego, Racibórz.
Nowowiejski B., 2011, Współczesne polskie słownictwo sportowe w ujęciu normatywnym, w: Pędzich B., Zdunkiewicz-Jedynak D., red., Polskie dźwięki, polskie słowa, polska gramatyka (system – teksty – norma – kodyfikacja), Warszawa.
Ostrowski A., 2007, Telewizyjna transmisja sportowa, czyli największy teatr świata, Wrocław.
Ożdżyński G., 1994, Wartościowanie w mówionym tekście komentarza telewizyjnego na przykładzie transmisji sportowej, w: „Poradnik Językowy”, z. 1–2.
Ożdżyński G., 1996, Komentarz telewizyjny jako forma narracji (na przykładzie transmisji z meczu tenisowego), w: Kania S., red., Wokół społecznego zróżnicowania języka, Szczecin.
Ożdżyński J, 1970, Polskie współczesne słownictwo sportowe, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Ożdżyński J., 2012 (pierwodruk 1978), Relacja radiowa a komentarz telewizyjny w ujęciu składniowoinformacyjnym (na materiale sportowym), w: Kita M., Loewe I., red., Język w mediach. Antologia, Katowice.
Piekot T., 2008, Język w grupie społecznej – wprowadzenie do badania socjolektów, Wałbrzych.
Pisarek W., red., 2006, Słownik terminologii medialnej, Kraków.
Polok K., 2007, Funkcje języka w języku sportu – próba analizy, w: Szpila G., red., Język polski XXI wieku: analizy, oceny, perspektywy, Kraków.
Skowronek B., 2013, Mediolingwistyka. Wprowadzenie, Kraków.
Szczepański J.A., 1980, Od Olimpii do olimpiad, Kraków.
Szkudlarek-Śmiechowicz E., 2006, Wyrażanie emocji w telewizyjnych komentarzach sportowych, w: Michalewski K., red., Wyrażanie emocji, Łódź.
Tworek A., 2000, Język sportu – próba definicji (na przykładzie języka polskiego i niemieckiego, w: Szpila G., red., Język trzeciego tysiąclecia. Seria „Język a komunikacja”, t.1, Kraków.
Wiśnicki M., 2004, Słownictwo telewizyjnego komentarza sportowego, w: „Poradnik Językowy”, nr 8.
Wojtak M., 2011, Osobliwe byty gatunkowe i tekstowe w ich uwikłaniach komunikacyjnych. w: Ostaszewska D., Przyklenk J., red., Gatunki mowy i ich ewolucja, t. IV, Gatunek a komunikacja społeczna, Katowice.
Załazińska A., 2010, Metoda analizy środków niewerbalnych pojawiających się podczas wypowiedzi (na podstawie programu „Kuba Wojewódzki”), w: Wasilewski J., Nita J., red., Instrukcja obsługi tekstów. Metody retoryki, Warszawa.
doktor habilitowana. Pracuje w Instytucie Języka Polskiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Polska
https://orcid.org/0000-0002-5959-8938
Zainteresowania naukowe: problemy konstrukcji analitycznych w polszczyźnie w perspektywie stylistycznej, składniowej i leksykalnej, zagadnienia pragmatycznostylistyczne tekstów z funkcją perswazyjną (reklama, laudacja, zajawka radiowa, telewizyjna, zapowiedź prasowa), zagadnienia genologicznokomunikologiczne paratekstów (nota redakcyjna, lid, zapowiedź, flesz), strategie retoryczne nowych mediów i mediów tradycyjnych w nowych odsłonach (autotematyzm, sposoby pozyskiwania odbiorcy, przemiany strategii dyskursywnych; nowe gatunki). Autorka monografii Konstrukcje analityczne w poezji Młodej Polski (2001) i Gatunki paratekstowe w komunikacji medialnej (2007), współredaktorka antologii Język w mediach (2012) oraz monografii zbiorowej Dwujęzyczność, wielojęzyczność i wielokulturowość – szanse i zagrożenia na drodze do porozumienia (2014).
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
