Paryż w literaturze polskiego oświecenia (kilka uwag)
Abstrakt
In literature, during the Polish Age of Enlightenment, the word Paris was above all a ‘label’, that symbolised an incredible town that provoked representatives of the Polish establishment to behave foolishly. The capital of France was rarely depicted in a realistic manner by visitors from Poland.
Absurd and reprehensible attitudes, inspired by Paris, and described by eighteenth century writers, were numerous. For example, visiting Paris resulted in displays of unusual pride, and those who visited Paris regarded themselves as better and far above those who were not lucky enough to see the capital of France. The Polish elite followed Parisian fashion and adored objects produced there. The capital of France became the most desirable place to visit but Paris was the ruin of many Polish tourists.
In Polish literature, between 1764 and 1795, the word Paris was only replaced once by a realistic image of the capital of France: in Krasicki’s novel Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki. (1776).
Słowa kluczowe
Paris; Franciszek Bohomolec; Warsaw; Age of Enlightenment
Bibliografia
Bohomolec F., 1959, Paryżanin polski, w: tegoż, Komedie konwiktowe, oprac. i wstępem poprzedził Kott J., Warszawa.
Krajewski M.D., 1992, Podolanka, wstęp i oprac. Łossowska I., Warszawa.
Krasicki I., 2003, Krosienka, w: tegoż, Wybrane komedie, wybór i oprac. Dąbrowski R., Kraków.
Krasicki I., 1973, Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, oprac. Klimowicz M., Wrocław.
Krasicki I. 1980, Żona modna, w: tegoż, Utwory wybrane, t. 1, oprac. Goliński Z., Warszawa.
Lagard A., Michard M., 1970, XVIII siècle, Paris.
Naruszewicz A., 2002, Głupstwo, w: tegoż, Satyry, wstęp i oprac. Wolska B., Kraków.
Niemcewicz J.U., 2003, Dwaj panowie Sieciechowie, Kraków.
Niemcewicz J.U., 1983, Powrót posła, oprac. Skwarczyński Z., Wrocław.
prof. dr hab., Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska. Polska
https://orcid.org/0000-0003-0581-1067
Zainteresowania badacza koncentrują się na epoce oświecenia. Najważniejsze oświeceniowe postaci i zjawiska, na których skupiła się jego uwaga, to: twórczość Jana Potockiego, kultura maskarady, salony, konwersacja, styl życia elit społecznych i umysłowych. Jest autorem około 70 publikacji. Najważniejsze pozycje: Motywy podróżnicze w twórczości Jana Potockiego (1993), Maskarady oświeconych (1998), Uwodzicielskie oblicza oświecenia I (1994), Uwodzicielskie oblicza oświecenia II (2002), W kręgu oświeceniowej parodii (2004) i Oświeceniowe tutti frutti. Maskarady – konwersacja – literatura(2009).
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
