Stanisław Wyspiański i dawna polska historia
Abstrakt
The article draws on a chapter from Boyan Biolchev’s book Stanisław Wyspiański – Encyclopaedist of Neoromanticism (2003). It studies the following contextual aspects of Wyspiański’s plays Bolesław the Brave (Bolesław Śmiały) and Skałka: Wyspiański‘s defining creative relationship with his native Krakow; the playwright’s englobing vision of the two works and intention to stage them as a single play; the historical sources and the literary and historical genesis of the theme of conflict between the king and the bishopsaint; Słowacki‘s influence; critical evaluations of the twoplay cycle.
Słowa kluczowe
Stanisław Wyspiański; Bolesław the Brave (Bolesław Śmiały); Skałka; Kraków
Bibliografia
Estreicher S., 1971, Z lat szkolnych Stanisława Wyspiańskiego, w: Płoszewski L., oprac., Wyspiański w oczach współczesnych, t. 1, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Kosiński K., 1933, Wizja dziejowa dawnej Polski u Wyspiańskiego, „Droga”, nr 1.
Lack S., 1924, Studia o Stanisławie Wyspiańskim, Częstochowa: Księgarnia A. Gmachowskiego.
Łempicka A., 1973, Wyspiański. Pisarz dramatyczny, Idee i formy, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Nowakowski J., 1969, Historia i mit w dramatach bolesławowskich, „Pamiętnik Literacki”, nr 1.
Okońska A., 1975, Stanisław Wyspiański, Warszawa: Wiedza Powszechna.
Schiller L., 1937, Teatr ogromny”, „Scena Polska”, nr 2.
Sinko T., 1925, Przedmowa, do: Wyspiański S., Dzieła, oprac. Chmiel A., Sinko T., t. 3: Dramaty. „Warszawianka”, „Lelewel”, „Legjon”, „Bolesław Śmiały. Skałka”, Warszawa: Biblioteka Polska.
Spasowicz W., 1903, Stanisława Wyspiańskiego „Bolesław Śmiały”, „Życie i Sztuka”, [dod. do:] „Kraj”, nr 38.
Staff L., 1946, Ze wspomnień o Wyspiańskim, „Listy z Teatru”, nr 2–3.
Stankiewiczowa J., 1971, Krótkie notatki, jakie zebrałam z pobytu, wychowania i wykształcenia Stanisława Wyspiańskiego, w naszym domu od 1874 r. do 1907 roku, w: Płoszewski L., oprac., Wyspiański w oczach współczesnych, t. 1, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Wyspiański S., 1925, Dzieła, oprac. Chmiel A., Sinko T., t. 3: Dramaty. „Warszawianka”, „Lelewel”, „Legjon”, „Bolesław Śmiały”, „Skałka”, Warszawa: Biblioteka Polska.
Wyspiański S., 1961, List do Stanisława Eliasza Radzikowskiego [3 VII 1904], w: Jakubowski J.Z., oprac., Stanisław Wyspiański: materiały, Warszawa: PZWS.
Биолчев Б., 2003, Станислав Виспянски, Енциклопедист на неоромантизма, Унив. изд. Св. Климент Охридски, София.
prof., Katedra Filologii Słowiańskiej, Uniwersytet Sofijski im. św. Klimenta Ochrydzkiego, Sofia, Bułgaria. Bułgaria
Dr nauk filologicznych, polonista i slawista, pisarz, scenarzysta i reżyser, uczestnik ekspedycji polarnych na Antarktydę. Rektor Uniwersytetu Sofijskiego (1999–2007), dziekan Wydziału Filologicznego (1995–1999), kierownik Katedry Filologii Słowiańskiej (1992–1995), prezes sekcji literaturoznawczej Światowej Rady Slawistów (od r. 1998), członek Światowej akademii „Platon” (od r. 2002), a także wielu rad redakcyjnych wydań filologicznych i kulturowych. Autor ponad 200 publikacji naukowych i około 20 książek beletrystycznych (zbiory opowiadań, nowele, powieści, krótka proza satyryczna). Ukończył polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (1968), obronił pracę magisterską pod kierownictwem prof. Kazimierza Wyki. Od r. 1972 jest wykładowcą literatur słowiańskich na Uniwersytecie Sofijskim. Jego główne zainteresowania polonistyczne są związane z polską literaturą renesansową, romantyczną i modernistyczną, z twórczością Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza, Stanisława Wyspiańskiego. Monografia Bojana Biołczewa Отвъд мита. Адам Бернард Мицкевич. Между осанката на народния пророк и homo ludens, 1996 została wydana w języku polskim pod tytułem Po drugiej stronie mitu. Adam Bernard Mickiewicz. Pomiędzy aureolą wieszcza i homo ludens (2004). Inne najważniejsze monografie polonistyczne to: Станислав Виспянски – енциклопедист на неоромантизма, 2003 (Stanisław Wyspiański – encyklopedysta neoromantyzmu), Пътят на едно възраждане. Самобитност и европейски традиции на полския ренесанс (Droga odrodzenia. Samobytność i tradycje europejskie polskiego renesansu). Bojan Biołczew jest autorem wielu scenariuszy filmowych (dokumentalnych oraz fabularnych), m.in.: Славянската цивилизация (Cywilizacja słowiańska), Войната свършва днес (Wojna kończy się dziś), Тайната на дяволското оръжие (Tajemnica diabelskiego oręża), Леденият континент (Kontynent lodowy).
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
