Romans z Balladyną
Abstrakt
The aim of the article is to interpret Ignacy Karpowicz’s novel Balladyny i romanse in the context of romantic literature. The concept of romantic irony becomes the main theme and here in this article it distinguishes, in Karpowicz’s work, the aesthetic features that are characteristic of such romantic texts as Balladyna or Beniowski by Juliusz Słowacki. The contradictions that are characteristic of romantic irony in Karpowicz’s novel exist as a process of creating and destroying, where interweaving and complicating cultures and orders result in creating a chaotic but deliberate reality. The digressive character of the novel, metaliterary reflections and selfreference, reveal the author’s attitude to the creative process as an intellectual, romantic and ironic game.
Słowa kluczowe
romantic irony; parabasis; game; tradition
Bibliografia
BielikRobson A., 2010, Duch powierzchni. Rewizja romantyczna i filozofia, Kraków.
Bourgeois L., 1974, L’ironie romantique. Spectacle et jeu de Mme de Staël à Gérard de Nerval, Grenoble.
Byron G.G., 1954, Don Juan, tłum. Porębowicz E., Warszawa.
Karpowicz I., 2010, Balladyny i romanse, Kraków.
Karpowicz I., 2011, Balladyny i romanse [wywiad wideo],
http://www.youtube.com/watch?v=CGonJ_BPklM [dostęp: 30.05.2012].
Kawyn S., 1976, Poemat ironicznoromantyczny, w: Kawyn S., Studia i szkice, Kraków.
Maślanka J., 1997, Juliusz Słowacki – „Balladyna”, w: Gruchała J., Borowski A., red., Lektury polonistyczne, Kraków.
Novalis, 1995, Kwietny pył, tłum. Krzemieniowa K., w: Kowalczykowa A., oprac., Manifesty romantyzmu 1790–1830, Warszawa.
Paul J., 2000, Estetyka. Kurs przygotowawczy, tłum. Krzemień K., w: Namowicz T., oprac., Pisma teoretyczne niemieckich romantyków, Wrocław.
Płaszczewska O., 2009, W stronę romantycznej genologii – rekonesans, w: Kuziak M., red., Romantyzm i nowoczesność, Kraków.
Saganiak M., 1999, Słowacki postmodernistyczny?, w: Troszyński M., red., Słowacki, Warszawa.
Schlegel F., 1995a, List o powieści, tłum. Krzemieniowa K., w: Kowalczykowa A., wyb. i oprac., Manifesty romantyzmu 1790–1830. Anglia, Niemcy, Francja, Warszawa.
Schlegel A.W., 1995b, Wykłady o sztuce i literaturze dramatycznej, tłum. Łukaszewicz M., w: Kowalczykowa A., oprac., Manifesty romantyzmu 1790–1830, Warszawa.
Siwiec M., 2009, Słowacki i nowoczesność, w: Kuziak M., red., Romantyzm i nowoczesność, Kraków.
Słowacki J., 1984, Balladyna, oprac. Inglot M., Wrocław.
Sobolewska J., 2011, Będziesz śmiał się każdego dnia, „Polityka” z dn. 1.04., http://www.polityka.pl/kultura/aktualnoscikulturalne/1513662,2,przewodnikpoignacymkarpowiczu.read, [dostęp: 25.04.2012].
Szturc W., 1992, Ironia romantyczna, Warszawa.
dr, Katedra Literatury i Kultury Polskiej, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, Polska. Polska
https://orcid.org/0000-0003-4520-7331
W latach 2013–2015 pracowała w Portugalii jako lektor języka polskiego na Uniwersytecie w Lizbonie. W swoich badaniach koncentruje się na literaturze XIX i XX wieku. Jest autorką monografii Między filozofią a dramatem. „Maria Stuart”, „Balladyna”, „Beatryks Cenci” (2012) oraz współautorką książki „Gdzie ziemia się kończy, a morze zaczyna”. Szkice polsko-portugalskie (2016).
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
