Dialog kultur, czyli o podręczniku dla dzieci do nauczania języka polskiego jako drugiego
Abstrakt
The article is aimed at discussing the problem of teaching Polish as a foreign language to the children and teenagers of Polish origin. The authors point out to the specific situation of teaching bilingual children and present several contexts (sociocultural, intercultural, psychological and pedagogical, local) that determine the character of such teaching aid as a textbook for children who want to learn Polish as a second language. The authors of the article discuss components of such textbook and methods of preparing them using their own work (a textbook Bawimy się w polski 1) as an example. They also present certain examples of developing an inspiration (for example an intercultural one) that this textbook contains.
Słowa kluczowe
intercultural attitude; methods of teaching Polish as a foreign language to children; textbook for children; dialogue between cultures; second language
Bibliografia
Achtelik A., Niesporek-Szamburska B., 2009, Bawimy się w polski 1, Katowice: Officina Silesia.
Adamczykowa Z., 2004, Literatura dziecięca. Funkcje – kategorie – gatunki, Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP.
Arabski J., 1985, O przyswajaniu języka drugiego (obcego), Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Bernacka-Langier i in., 2010, Ku wielokulturowej szkole w Polsce – Pakiet edukacyjny z programem nauczania języka polskiego jako drugiego dla I, II i III poziomu edukacyjnego, Warszawa: Miasto Stołeczne Warszawa.
Chromiec E., 2004, Dziecko wobec obcości kulturowej, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Cummins J., 1984, Bilingual Education and Special Education: Issues in Assessment and Pedagogy, San Diego: College Hill.
Dakowska M., 2001, Psycholingwistyczne podstawy dydaktyki języków obcych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Dyduchowa A., 1988, Metody kształcenia sprawności językowej uczniów, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Gellner D., 2008, Duszki, stworki i potworki, Warszawa: Wydawnictwo Wilga.
Gębal P.E., 2010, Dydaktyka kultury polskiej w kształceniu językowym cudzoziemców, Kraków: Universitas.
Gołębniak B.G., 2004, Szkoła wspomagająca rozwój, w: Pedagogika 2. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, i B. Śliwerski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Janowska I., 2011, Podejście zadaniowe do nauczania i uczenia się języków obcych. Na przykładzie języka polskiego jako obcego, Kraków: Universitas.
Jaworski M., 1978, Metodyka nauki o języku polskim, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kojs W., 1998, O niektórych wyznacznikach edukacyjnej i pedagogicznej edukacji, w: Kojs W., Mrózek R., Dawid Ł., red., Komunikacja. Dialog. Edukacja, cz. 1, Cieszyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Lipińska E., Seretny A., 2006, Z zagadnień dydaktyki języka polskiego jako obcego, Kraków: Universitas.
Lubecka A., 2003. Nauczanie języków obcych a dialog międzykulturowy, „Biuletyn Glottodydaktyczny”, nr 9.
Mihułka K., 2009, Mediator interkulturowy – nowa rola nauczyciela języków obcych, w: Pawlak M., Mystkowska-Wiertelak A., Pietrzykowska A., red., Nauczyciel języków obcych dziś i jutro, Poznań–Kalisz: Wydział Pedagogiczno-Artystyczny UAM w Kaliszu.
Nikitorowicz J., 1995, Pogranicze. Tożsamość. Edukacja międzykulturowa, Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
Nocoń J., 2009, Podręcznik szkolny w dyskursie dydaktycznym – tradycja i zmiana, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Podgórscy B. i A., 2005, Wielka księga demonów polskich, Katowice: Wydawnictwo KOS.
(PP 2009) Podstawa programowa z komentarzami, 2009, t. 1, Edukacja przedszkolna i wczesnoszkolna, Warszawa: Ministerstwo Edukacji Narodowej.
Torenc M., 2007, Nauczanie międzykulturowe: implikacje glottodydaktyczne, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
Wawiłow D., 2007, Wierszykarnia, Warszawa: Nasza Księgarnia.
Zawadzka E., 2000, Glottodydaktyczne aspekty interkulturowości, w: Kielar Z., Krzeszowski T.P., Lukszyn J., Naumowicz T., red., Problemy komunikacji międzykulturowej: lingwistyka – translatoryka – glottodydaktyka, Warszawa: GrafPunkt.
Zawadzka E., 2004, Nauczyciele języków obcych w dobie przemian, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
dr hab., Instytut Nauk o Kulturze Polskiej, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska. Polska
https://orcid.org/0000-0002-5808-6738
Wicedyrektor Szkoły Języka i Kultury Polskiej (od 2006), lektor języka polskiego jako obcego. Jej zainteresowania badawcze ogniskują się wokół problematyki z zakresu antropologii miasta i antropologii literatury. Od kilkunastu lat zajmuje się także metodyką nauczania jpjo oraz nauczaniem kultury polskiej cudzoziemców. Jest współautorką podręczników Miło mi panią poznać. Język polski w sytuacjach komunikacyjnych oraz Bawimy się w polski 1. Podręcznik do nauki języka polskiego dla dzieci (Katowice 2009), a także publikacji Bądź na B1. Zbiór zadań z języka polskiego oraz przykładowe testy certyfikatowe dla poziomu B1, współredaktorką tomów Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć Polski i polskiego (Katowice 2007, wespół z Jolantą Tambor) oraz Sztuka i rzemiosło. Nauczyć Polski i polskiego (Katowice 2010, wspólnie z Małgorzatą Kitą oraz Jolantą Tambor), a także licznych artykułów naukowych zamieszczanych w tomach zbiorowych.
prof. dr hab., Katedra Dydaktyki Języka i Literatury Polskiej, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska. Polska
https://orcid.org/0000-0001-9935-6733
Językoznawca i dydaktyk. Zainteresowania badawcze: językowy obraz świata dzieci i młodzieży, język dzieci i młodzieży, literatura dla dzieci i młodzieży, nauczanie języka polskiego, także jpjo, nauczanie polonijne. Wybrane publikacje: Nauczanie i promocja języka polskiego w świecie: diagnoza – stan – perspektywy (Katowice 2018, współaut.), Stereotyp czarownicy i jego modyfikowanie. Na przykładzie tekstów dla dzieci i wypowiedzi dziecięcych (Katowice 2013), Wiedza o języku i kompetencje językowe uczniów (Katowice 2012), Językowy obraz pór roku i tradycji kulturowych w twórczości dzieci (Katowice 2004), Język wierszy dla dzieci (na materiale „Świerszczyka”) (Katowice 1990); współautorka podręcznika dla dzieci do nauczania języka polskiego jako obcego Bawimy się w polski 1 (Katowice 2009 i n., współautorka: A. Achtelik).
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
