Przepraszam, proszę, dziękuję – o polskiej i rosyjskiej etykiecie językowej*
Abstrakt
The author of the article discusses pragmatic functions of honorifics ‘excuse me’, ‘please’, ‘you are welcome’, ‘thank you’ in Polish and compare them with Russian language etiquette. Her aim is to reveal the potential sources of failures in gaining sociocultural competences by the Russians studying Polish and to define potential linguistic and cultural misunderstandings.
Słowa kluczowe
Polish and Russian language etiquette; intercultural communication
Bibliografia
Akiszyna A., Formanowskaja N., 2009, Russkij rieczewoj etikiet: praktikum wieżliwogo obszczenija, Moskwa: Librokom.
Antas J., 2002, Polskie zasady grzeczności, w: Szpila G., red., Język trzeciego tysiąclecia II, seria: Język a komunikacja 4, t. 1, Nowe oblicza komunikacji we współczesnej polszczyźnie, Kraków: Krakowskie Towarzystwo Popularyzowania Wiedzy o Komunikacji Językowej „Tertium”.
Anusiewicz J., Marcjanik M., red., 1991, Język a Kultura, t. 6, Polska etykieta językowa, Wrocław: Wiedza o Kulturze.
Bańko M., red., 2000, Inny słownik języka polskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bartmiński J., red., 1993, Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2, Współczesny język polski, Wrocław: Wiedza o Kulturze.
Dąbrowska A., Dobesz U., Pasieka M., 2010, Co warto wiedzieć. Poradnik metodyczny dla nauczycieli języka polskiego na Wschodzie, Warszawa: ORE.
Formanowskaja N., 1987, Wy skazali „Zdrawstwujtie!” Rieczewoj etikiet w naszem obszczenii, Moskwa: Znanije.
Formanowskaja N., 1989, Rieczewoj etikiet i kultura obszczenija. Moskwa: Wysszaja szkoła.
Formanowskaja N., 2008, Russkij rieczewoj etikiet: lingwisticzeskij i mietodiczeskij aspiekty, Moskwa: LKI.
Formanowskaja N., 2009, Reczewoj etikiet w russkom obszczenii: teorija i praktyka, Moskwa: WK.
Gałczyńska A., 2002, Niedefinicyjne funkcje performatywu „przepraszam”, „Poradnik Językowy”, nr 4.
Kita M., 2005, Językowe rytuały grzecznościowe, Katowice: Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych.
Kominek A., 1991, Funkcje grzecznościowe proszę we współczesnej polszczyźnie, w: Anusiewicz J., Marcjanik M., red., Język a Kultura, t. 6, Polska etykieta językowa, Wrocław: Wiedza o Kulturze.
Leontowicz O., 2005, Russkije i amierikancy: paradoksy mieżkulturnogo obszczenija, Moskwa: Gnozis.
Marcjanik M., 1995, Funkcje komunikacyjne performatywu „przepraszam”, „Poradnik Językowy”, nr 2.
Marcjanik M., 1997, Polska grzeczność językowa, Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego.
Masłowska E., 1991, Proszę, dziękuję, przepraszam, w: Anusiewicz J., Marcjanik M., red., Język a Kultura, t. 6, Polska etykieta językowa, Wrocław: Wiedza o Kulturze.
Miodunka W., 2009, Kompetencja socjokulturowa w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Zarys programu nauczania, w: tegoż, red., Kultura w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Stan obecny – programy nauczania – pomoce dydaktyczne, Kraków: Universitas.
Ożóg K., 1990, Zwroty grzecznościowe współczesnej polszczyzny mówionej: (na materiale języka mówionego mieszkańców Krakowa), Kraków: Wydawnictwo UJ.
Skudrzyk A., 2007, Normy grzecznościowych zachowań językowych (etykieta językowa, savoirvivre, bon ton, dobre wychowanie, grzeczność językowa), w: Achtelik A., Tambor J., red., Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć Polski i polskiego, Katowice: Gnome.
Tambor J., 2011, Kulturnyje rielalii w priepodawanii polskogo jazyka kak inostrannogo, w: Wasiliewa S., red., Matieriały Mieżdunarodnoj naucznoprakticzeskoj konfieriencii, poswiaszczonnoj 210letiju W.I. Dala, Krasnojarsk: KGPU im. W.P. Astafjewa.
Tomiczek E., 1991, Z badań nad istotą grzeczności językowej, w: Anusiewicz J., Marcjanik M., red., Język a Kultura, t. 6, Polska etykieta językowa, Wrocław: Wiedza o Kulturze.
Wawrzyńczyk J., red., 2006, Wielki multimedialny słownik rosyjskopolski polskorosyjski, wersja 1.0, Warszawa: PWN.
Ziemskaja J., 2004, Jazyk kak diejatielnost’: morfiema, słowo, riecz, Moskwa: Jazyki sławianskoj kultury.
mgr, Katedra Literatury Zagranicznej, Krasnojarski Państwowy Uniwersytet Pedagogiczny im. W.P. Astafiewa, Krasnojarsk, Rosja. Federacja Rosyjska
Wykłada kulturę polską z elementami literatury oraz prowadzi zajęcia z języka polskiego. Doktorantka w Instytucie Filologii Wschodniosłowiańskiej Uniwersytetu Śląskiego, jej dysertacja jest poświęcona problemowi wartościowania w filmach animowanych dla dzieci. Autorka artykułów z zakresu przekładu artystycznego i języka filmów animowanych.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
