Skąd pochodzą polskie nazwy kolorów
Abstrakt
The article attempts to explain the origin of some Polish names of non‑basic colours. Lexemes that serve as bases for forming the names of colours in Polish have been divided into four semantic categories. The most numerous one consists of the names of colours derivative from the names of certain plants. Second most numerous group of lexemes is based on the names of minerals, metals, stones. The third one refers to the names of animals, birds, fish and reptiles. The last, and least numerous group consists of the names of colours that originate from the names of the staining substances. Among the names of the colours presented in the article some examples can be found that do not belong to any of the four groups. The name of the colour can also originate from grocery articles, atmospheric phenomena, drinks or proper nouns.
Słowa kluczowe
history of Polish language; names of non-basic colors
Bibliografia
Brückner A., 1927, Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków (BrEt).
Linde S.B., 1854–1960, Słownik języka polskiego. T. I–VI. Lwów (SL).
Doroszewski W., red., 1958–1969, Słownik języka polskiego. T. I–XI. Warszawa (SJPD).
Karłowicz J., Kryński A. i Niedźwiedzki W., red. 1900–1927, Słownik języka polskiego. T. I–VIII. Warszawa (SWar).
Mayenowa M.R., red. 1966–1998, Słownik polszczyzny XVI wieku. T. I–XXVI. Wrocław–Warszawa–Kraków (SPXVI).
Słownik języka polskiego. T. I–II. Wydany staraniem i kosztem M. Orgelbranta, Wilno 1861 (SWil).
Słownik wyrazów obcych. Warszawa 1995 (SWO).
Szymczak M., red., 1993, Słownik języka polskiego. T. I–III. Wyd. 8. Warszawa (SJPSz).
Urbańczyk S., red., 1953–1998, Słownik staropolski. T. I–XI., Wrocław–Warszawa–Kraków (SStp).
Opracowania
Kuraszkiewicz W., 1949, Nazwy maści końskich dziś i w 1539 r. „Język Polski”, XXIX,
z. 4, s. 145–155.
Moszyńska D., 1975, Morfologia zapożyczeń łacińskich i greckich w staropolszczyźnie. Prace Języko-znawcze PAN 75, Wrocław.
Rzepińska M., 1983, Historia koloru w dziejach malarstwa europejskiego. T. I–II, Kraków.
Zaręba A., 1954, Nazwy barw w dialektach i historii języka polskiego, Wrocław.
dr, Szkoła Języka i Kultury Polskiej, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska. Polska
Jej zainteresowania dotyczą zagadnień glottodydaktycznych oraz językoznawczych, w szczególności z zakresu leksykografii historycznej i rozwoju zasobu leksykalnego polszczyzny. Od 1998 roku zajmuje się nauczaniem języka polskiego jako obcego na różnych poziomach zaawansowania. Jest współautorką podręczników i pomocy dydaktycznych dla cudzoziemców. Członkini ministerialnych komisji rekrutacyjnych osób pochodzenia polskiego na studia w Polsce oraz egzaminatorka i wizytatorka Państwowej Komisji do spraw Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
