Treści proekologiczne w glottodydaktyce polonistycznej na podstawie podręczników i badań ankietowych w perspektywie metodyki zadaniowej
Abstrakt
Zmiany klimatyczne, wzrost świadomości ekologicznej społeczeństw na całym świecie, akcentowanie problemów klimatycznych w dyskursie publicznym – te zjawiska przyczyniły się do zmian w treściach podręczników do nauczania polszczyzny wśród cudzoziemców. To główne powody powstania niniejszego artykułu. Celem tekstu jest ukazanie kwestii związanych ze środowiskiem jako ważnego obszaru leksykalnego oraz prześledzenie sposobu jego realizacji we współczesnych podręcznikach z perspektywy podejścia zadaniowego. Zakłada ono nastawienie na celowe działanie o charakterze społecznym tak, aby prowadzić uczących się do uruchomienia pewnych procesów poznawczych oraz do rozwiązania danego problemu. W dalszej części artykułu na podstawie badań ankietowych przeanalizowano stosunek nauczycieli oraz uczących się do treści proekologicznych na zajęciach z języka polskiego jako obcego. W tekście przywołano badania z zakresu humanistyki ekologicznej i psychologii społecznej w kontekście procesu glottodydaktycznego.
Słowa kluczowe
glottodydaktyka polonistyczna; podejście zadaniowe; mediacja; podręczniki do jpjo; humanistyka ekologiczna; edukacja ekologiczna
Bibliografia
Bińczyk E., 2018, Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Chakrabarty D., 2018, Humanistyka w czasach antropocenu. Kryzys mitycznej Kantowskiej opowieści, „Prace Kulturoznawcze”, nr 1–2, s. 244–263, https://doi.org/10.19195/0860-6668.22.1–2.17.
Cialdini R., 2000, Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Common European Framework of Reference for Languages: Learning, teaching, assessment. Companion Volume with new descriptors, 2018, Council of Europe, [dostęp: 5.03.2021].
Dirksen J., 2017, Projektowanie metod dydaktycznych. Efektywne strategie edukacyjne, Helion, Gliwice.
Domańska E., 2013, Humanistyka ekologiczna, „Teksty Drugie”, nr 1–2, s. 13–32.
Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie, 2003, Wydawnictwo Centralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli, Warszawa.
Janowska I. i in., 2011a, Programy nauczania języka polskiego jako obcego. Poziomy A1-C2, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Janowska I., 2011b, Podejście zadaniowe do nauczania i uczenia się języków obcych. Na przykładzie języka polskiego jako obcego, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków.
Janowska I., 2020, Zadaniowa koncepcja kształcenia językowego w materiałach do nauczania języka polskiego jako obcego, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 27, s. 505–526, https://doi.org/10.18778/0860-6587.27.30.
Jaroszewska A., 2014, O glottodydaktyce słowami glottodydaktyków, „Języki Obce w Szkole”, nr 4, s. 52–66.
Komorowska, E., 2017, Sylwetka uczącego się języka polskiego jako obcego dla celów biznesowych. Motywacje, problemy, potrzeby, „Acta Universitas Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 24, s. 167–181, https://doi.org/10.18778/0860-6587.24.12.
Kucharczyk R., 2020, Językowe działania mediacyjne na lekcjach języka obcego. Od teorii do praktyki dydaktycznej, „Języki Obce w Szkole”, nr 2, s. 5–15.
Nisbett R., 2008, Geografia myślenia. Dlaczego ludzie Wschodu i Zachodu myślą inaczej?, przeł. E. Wojtych, Smak Słowa, Sopot.
Szalkowska-Kim E., 2018, O motywacji w procesie nauczania i uczenia się języka polskiego w koreańskich warunkach akademickich, w: Spotkania polonistyk Trzech Krajów – Chiny, Korea, Japonia, red. Y. Kim, HUFS Press, Seul, s. 319–335.
Bajor E., Madej E., 2006, Wśród ludzi i ich spraw, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Kraków. (poziomy B2-C2)
Burkat A. i in., 2010, Hurra po polsku 3, Prolog Publishing, Kraków. (poziom: B1)
Ciesielska-Musameh R., Guziuk-Świca B., Przechodzka G., 2019, Z polskim w świat 2, Wydawnictwo UMCS, Lublin. (poziomy B1/B2)
Guziuk-Świca B. i in., 2018, Język polski bez granic, Wspólnota Polska, Lublin. (młodzież szkolna, Ukraina, poziom B2)
Kołak K. i in., 2017, Raz, dwa, trzy i po polsku mówisz Ty!, T. 2, 3, 5, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa. (seria, dzieci i młodzież na Ukrainie, poziomy A2-C1)
Kołak-Danyi K., Stencka-O’Neill A., Wegner T., 2020, Zanim zadzwoni dzwonek, Fundacja TPE, Warszawa-Londyn. (seria, dzieci i młodzież polonijna w Wielkiej Brytanii, cz. 2 i 3)
Lewiński P., 2001, Oto polska mowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław. (poziom B2)
Madeja A., Morcinek B., 2007, Polski mniej obcy, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice. (poziom B2)
Seretny A., 2017, Kto czyta, nie błądzi, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków. (poziomy B2-C1)
Seretny A., 2019, Słownictwo polskie w ćwiczeniach dla obcokrajowców, Wydawnictwo Prolog, Kraków. (poziom B2)
Stempek I., Stelmach A., 2012, Polski krok po kroku 2, Wydawnictwo Glossa, Kraków. (poziomy: A2-B1)
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0001-6978-127X
Doktor nauk humanistycznych. Jej zainteresowania naukowe dotyczą recepcji literatury polskiej w świecie, glottodydaktyki polonistycznej, roli tekstu literackiego w nauczaniu języka polskiego jako obcego, teorii adaptacji oraz doświadczenia migracji w procesie edukacyjnym. Najważniejsze publikacje to: Przekłady literatury polskiej a dobór tekstów literackich w nauczaniu cudzoziemców (2007), Arcydzieła literatury polskiej w praktyce glottodydaktycznej. Zaadaptować czytelnika i tekst (2013), Uczeń z doświadczeniem migracyjnym w szkole polskiej i irlandzkiej (2018). Egzaminatorka Państwowej Komisji do spraw Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego. Zatrudniona w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach od 2002 roku.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
