Literackie obrazy miasta w nauczaniu polonistycznym cudzoziemców
Abstrakt
Artykuł stanowi propozycję odkrywania w pracy z cudzoziemskim odbiorcą ważkich problemów kulturowych o charakterze uniwersalnym poprzez wykorzystanie tekstu literackiego. Najnowsza historia jednej z dzielnic Krakowa – Kazimierza – staje się pretekstem do podjęcia namysłu, jak (poprzez znaczące punkty w przestrzeni miejskiej) można deszyfrować zapis o (nie)obecnej społeczności, poruszać kwestie związane z procesami rewitalizacji miejskiego krajobrazu, jednocześnie ważąc płynące z nich korzyści i zagrożenia. Analizowany w artykule literacki projekt O_Kaz. staje się w intencji autorki płaszczyzną do odkrywania historycznego zapisu/znaczenia miejsca, ma inspirować odbiorcę nie tylko do rozpoczęcia dyskursu na temat polskiej kultury i lokalnych sposobów oswajania poczucia pustki/braku, ale również zachęcać obcokrajowca do kontrastywnego ujęcia tego zagadnienia. Krakowski kwartał – jako motyw literacki – staje się inspiracją do podjęcia narracji na temat otwartości polskiego społeczeństwa wobec kulturowo Innego. Tekst wpisuje się w dyskurs poświęcony miejscu tekstu literackiego w edukacji polonistycznej cudzoziemców oraz w badania humanistyczne analizujące kwestie tożsamości w kontekście miejsca, tu: zapisu śladów (nie)obecności społeczności w urbanistycznej tkance miasta.
Słowa kluczowe
antropologia miasta; glottodydaktyka polonistyczna; rewitalizacja przestrzeni a tożsamość
Bibliografia
Aleksandrowicz J., 2001, Kartki z dziennika doktora Twardego, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Bisko A., 2014, Polska dla średnio zaawansowanych. Współczesna polskość codzienna, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
Cudak R., 2008, Edukacja literacka w nauczaniu cudzoziemców. Trzy uwagi, w: Polityka językowa w Europie a certyfikacja języka polskiego i czeskiego, red. D. Rytel-Kuc, J. Tambor, Frankfurt a. Mein, s. 233–243.
Cudak R., 2010, Tekst w nauczaniu jako problem metodologiczny, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 17, s. 79–90.
Czerkies T., 2011, Wykorzystanie tekstu literackiego na zajęciach języka polskiego jako obcego (motywy i oczekiwania studentów), „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 18, s. 113–128.
Czerkies T., 2012, Tekst literacki w nauczaniu języka polskiego jako obcego (z elementami pedagogiki dyskursywnej), Biblioteka LingVariów, Glottodydaktyka, t. 2, Księgarnia Akademicka, Kraków.
Kosowska E., 2003, Antropologia literatury, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Kunce A., 2008, Antropologia punktów. Rozważania przy tekstach Ryszarda Kapuścińskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Ligocka R., 2005, Dziewczynka w czerwonym płaszczyku, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Orbitowski Ł., 2016, Kobra przegrywa w butelkę, Wydawnictwo Stowarzyszenie Festiwal Kultury Żydowskiej, Kraków.
Popczyk M., 2004, Miasto – widzialnej nieobecności, w: Dylematy wielokulturowości, red. W. Kalaga, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
Prizel-Kania A., Bucko D., Majcher-Legawiec U., Sowa K., 2016, Po polsku po Polsce. Podręcznik do nauczania języka polskiego jako obcego oraz kultury polskiej dla początkujących, Wydawnictwo Avalon, Kraków.
Próchniak W., 2012, Klucz do wierszy: poezja w nauczaniu języka polskiego jako obcego, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Rybicka E., 2014, Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
Słowik D., 2016, Sanatorium. O_Kaz. Literatura o Kazimierzu, Wydawnictwo Stowarzyszenie Festiwal Kultury Żydowskiej, Kraków.
Suchojad I., 2010, Topografia żydowskiej pamięci. Obraz krakowskiego Kazimierza we współczesnej literaturze polskiej i polsko-żydowskiej, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
Zieniewicz A., 2010, Literatura i ramy pamięci historycznej. Literaturoznawstwo w procesie nauczania kultury polskiej (współczesnej). Kilka uwag, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 17, s. 91–98.
Zych J., 2020, Najnowsze polskie powieści jako źródło wiedzy o życiu codziennym współczesnych Polaków, w: Literackie obrazy kultury. Perspektywa glottodydaktyczna, red. J. Zych, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0002-5808-6738
Związana z Instytutem Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego oraz Szkołą Języka i Kultury Polskiej. Jej zainteresowania naukowe skupiają się wokół historii i teorii kultury, literatury podróżniczej i problematyki miasta oraz nauczania kultury polskiej cudzoziemców. Autorka tekstów poświęconych motywom włoskim w literaturze polskiej, w tym dwóch monografii: Wenecja mityczna w literaturze polskiej XIX i XX wieku (Katowice, 2002) oraz Sprawcza moc przechadzki, czyli polski literat we włoskim mieście (Katowice, 2015). Jest także współredaktorem serii Sztuka czy rzemiosło. Nauczyć Polski i polskiego (wespół z J. Tambor) poświęconej nauczaniu języka i kultury polskiej cudzoziemców.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
