Apprendre le polonais Remarques théoriques et pratiques à l’attention des étudiants et des enseignants [Uczyć (się) polskiego jako języka obcego. Uwagi teoretyczne i praktyczne dla studentów i nauczycieli]


Abstrakt

Autorka niniejszego artykułu, rodowita Francuzka i wieloletnia wykładowczyni języka i literatury polskiej na Uniwersytecie Paris-Sorbonne, postuluje, aby nauczyciel języka polskiego jako obcego na bieżąco śledził rozwój teorii lingwistyki ogólnej i wykorzystywał ją w ramach dydaktyki, ograniczając się przy tym do wdrażania wyłącznie przydatnych rozwiązań oraz zwracając szczególną uwagę na to, by uczniowie świadomie zauważali, jak podobne problemy pojawiające się w ich językach ojczystych można wytłumaczyć teoretycznie.
Ważna przesłanka prezentowanej metody brzmi następująco: nauczając jakiegokolwiek języka jako obcego, należy nieustannie uaktualniać rozstrzygnięcia konkretnych zagadnień tradycyjnych teorii lokalnych. Dzięki temu można uniknąć konfliktów wynikających z różnic między wiedzą o własnych językach narodowych a języku obcym. Dydaktyk winien zatem starać się przedstawiać przedmiotowy język w taki sposób, aby studenci, którzy nie znają jeszcze ani języka, ani też jego lokalnej – często nawet całkiem odrębnej – terminologii gramatycznej, byli w stanie wstępnie konstruować pewne wyobrażenia o nim w kontraście z innymi językami (którymi władają). Należy jednak pamiętać, że w językoznawstwie ogólnym najczęściej – niestety – nie mamy do dyspozycji wypróbowanych ogólnych pojęć i teorii (poza wyjątkami w dziedzinach takich, jak fonologia i morfologia). Elementem ostatecznym i decydującym udanego poznawania języka polskiego jako obcego pozostają zatem pasja i zaangażowanie samego uczącego się.


Słowa kluczowe

język polski jako obcy; teoria językoznawcza; praktyka dydaktyczna

Bartmiński J., 2009, Aspects of Cognitive Ethnolinguistics, Equinox, London.

Ostaszewska D., Tambor J., 2000, Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego, 2nd ed., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Walkiewicz A., Włodarczyk H., 2012, Revisiting the Correspondence between the Polish Imperfective Aspect and the French Imparfait in the Distributed Grammar (DG) Framework, „Studies in Polish Linguistics”, vol. 7, pp. 5–36.

Włodaczyk H., 1995. L’Apport de la linguistique théorique à la traduction du polonais en français : le problème du temps et de l’aspect au passé, in: Les contacts linguistiques franco-polonais, ed. Z. Cygal-Krupowa, Travaux et recherches, Collection UL3, Presses Universitaires de Lille, Lille, pp. 13–27.

Włodarczyk A., Włodarczyk H., 2008, Roles, Anchors and Other Things we Talk About: Associative Semantics and Meta-Informative Centering Theory, „Intercultural Pragmatics”, vol. 5, no. 3, pp. 345–365.

Włodarczyk A., Włodarczyk H., eds., 2013, Meta-Informative Centering in Utterances: Between Semantics and Pragmatics, Companion Series in Linguistics N°143, John Benjamins, Amsterdam.

Włodarczyk A., Włodarczyk H., 2019, Qu’est-ce au juste que la prédication ?, „Bulletin de la Société de Linguistique de Paris”, vol. 114, fasc. 1, pp. 1–54.

Włodarczyk H., 1993, Sentences without a Nominative NP in Polish, in: Studies in Polish Inflectional Morphology and Syntax: Synchronic and Diachronic Problems, eds. R. Laskowski, G. Hentschel, Verlag Otto Sagner, München, pp. 209–228.

Włodarczyk H., 2003, L’Aspect perfectif comme hypercatégorie (approche cognitive), communication au XIIIe congrès des slavistes à Ljubljana en août 2003, „Revue des Études Slaves”, vol. 74 (2–3), pp. 327–338.

Włodarczyk H., 2004, Les Centres d’intérêt de l’énoncé en polonais et en français, in: Énoncer – l’ordre informatif dans les langues, eds. P. Cotte, M. Dalmas, H. Włodarczyk, Coll. Sémantiques, L’Harmattan, Paris, pp. 33–48.

Włodarczyk H., 2008a, Du bon (et du mauvais) usage des formes accentuées et atones des pronoms personnels en polonais, in: L’Enseignement du polonais en France, eds. A. Grudzińska, K. Siatkowska-Callebat, IIes Assises, Société française d’Études Polonaises, Institut d’Études Slaves, Paris, pp. 39–48.

Włodarczyk H., 2008b, La place du temps dans la théorie cognitive de l’aspect (perfectifs d’achèvement et d’interruption en polonais et en russe), in: Le Temps construit, Mélanges offerts à Jean-Paul Sémon, ed. J. Breuillard, Institut d’Études Slaves, Paris, pp. 109–131.

Włodarczyk H., 2009a, Les Centres d’intérêt de l’énoncé et la cohérence textuelle en polonais et russe, „Revue des Études Slaves”, vol. 80 (1–2), pp. 13–32.

Włodarczyk H., 2009b, Lingwistyka na polonistyce krajowej i zagranicznej w dobie filozofii informatyczno-logicznej, „LingVaria”, no. 1 (7), pp. 65–79.

Włodarczyk H., 2012a, Les catégories du genre et de l’animation dans la grammaire polonaise, in: L’Enseignement du polonais en France, eds. K. Siatkowska-Callebat, A. Synoradzka-Demadre, IIIe Assises, Centre Scientifique de l’Académie Polonaise des Sciences, Varsovie–Paris, pp. 25–38.

Włodarczyk H., 2012b, L’emploi des pronoms personnels en polonais (par contraste avec le russe et le français), in: Études à la mémoire de Jean Breuillard, Revue des Études slaves, vol. 83, fasc. 2–3, eds. S. Viellard, L. Troubetzkoy, S. Aslanoff, Institut d’Études Slaves, Paris, pp. 617–648.

Włodarczyk H., 2018a, Mnie czy mi? O użyciu zaimka pierwszej osoby w celowniku, „Poradnik Językowy”, vol. 9, pp. 64–80.

Włodarczyk H., 2018b, O potrzebie wiedzy o języku polskim kompatybilnej z wiedzą o innych językach narodowych, in: Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy, koncepcje, perspektywy, vol. 5, W kręgu (glotto)dydaktyki, eds. A. Achtelik, K. Graboń, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, pp. 205–218.

Włodarczyk H., 2022, La Linguistique polonaise entre particularisme et universalisme, in: Volume offert à Maria Delaperrière, Assises de l’Enseignement du polonais, éditions Eurorbem, Paris, pp. 105–124.

Woliński M. et al., 2020, Słownik gramatyczny języka polskiego, wyd. IV online, http://sgjp.pl/leksemy/#13589/a.


Opublikowane : 2022-12-12


WłodarczykH. (2022). Apprendre le polonais Remarques théoriques et pratiques à l’attention des étudiants et des enseignants [Uczyć (się) polskiego jako języka obcego. Uwagi teoretyczne i praktyczne dla studentów i nauczycieli]. Postscriptum Polonistyczne, 30(2), 1-12. https://doi.org/10.31261/PS_P.2022.30.03

Hélène Włodarczyk  Helene.Wlodarczyk@sorbonne-universite.fr
Uniwersytet Paris-Sorbonne (profesor emeritus)  Francja
https://orcid.org/0000-0003-0277-0490

HÉLÈNE WŁODARCZYK - emerytowany profesor doktor habilitowany, Wydział Slawistyki Uniwersytetu
Paris-Sorbonne (obecnie Sorbonne-Université), Paryż, Francja. Autorka niniejszego artykułu, rodowita Francuzka, uczyła się języka polskiego jako obcego, a następnie przez 30 lat wykładała język polski (i literaturę polską) na Uniwersytecie Paris-Sorbonne. Badania naukowe prowadziła w dziedzinie lingwistyki, a od lat 90. ubiegłego wieku zapoznawała się z metodami komputerowymi (eksperymentowanie w zakresie wybranych zagadnień z teorii gramatyki przy użyciu języka programowania Prolog oraz budowa baz danych i ich analiza za pomocą narzędzi sztucznej inteligencji zebranych w platformie SEMANA). Zainteresowania naukowe badaczki obejmują następujące zagadnienia: polonistyka, slawistyka, lingwistyka ogólna. Najważniejsze publikacje to: Lingwistyka na polonistyce krajowej i zagranicznej w dobie filozofii informatyczno-logicznej (Kraków 2010), O potrzebie wiedzy o języku polskim kompatybilnej z wiedzą o innych
językach narodowych (Katowice 2016), Mnie czy mi? O użyciu zaimka pierwszej osoby w celowniku („Poradnik Językowy” 9/2018).






Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).