Pozostać na Via Appia. Eseistyka Ignacego Wieniewskiego
Abstrakt
Celem artykułu jest analiza twórczości eseistycznej Ignacego Wieniewskiego, tłumacza i historyka literatury,
jednego z przedstawicieli XX-wiecznej polskiej emigracji niepodległościowej w Londynie. Rozważania osnute są wokół trzech zbiorów esejów: Powrót na Via Appia (1951), Antycznym szlakiem (1964) i Kalejdoskop wspomnień (1970). Autor skupił uwagę na głównych problemach podejmowanych przez Wieniewskiego: związku kultury polskiej z kulturą europejską, kluczowej roli greckiej i rzymskiej tradycji antycznej w kształtowaniu kultury europejskiej oraz przypominaniu antycznych źródeł kultury i pierwotnego znaczenia fundamentalnych idei świata śródziemnomorskiego. W tekście zostały wyeksponowane zasadnicze argumenty eseisty świadczące o trwałości tradycji antycznej nie tylko w odniesieniu do dorobku klasycznej filozofii, sztuki i literatury, lecz także w kontekście pryncypiów łacińsko-chrześcijańskiej kultury Zachodu uformowanej dzięki takim ideom, jak: umiłowanie człowieka, przywiązanie do wolności indywidualnej, społecznej i narodowej, równość wszystkich ludzi, humanitaryzm, patriotyzm, kult praworządności jako podstawy państwa czy troska o rozwój kultury. Przeprowadzona analiza przybliża współczesnemu gronu odbiorców mało znany dorobek eseistyczny Ignacego Wieniewskiego i wskazuje jego miejsce wśród polskich twórców eseju.
Słowa kluczowe
Ignacy Wieniewski; eseistyka; emigracja polska XX wieku; tradycja antyczna
Bibliografia
Baranowska M., 2006, Państwo i prawo w poglądach Kalliklesa, Trazymacha i Krytiasza, „Studia Iuridica Toruniensa”, t. 3, s. 7–20, https://doi.org/10.12775/SIT.2006.001.
Hostowiec P. [Jerzy Stempowski], 1964, Przedmowa, w: I. Wieniewski, Antycznym szlakiem. Studia i szkice, przedm. P. Hostowiec [Jerzy Stempowski], Veritas, London, s. 7–12.
Klimaszewski B., Nowakowska E.R., Wyskiel W., 1982, Mały słownik pisarzy polskich na obczyźnie 1939–1980, red. B. Klimaszewski, Interpress, Warszawa.
Tarnawski W., 1970, Przedmowa, w: I. Wieniewski, Kalejdoskop wspomnień, przedm. W. Tarnawski, Polska Fundacja Kulturalna, Londyn, s. 7–9.
Terlecki T., 1951, Przedmowa, w: I. Wieniewski, Powrót na Via Appia (studia i szkice), przedm. T. Terlecki, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, Londyn, s. V–XI.
Terlecki T., 2003, Emigracja naszego czasu, red. N. Taylor-Terlecka, J. Święch, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2003.
Wieniewski I., 1951, Powrót na Via Appia (studia i szkice), przedm. T. Terlecki, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, Londyn.
Wieniewski I., 1964, Antycznym szlakiem. Studia i szkice, przedm. P. Hostowiec [Jerzy Stempowski], Veritas, London 1964.
Wieniewski I., 1970, Kalejdoskop wspomnień, przedm. W. Tarnawski, Polska Fundacja Kulturalna, Londyn.
Wierzyński K., 1945, Ziemia-Wilczyca, wyd. 2, Biblioteka Orła Białego, Kultura i Prasa 2. Korpusu, Rzym.
Uniwersytet Rzeszowski Polska
https://orcid.org/0000-0003-4462-1098
JANUSZ PASTERSKI – prof. dr hab., Instytut Polonistyki i Dziennikarstwa, Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów, Polska. Literaturoznawca i krytyk literacki. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół literatury polskiej XX i XXI wieku, zwłaszcza literatury emigracyjnej, a także poezji międzywojennej i współczesnej. Autor monografii: Tristium liber. O twórczości literackiej Stefana Napierskiego (Rzeszów 2000), Inne wyzwania. Poezja
Bogdana Czaykowskiego i Andrzeja Buszy w perspektywie dwukulturowości (Rzeszów 2011), Świat wiersza. Szkice o polskiej poezji (nie tylko) współczesnej (Rzeszów 2019). Redaktor i współredaktor tomów zbiorowych.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
