Psychologiczne aspekty pracy z uczniem z doświadczeniem migracyjnym
Abstrakt
The article summarises the most important issues concerning working with students with migration experiences: foreign teenagers and children, young refugees and children of repatriated persons. The article authors underline the psychological aspects and not only refer to changes in school curricula or language differences, but also discuss the cultural differences and issues such as cultural shock (experienced also by people who come back to the country of their origin), adaptive stress or post-traumatic stress. The authors also highlight the unique abilities of the migrant students and suggest effective ways of using them in school education. The article concludes with a short presentation of the legal acts that define they ways of supporting this group of students and with a list of publications that may become a source of inspiration for anyone interested in the matter.
Bibliografia
Adler N.J., 1991, International Dimensions of Organizational Behavior, Boston, MA.
Barzykowski K., Grzymała-Moszczyńska H., Dzida D., Grzymała-Moszczyńska J., Kosno M. (2013). Wybrane zagadnienia diagnozy psychologicznej dzieci i młodzieży w kontekście wielokulturowości oraz wielojęzyczności, Warszawa.
Black J.S., Gregersen H.B., 1998, So You J.S. i Gregersen, H.B., 1998, Personal and Professional Success, San Diego.
Bogdanowicz M., 1995, Uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych, „Psychologia Wychowawcza”, nr 3.
Czarnecka B., 2012, W poszukiwaniu oznak szoku kulturowego – polskie imigrantki w Wielkiej Brytanii, „Studia Sociologica IV”, nr 2.
Grzymała-Moszczyńska H., Grzymała-Moszczyńska J., Durlik J., Szydłowska P., 2015, (Nie)łatwe powroty do domu? Funkcjonowanie dzieci i młodzieży powracających z emigracji, Warszawa.
Hatfield M.E., 2010, Children moving ‘home’? Everyday experiences of return migration in highly skilled households, „Childhood”, no. 17(2).
Jurek A., 2015, Dzieci lecą pierwsza klasą. Warszawa.
Linehan M., Scullion H., 2002, Repatriation of European female corporate executives: an empirical study, “International Journal of Human Resource Management”, no. 13(2).
Orellana M.F., Thorne B., Chee A., Lam W.E., 2001, Transnational Childhoods: The Participation of Children in Processes of Family Migration, „Social Problems”, no. 48(4).
Oberg K., 1960, Cultural Shock: Adjustment to New Cultural Environments, “Practical Anthropology”, no. 7, s. 177–182.
Oszwa U., 2003, Zespół stresu pourazowego u dzieci, „Remedium”, nr 1. Schütz A., 1945/2008, O wielości światów, przekł. Jabłońska B., Kraków.
Cytowane akty prawne
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 lipca 2015 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania do publicznych przedszkoli, innych form wychowania przedszkolnego, szkół i placówek osób niebędących obywatelami polskimi oraz obywateli polskich, którzy pobierali naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw, a także organizacji dodatkowej nauki języka polskiego, dodatkowych zajęć wyrównawczych oraz nauki języka i kultury kraju pochodzenia (Dz. U. z 2015 r., poz. 1202), http://dziennikustaw.gov.pl/DU/2015/1202/1
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 września 2016 r. w sprawie kształcenia osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatelami polskimi, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw (Dz. U. z 2016 r., poz. 1453), http://dziennikustaw.gov.pl/du/2016/1453/1
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. Nr 95, poz. 425 z późn. zm.), http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19910950425
Polecane źródła
Barzykowski K., Grzymała-Moszczyńska H., Dzida D., Grzymała-Moszczyńska J., Kosno M., 2013, Wybrane zagadnienia diagnozy psychologicznej dzieci i młodzieży w kontekście wielokulturowości oraz wielojęzyczności, Warszawa.
Białek K., red., 2015, Międzykulturowość w szkole. Poradnik dla nauczycieli i specjalistów, Warszawa, http://www.ore.edu.pl/wydzialy/specjalnych-potrzebedukacyjnych/6310miedzykulturowosc-w-szkole-poradnik-dla-nauczycieli-i-specjalistów.
Chmielecka A., red., 2012, Od migracji do integracji, „Vademecum”, Warszawa, http://www.hfhrpol.waw.pl/wielokulturowosc/odmidoin_Vademecum.pdf.
Grzymała-Moszczyńska H., Grzymała-Moszczyńska J., Durlik J., Szydłowska P., 2015, (Nie)łatwe powroty do domu? Funkcjonowanie dzieci i młodzieży powracających z emigracji, Warszawa, http://nielatwepowroty.pl/publikacje/.
Grzymała-Moszczyńska H. i Jurek A., 2015, Poradnik w pigułce dla powracających, http://powroty.otwartaszkola.pl/file.php/1/Poradnik_dla_rodzicow_i_nauczycieli_w_pigulce.pdf [dostęp: 17.11.2015].
Młynarczuk-Sokołowska A., Potoniec K. i Szostak-Król K., 2011, Przygody innego. Bajki w edukacji międzykulturowej, Białystok, http://www.platformakultury.pl/files/2012-08-01/Przygody_Innego_Bajki_w_edukacji_miedzykulturowej.pdf
Młynarczuk-Sokołowska A., Szostak-Król K., 2015, Zrozumieć Innego. Międzykulturowa kompetencja komunikacyjna w procesie uczenia się języka polskiego jako obcego, Białystok, http://mentoring.pl/sites/default/files/js/book_www.pdf.
Ochojska J., 2012, Współpraca. Przewodnik dla dzieci, Warszawa.
Olszewska A., Zawadzka A., 2009, Przespaceruj się w moich butach. O spotkaniach międzykulturowych, Warszawa.
Zurer Pearson B., 2013, Jak wychować dziecko dwujęzyczne. Poradnik dla rodziców (i nie tylko), przeł. Wodniecka Z., Chlipalski K., Poznań.
Portal popularnonaukowy: http://dwujezycznosc.info/.
http://powroty.otwartaszkola.pl/ – strona prowadzona przez Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą poświęcona w całości powrotom z emigracji.
ORPEG – przewodniki po polskiej szkole dla dzieci Wracam do Polski dla dzieci w różnym wieku (wersja szkoła podstawowa I, szkoła podstawowa II, gimnazjum, szkoła ponadgimnazjalna) – dostępne w wersjach językowych: polski, angielski, niemiecki, francuski, rosyjski). http://www.ore.edu.pl/wydzialy/specjalnych-potrzeb-edukacyjnych/6310miedzykulturowosc-w-szkole-poradnik-dla-nauczycieli-i-specjalistow.
doktorantka, Instytut Psychologii, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, Polska. Polska
https://orcid.org/0000-0002-2196-9940
Absolwentka psychologii oraz porównawczych studiów cywilizacji na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jej zainteresowania naukowe to: edukacja dzieci z doświadczeniem migracji, badanie strategii akulturacyjnych po- dejmowanych przez polskie dzieci i młodzież mieszkające za granicą. Członkini zespołu badawczego oraz współautorka raportu w ramach projektu pt. (Nie)łatwe powroty do domu? Badanie funkcjonowania dzieci i młodzieży powracających z emigracji. Pracuje jako psycholożka dziecięca w przedszkolach. Prowadzi szkolenia dotyczące pracy z dziećmi z doświadczeniem migracyjnym dla nauczycieli, psychologów, pedagogów.
doktorantka, Instytut Psychologii, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, Polska. Polska
https://orcid.org/0000-0002-6871-1584
Członkini Laboratorium Psychologii Języka i Dwujęzyczności. Zajmuje się poznawczymi mechanizmami dwujęzyczności oraz wpływem, jaki różne konteksty kontaktu z dwoma językami (na przykład nauka języka obcego w szkole, mieszkanie za granicą, praca w wielojęzycznym środowisku) mogą wywierać na rozwój dwujęzyczności. Poza pracą akademicką angażuje się w popularyzowanie wiedzy na temat dwujęzyczności poprzez prowadzenie warsztatów dla rodziców, nauczycieli i psychologów-praktyków. Publikuje w portalu Dwujęzyczność.info oraz prowadzi praktyczne zajęcia dla studentów psychologii, przygotowujące do pracy z osobami wielojęzycznymi i wielokulturowymi.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
