Języki regionalne w Polsce na tle europejskim – z perspektywy glottopolitycznej i ekolingwistycznej
Abstrakt
The paper discusses and analyses the situation of regional languages in Poland against the background of phenomena taking place in Europe. The phenomena discussed include language extinction, language revival and raising the prestige of linguistic varieties generally considered inferior to recognised languages, i.e. state, national or official ones.
Słowa kluczowe
regional languages; glottopolitics; ecolinguistics; language extinction; language revival
Bibliografia
Hentschel G., 2003, New minor Abstandsprachen under the roof of a genetically close literary language? The case of Polish vs. Kashubian, Silesian and Podhalan, in: Sherzer J., Stolz T., red., Minor Languages – Approaches, Definitions, Controversies, Bochum.
Isačenko A.V., 1975, Mythen und Tatsachen über die Entstehung der russischen Literatursprache, Wien.
Kloss H., 1967, Abstand Languages and Ausbau Languages, “Anthropological Linguistics”, no. 9 (7).
Kloss H., 1987, Abstandsprache und Ausbausprache, in: Ammon U., Dittmar N., Mattheier K.J.,red, Sociolinguistics/Soziolinguistik. An International Handbook of the Science of Language and Society/Ein internationals Handbuch zur Wissenschaft von Sprache und Gesellschaft, t. I, Berlin/New York.
Muljačić Ž., 1986, L’enseignement de Heinz Kloss (modifications, implications, perspectives), ”Langages”, no. 21.
Olko J., Wicherkiewicz T., Borges R., red., 2016, Integral Strategies for Language Revitalization, Warsaw.
Posern-Zieliński A., 2005, Etniczność. Kategorie. Procesy etniczne, Poznań.
Rehder P., 1984–1985, Slavische Mikroliteratursprachen?, „Zbornik Matice Srpske za filologiju i lingvistiku”, no. XXVII-XXVIII.
Šatava L., 2006, „Regionální jazyky” jako emancipační strategie (latgalština a võro-seto – dva příklady z Pobaltí), „Ethnologia Actualis Slovaca”, č. 6.
Stern D., Nomachi M., Belić B., 2018, ed., Linguistic Regionalism in Eastern Europe and Beyond.Minority, Regional and Literary Microlanguages, Frankfurt am Main, https://biblio.ugent.be/publication/8578486/file/8578487.pdf [dostęp: 20.12.2018].
Tambor J., 2018, red., Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy – koncepcje – perspektywy, t. 4, Pogranicza, mniejszości, regiony. Etnolingwistyka, Katowice.
Trudgill P., 2004, Glocalization and the Ausbau sociolinguistics of modern Europe, in: Duszak A., Okulska U., ed., Speaking from the margin: global English from a European perspective, Frankfurt am Main.
Wicherkiewicz T., 2003, Języki mniejszościowe i regionalne w Europie – problemy typologii, w: Wrocławska E., Zieniukowa J., red., Języki mniejszości i języki regionalne, Warszawa.
Wicherkiewicz T., 2011, Języki regionalne w Europie Środkowo-Wschodniej – nowa jakość w polityce językowej, nowy wymiar tożsamości, „Język. Komunikacja. Informacja”, t. 6, Polityka językowa w Europie Środkowo-Wschodniej.
Wicherkiewicz T., 2014, Regionalne języki kolateralne Europy – porównawcze studia przypadku z polityki językowej, Poznań.
Zaręba A., 1988, Literackie języki regionalne w Polsce?, „Język Polski”, nr LXVIII.
Дуличенко А.Д., 1981, Славянские литературные микроязыки, Таллин.
Дуличенко А.Д., 1998, Языки малых этнических групп: Статус, развитие, проблемы выживания, в: Языки малые и большие... in memoriam acad. Nikita I. Tolstoi, Тарту.
dr hab. prof. UAM, Slavic-Eurasian Research Center, Hokkaido University, Hokkaido, Japonia; Katedra Orientalistyki, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań, Polska. Polska
https://orcid.org/0000-0003-3163-0454
Profesor Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu; stypendysta Hokkaido University; socjolingwista, badacz języków mniejszościowych i rzadziej używanych, mniejszości językowych, języków zagrożonych oraz polityki językowej, planowania językowego, dokumentacji i rewitalizacji języków. Honorowy Obywatel Gminy Wilamowice (od 2015 roku). Pomysłodawca i kierownik projektu „Dziedzictwo językowe Rzeczypospolitej. Baza dokumentacji zagrożonych języków”.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
