Mechanizmy śmierci od komórki do całego organizmu. Próba analogii
Abstrakt
In vitro studies are alternative for in vivo studies carried on living organisms. They involve cell populations for both normal and cancer cells. The processes inside cells might be base for defining whole body processes. Starting with fundamental unit of every living organism which is cell, we can distinguish two main types of cell death – apoptosis and necrosis. Human organism is built from 1013–1014 cells of 300 different cell types. During cell division new cells are created and their number is strictly controlled in programmed cell death – apoptosis. Mainly old or damaged cells commit suicide and are removed from organism. This is natural phenomenon and every change in mechanisms of proliferation or apoptosis cause changes and damage in whole organism. Homeostasis in organism depends on correct action of death and survival system. The patterns of equilibrium in nature relies on similar regulation profiles, in which it is similar to death of singular organisms in population or species. It implicates death as natural phenomenon maintaining balance in the world.
Słowa kluczowe
apoptosis; mathematical models in biology; cell death; homeostasis; predator–prey model
Bibliografia
Alberts Bruce, Bray Denis, Hopkin Karen, i in.. 1999. „Podstawy biologii komórki. Wprowadzenie do biologii molekularnej”. Warszawa: PWN.
Alberts Bruce, Bray Denis, Hopkin Karen, i in.. 2002. „Molecular biology of cell, 4th edition”. Nowy Jork: Garland Science.
Begon Michael, Mortimer Martin, Thomson David. 1981. „Population Ecology: A unified study of animals and plants”. Oxford: Blackwell Science Ltd.
Chase Ivan. 1974. “Models of hierarchy formation in animal societies”. Behavioral Science: 19(6), 374-382
Elmore Susan. 2007. „Apoptosis: a review of programmed cell death”. Toxicol Pathol.: Jun;35(4):495-516.
Murray James. 2006. „Wprowadzenie do Biomatematyki”. Warszawa: PWN.
Paduch Roman, Klatka Maria, Klatka Janusz. 2015. „Rodzaje śmierci komórki”. Prom J Life Sci.: 61, 4, 411–418.
Stępień Aleksandra, Izdebska Magdalena, Grzanka Alina. 2007. „Types of cell death”. Postepy Hig Med Dosw.: 61: 420-428.
Politechnika Śląska Polska
https://orcid.org/0000-0002-1051-0632
Sylwia Ciesielska – mgr, studentka czwartego roku studiów doktoranckich biocybernetyki i inżynierii biomedycznej na Wydziale Automatyki, Elektroniki i Informatyki Politechniki Śląskiej. Ukończyła studia inżynierskie i magisterskie w dziedzinie Automatyki i Robotyki, ze specjalizacją studiów magisterskich Przetwarzanie Informacji i Sterowanie w Biotechnologii, co pokrywa się z obszarem jej zainteresowań naukowych. Obecnie prowadzi badania nad zjawiskiem stymulacji proliferacji komórek pod wpływem niskich dawek promieniowania UV, starając się wyjaśnić jego genezę. Tematyka ta będzie przedmiotem jej rozprawy doktorskiej.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
