Impresje o godności zwierząt na przykładzie rozwiązań prawnych Szwajcarii
Abstrakt
The Federal Constitution of the Swiss Confederation does not only guarantee respect for human dignity, but it also states that dignity of living beings is to be respected and protected. This article presents the concept of the aforementioned dignity, followed by an indication of the sources of many interpretation problems which can be caused by this neologism. Furthermore, an attempt was made to answer the question, based on an analysis of the Animal Protection Act provisions, whether the recognition under the law that animals have dignity, will translate into their better treatment, guaranteeing them welfare or decent death. The article also shows the position of the Federal Court in relation to the concept of dignity based on the case of giving permission to carry out animal testing.
Słowa kluczowe
godność; godność zwierząt; ochrona zwierząt; konstytucja
Bibliografia
Aubert, Jean-François i Pascal Mahon. Petit commentaire de la Constitution fédérale de la Confédération suisse du 18 avril 1999. Art. 7 sek. BV. Zurych: Schulthess 2003. W “The Legal Situation of Animals in Switzerland: Two Steps Forward, One Step Back – Many Steps to go.” Redakcja Margot Michel i Eveline Schneider Kayasseh. Journal of Animal Law, nr. 7 (2011): 1-42.
Balzer, Philipp i Peter Schaber, Klaus Peter Rippe. Menschenwürde vs. Würde der Kreatur. Monachium: Alber Verlag, 1999.
Baranzke, Heike. “Eine spezifische Würde von Tieren und Pflanzen? Begriffe – Rezeptionen – Intentionen Herausforderungen.“ W Eine Würde für alle Lebewesen? Redakcja Sabine Odparlik i Peter Kunzmann. München: Utz, 2007.
Baranzke, Heike. “Why should we make a difference? How dignity can work in animal ethics.” Bioethica Forum, t. 5, nr 1 (2012): 4-10.
Brenner, Andreas. UmweltEthik. Ein Lehr- und Lesebuch. Fryburg: Würzburg Königshausen & Neumann, 2008.
Bundesgesetz über die Gentechnik im Ausserhumanbereich (Ustawa federalna o technologii genów nieludzkich) z 21 marca 2003. AS 2003 4803.
Ehrenzeller, Bernhard and Philippe Mastronardi, Rainer J. Schweizer, Klaus A. Vallender, reds. Die schweizerische Bundesverfassung. Kommentar. Art. 120, ust. 11. Zurych: Schulthess Verlag, 2002.
Federal Ethics Committee on Non-Human Biotechnology (ECNH) and Federal Committee on Animal Experiments (FCAE), ed. The Dignity of Animals. Przełożyła Nicolette Chisholm. Berne: ECNH & FCAE, 2008. Dostęp 12.12.2018. www.ekah.admin.ch.
Gerritsen, Vanessa. „Animal Welfare in Switzerland – constitutional aim, social commitment, and a major challenge”. Global Journal of Animal Law, nr 1 (2013).
Goetschel, Antoine F. “Tierschutzrecht im Wandel Neuere Entwicklungen in der Schweiz und der BRD.“ ALTEX, nr 3 (1994): 131-140.
Goetschel, Antoine F. “Würde der Kreatur als Rechtsbegriff und rechtspolitische Postulate daraus.” W Die Würde des Tieres, red. Martin Liechti. Erlangen: Harald Fischer, 2002.
Goetschel, Antoine F. Tiere klagen an. Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch, 2013.
Konstytucja Federalna Konfederacji Szwajcarskiej. Przełożył Zdzisław Czeszejsko-Sochacki. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2000.
Krepper, Peter. „Zur Würde der Kreatur in Gentechnik und Recht – Thesen zum gentechnischen Umgang mit Tieren in der Schweiz unter Berücksichtigung des internationalen Rechtsumfelds.” Dysertacja doktorska. Bern: Uniwersytet w Bernie, 1998.
Mastronardi, Philippe. “Menschenwürde als materielle ‘Grundnorm’ des Rechtsstaates?” W Verfassungsrecht der Schweiz. Redakcja Jean-François Aubert i Jörg Paul Müller. Zurych: Schulthess, 2001.
Michel, Margot i Eveline Schneider Kayasseh. “The Legal Situation of Animals in Switzerland: Two Steps Forward, One Step Back – Many Steps to go.” Journal of Animal Law, nr 7 (2011): 1-42.
Myślak, Ewa. System polityczny Konfederacji Szwajcarskiej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014.
Odparlik, Sabine i Peter Kunzmann, red. Eine Würde für alle Lebewesen?. Monachium: Utz, 2007.
Praetorius, Ina and Peter Saladin. Die Würde der Kreatur. Art. 24 zmieniona poz. 3 BV). Seria wydawnicza Schriftenreihe Umwelt, nr. 260. Bern: Szwajcarska Agencja Środowiska, Lasów i Krajobrazu BUWAL, 1996.
Richter, Dagmar. „Die Würde der Kreatur Rechtsvergleichende Betrachtungen.” Zeitschrift für ausländisches öffentliches Recht und Völkerrecht. Heidelberg Journal of International Law, nr 67 (2007): 319-349.
Schweizer, Rainer J. i Peter Saladin. Kommentar zur Bundesverfassung der Schweizerischen Eidgenossenschaft. Basel–Zurych–Bern: Helbing & Lichtenhahn/Schulthess/Stämpfli, 1996.
Tierschutzgesetz (Ustawa o ochronie zwierząt) z 9 marca 1978 (TSchG). AS 1981 562.
Zenger, Christoph Andreas. Das "unerlässliche Mass" an Tierversuchen: Ergebnisse und Grenzen der juristischen Interpretation eines "unbestimmten Rechtsbegriffs." Seria wydawnicza Beihefte zur Zeitschrift für schweizerisches Recht nr 8. Basel, Frankfurt am Main: Helbing & Lichtenhahn, 1989.
Uniwersytet Śląski Polska
http://orcid.org/0000-0001-5517-150X
Karolina Więckowska – mgr, doktorantka w Katedrze Teorii i Filozofii Prawa Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, współzałożycielka pierwszego w Polsce Koła Naukowego Praw Zwierząt i pierwszej Sekcji Praw Zwierząt w Studenckiej Poradni Prawnej. Za swoje działania na rzecz zwierząt w roku 2015 została laureatką ogólnopolskiego plebiscytu „Polacy z werwą” w kategorii ochrona środowiska. Od kilku lat współorganizuje wiele konferencji naukowych z zakresu prawnej ochrony zwierząt.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
