Pojęcie wydobywania kopalin ze złóż w kontekście prawa wodnego
Abstrakt
W ostatnim numerze „Prawnych Problemów Górnictwa i Ochrony Środowiska” Sebastian Wójcik-Jackowski w interesujący sposób zajął się problematyką podwójnej reglamentacji przez przepisy ustaw z dnia 9 czerwca 2011 r. — Prawo geologiczne i górnicze oraz z dnia 20 lipca 2017 r. — Prawo wodne działalności polegającej na wydobywaniu z wód powierzchniowych kamieni, żwiru, piasku i innych materiałów, dalej dla uproszczenia określanych także jako kruszywa. Działalność ta może być mianowicie postrzegana zarówno jako wydobywanie kopalin ze złóż w rozumieniu pierwszej z powołanych ustaw, która podlega przewidzianym przez nią wymogom, m.in. łączącym się z obowiązkiem uzyskania
koncesji, jak i jako korzystanie z wód, mogące wymagać pozwolenia wodnoprawnego. S. Wójcik-Jackowski już w punkcie wyjścia swoich rozważań nawiązał zarazem do wcześniejszego artykułu, jaki ukazał się na ten temat na łamach PPGiOŚ, podając w wątpliwość przyjęte w nim założenie, że kruszywa stanowią złoże kopaliny. Podsumowując natomiast swój wywód, przyznał, że zagadnienie pozostaje nadal otwarte, co można potraktować jako zaproszenie do dalszej dyskusji i do jej kontynuacji w kolejnym opracowaniu, składającym się już przez to na cykl publikacji naświetlających zagadnienie z różnych perspektyw i wyodrębniających się w zwarty wątek tematyczny, jaki Czytelnik PPGiOŚ mógłby prześledzić. Stanowisko S. Wójcika-Jackowskiego, które nie budzi zastrzeżeń, zwłaszcza jeśli chodzi o analizę przepisów Prawa wodnego i specjalistycznych
kwestii hydrologicznych, skłania zaś do dalszych refleksji, szczególnie z punktu widzenia Prawa geologicznego i górniczego. Refleksje te, ze względu na przedstawioną tezę wyjściową, negującą — jak się okaże, w przeważającym stopniu słusznie — uznanie materiałów wydobytych z wód za złoża kopalin, muszą mieć charakter głównie terminologiczny i koncentrować się na wyjaśnieniu treści i zakresu pojęć, które w istocie mają zasadnicze znaczenie dla zastosowania do określonej działalności przepisów Prawa geologicznego i górniczego regulujących wydobycie kopalin ze złóż. Zależy to bowiem od ustalenia po pierwsze, że przedmiotem działalności jest kopalina, po drugie że kopalina znajduje się w złożu i po trzecie — że działalność polega na wydobyciu. Dopiero wówczas można też rozstrzygać ewentualną kolizję pomiędzy Prawem geologicznym i górniczym a Prawem wodnym, która wchodzi przecież w rachubę jedynie wtedy, gdy dany stan faktyczny wyczerpuje hipotezy przepisów zamieszczonych
w obu tych aktach prawnych. Problem zbiegu tych przepisów w rozpatrywanej materii powstaje wszak, gdy jedna działalność może być kwalifikowana jednocześnie jako korzystanie z wód i wydobywanie kopalin ze złóż. W opracowaniu zostaną omówione trzy przywołane wyżej pojęcia, z niezbędnym uwzględnieniem Prawa wodnego. Wcześniej jednak, tytułem krótkiego wprowadzenia merytorycznego, przedstawienia wymaga problem, który S. Wójcik-Jackowski zamierzał rozstrzygnąć, i wcześniejsze próby podejmowane w doktrynie w tym zakresie. Pozwoli to ocenić, czy i w jakim stopniu problem ten został rozwiązany.
Bibliografia
Agopszowicz A.: Prawo wydobywania kopalin. „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Społeczny” 1966, nr 3, s. 21—45.
Agopszowicz A.: Zarys systemu prawnego górnictwa. Katowice 1986.
Dobrowolski G., Lipiński A., Mikosz R., Radecki G.: Gospodarowanie geologicznymi zasobami środowiska w świetle zasady zrównoważonego rozwoju. Zagadnienia prawne. Katowice 2018.
Gniewek E.: W kwestii statusu prawnorzeczowego powierzchniowych wód płynących i współwystępujących elementów naturalnych środowiska wodnego. „Acta Universitatis Wratislaviensis No 814 — Przegląd Prawa i Administracji” 1990, nr 21, s. 79—93.
Iwański Ł.: Wybrane aspekty wydobywania kruszywa naturalnego ze złóż zlokalizowanych na lub pod dnem akwenów na śródlądowych wodach powierzchniowych. W: Prawne aspekty gospodarowania zasobami środowiska. Korzystanie z zasobów środowiska. Red. K. Karpus, B. Rakoczy, M. Szalewska. Toruń 2014, s. 169—185.
Lipiński A.: Komentarz do art. 6—9 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze. „Prawne Problemy Górnictwa i Ochrony Środowiska” 2017, nr 1, s. 11—31.
Lipiński A.: Plan ruchu zakładu górniczego jako instrument ochrony środowiska. W: Administracja a środowisko. Prace dedykowane prof. zw. dr. hab. Markowi Górskiemu z okazji jubileuszu 45-lecia pracy naukowej. Red. A. Barczak, P. Korzeniowski. Szczecin 2018, s. 217—235.
Lipiński A.: Prawne podstawy geologii i górnictwa. Warszawa 2019.
Lipiński A.: Użytkowanie górnicze. Kraków 1996.
Lipiński A.: Własność złóż kopalin. „Studia Cywilistyczne” 1977, T. 28, s. 175—200.
Lipiński A.: Z problematyki nielegalnego wydobywania kopalin. W: Prawne aspekty gospodarowania zasobami środowiska. Korzystanie z zasobów środowiska. Red. K. Karpus, B. Rakoczy, M. Szalewska. Toruń 2014, s. 259—270.
Lipiński A., Mikosz R.: Ustawa prawo geologiczne i górnicze. Komentarz. Warszawa 2003.
Marszelewski M., Marszelewski W.: Jezioro Rododzierz — przykłady wykluczających się rodzajów własności. „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2014, nr 1, s. 103—119.
Marszelewski M., Marszelewski W.: Prawo powszechnego dostępu do wód publicznych i problemy z jego wykonywanie, ze szczególnym uwzględnieniem jezior. „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2014, nr 4, s. 131—159.
Marszelewski M., Marszelewski W.: Problemy własności jezior w Polsce. „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2013, nr 3, s. 29—45.
Płodowski T.: Prawo górnicze. Warszawa 1961.
Radecki G.: Opłata podwyższona za naruszenie warunków wydobywania piasków i żwirów na własne potrzeby. W: Prawne aspekty gospodarowania zasobami środowiska. Korzystanie z zasobów środowiska. Red. K. Karpus, B. Rakoczy, M. Szalewska. Toruń 2014, s. 291—311.
Radecki G.: Wydobywanie kopalin z wód powierzchniowych. „Prawne Problemy Górnictwa i Ochrony Środowiska” 2018, nr 1—2, s. 97—111.
Rakoczy B.: Nabycie własności gruntu pokrytego wodami. „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2015, nr 1, s. 9—22.
Rakoczy B.: Prawo własności gruntów pod wodami. „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2014, nr 1, s. 121—135.
Rakoczy B.: Własność wód w prawie polskim. „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2013, nr 1, s. 9—28.
Schwarz H.: Prawo geologiczne i górnicze. Komentarz. T. 1. Wrocław 2013.
System prawa prywatnego. T. 3: Prawo rzeczowe. Red. E. Gniewek. Warszawa 2013.
Wójcik-Jackowski S.: Wydobywanie kruszyw z łożyska wody płynącej. „Prawne Problemy Górnictwa i Ochrony Środowiska” 2019, nr 2, s. 61—71.
Zrównoważony rozwój jako czynnik determinujący prawne podstawy zarządzania geologicznymi zasobami środowiska. Red. G. Dobrowolski. Katowice 2016.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
