Zdrowie środowiskowe a zdrowotne prawo środowiska. Analiza wybranych pojęć

Tomasz Bojar-Fijałkowski

doi:10.31261/PPGOS.2023.02.05

Opublikowane: 2023-12-29

Nr 2 (2023)

Zdrowie środowiskowe a zdrowotne prawo środowiska. Analiza wybranych pojęć

Tomasz Bojar-Fijałkowski

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31261/PPGOS.2023.02.05

Abstrakt

Na gruncie zdrowia publicznego wartym wyjaśnienia i szerszej analizy jest wątek zdrowia środowiskowego, co może być ciekawe dla prawników. Równolegle na gruncie prawa publicznego, co ufam może zainteresować przedstawicieli innych niż prawo dziedzin nauki, należy zdefiniować pojęcia w sferze prawnej ochrony elementów środowiska. Analiza taka doprowadzi nas bezspornie do pojęcia zdrowotnego prawa środowiska, które tworzy prawne instrumenty realizacji postulatów zdrowia środowiskowego. Część pierwsza tekstu przedstawia pojęcie i ewolucję zdrowia publicznego oraz wyodrębniającego się zeń koncepcję nowego zdrowia publicznego. Część druga skupia się na wskazaniu miejsca w zdrowiu publicznym wątków środowiskowych tworzących pojęcie zdrowia środowiskowego oraz na przedstawieniu jego cech. Część trzecia, zarazem ostatnia, przedstawia koncepcję zdrowotnego prawa środowiska, jako obszaru badawczego z pogranicza, zdefiniowanego w tejże części, prawa środowiskowego oraz, określonego wcześniej, zdrowia środowiskowego. Całość kończą wnioski oraz postulaty de lege lata i de lege ferenda. Pracę oparto na krajowej i międzynarodowej literaturze zdrowia publicznego oraz prawa i zarządzania środowiskowego. Stan prawny aktualny na dzień 30 kwietnia 2023 roku.

Słowa kluczowe:

Środowisko , zdrowotne prawo środowiska , zdrowie środowiskowe

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Bojar-Fijałkowski, T. (2023). Zdrowie środowiskowe a zdrowotne prawo środowiska. Analiza wybranych pojęć. Prawne Problemy Górnictwa I Ochrony Środowiska, (2), 1–15. https://doi.org/10.31261/PPGOS.2023.02.05

Cited by / Share

Bibliografia

Literatura
Google Scholar

Barczak A., Co dalej z administracją ochrony środowiska?, w: Administracja a środowisko. Prace dedykowane prof. zw. dr. hab. Markowi Górskiemu z okazji jubileuszu 45-lecia pracy naukowej, red. A. Barczak, P. Korzeniowski, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2018, s. 471–479.
Google Scholar

Bąkowski T., Administracyjnoprawna sytuacja jednostki w świetle zasady pomocniczości, Wolters Kluwer, Warszawa 2007.
Google Scholar

Bojar-Fijałkowski T., Elementy zarządzania jakością i zarządzania środowiskowego wspomagające nowe zarządzanie publiczne w administracji, w: Pomiędzy zarządzaniem publicznym a ogólną teorią administracji, red. E. Jasiuk et al., Wyższa Szkoła Handlowa, Radom 2013, s. 127–141.
Google Scholar

Bojar-Fijałkowski T., Instytucjonalna organizacja ochrony środowiska w Polsce. Postulaty de lege ferenda oparte na analizie rozwiązań wybranych państw europejskich, w: Prawo i polityka ochrony środowiska w doktrynie i praktyce, red. A. Barczak, A. Ogonowska, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2016, s. 177–188.
Google Scholar

Bojar-Fijałkowski T., Prawo klimatyczne. Część druga: koncepcje i przyszłość, „Prawo i Klimat” 2022, nr 2, s. 25–37.
Google Scholar

Bojar-Fijałkowski T., Prawo klimatyczne. Część pierwsza: ewolucja i pojęcie, „Prawo i Klimat” 2022, nr 1, s. 25–36.
Google Scholar

Bojar-Fijałkowski T., Prawo sanitarne w systemie prawnej ochrony środowiska w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2019.
Google Scholar

Bojar-Fijałkowski T., Zdrowie i środowisko jako wartości prawnie chronione. Analiza wybranych aspektów bezpieczeństwa żywności i żywienia oraz bezpieczeństwa ekologicznego, w: Medycyna i zdrowie. Wybrane aspekty ratownictwa, red. D. Skalski, P. Lizakowski, Kociewskie Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, Gdynia–Gdańsk–Skarszewy 2016, s. 140–161.
Google Scholar

Bukowski Z., Zrównoważony rozwój w systemie prawa, TNOiK „Dom Organizatora”, Toruń 2009.
Google Scholar

Ciechanowicz J., Międzynarodowe prawo ochrony środowiska, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 1999.
Google Scholar

Ciechanowicz-McLean J., Prawo ochrony klimatu, Powszechne Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 2016.
Google Scholar

Ciechanowicz-McLean J., Nyka M., Human rights and the environment, „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2012, nr 3, s. 81–109.
Google Scholar

Drzewicki K., Koncepcja prawa do środowiska jako prawa człowieka, „Państwo i Prawo” 1985, z. 10.
Google Scholar

Estella de Noriega A., The EU principle of subsidiarity and its critique, Oxford University Press, Oxford–New York 2002.
Google Scholar

Global perspectives of subsidiarity, eds. M. Evans, A. Zimmermann, Springer, Dordrecht 2014.
Google Scholar

Gospodarcze prawo środowiska, red. J. Ciechanowicz-McLean, T. Bojar-Fijałkowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2009.
Google Scholar

Haines A. et al., From the Earth Summit to Rio+20: Integration of health and sustainable development, „The Lancet” 2012, vol. 379, issue 9832, s. 2189–2197, https://doi.org/10.1016/S0140-6736(12)60779-X.
Google Scholar

Kenig-Witkowska M.M., Międzynarodowe prawo środowiska. Wybrane zagadnienia systemowe, Wolters Kluwer, Warszawa 2011.
Google Scholar

Korzeniowski P., Zasady prawne ochrony środowiska, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2010.
Google Scholar

Leowski J., Polityka zdrowotna a zdrowie publiczne. Ochrona zdrowia w gospodarce rynkowej, CeDeWu, Warszawa 2004.
Google Scholar

Mazur-Wierzbicka E., Zdrowie publiczne jako element zrównoważonego rozwoju – analiza komparatywna. Polska na tle Unii Europejskiej, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 2017, nr 310, s. 53–67.
Google Scholar

Millon-Delsol Ch., Zasada pomocniczości, Znak, Kraków 1995.
Google Scholar

Millon-Delsol Ch., Zasada subsydiarności – założenia, historia, problemy współczesne, w: Subsydiarność, red. D. Milczarek, wyd. 2 uzup., Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1998, s. 44–46.
Google Scholar

Nosko J., O potrzebie ustawy o zdrowiu publicznym, „Zdrowie Publiczne” 2001, t. 111, nr 2, s. 75–80.
Google Scholar

Nosko J., Zachowania zdrowotne i zdrowie publiczne. Aspekty historyczno-kulturowe, Instytut Medycyny Pracy, Łódź 2005.
Google Scholar

Nyka M., Instrumenty ograniczania wpływu handlu na środowisko. Studium z prawa międzynarodowego, Difin, Warszawa 2018.
Google Scholar

Nyka M., Zieliński P., The right to health, the right to healthy environment, w: Health law: Selected issues, red. E. Sarnacka, Black Unicorn, Jastrzębie-Zdrój 2015, s. 129–158.
Google Scholar

Opolski J., Zdrowie publiczne – geneza, przedmiot i zakres. Wprowadzenia do zagadnienia, w: Zdrowie publiczne. Wybrane zagadnienia, red. J. Opolski, t. 1, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Warszawa 2011, s. 9–30.
Google Scholar

Popławska E., Zasada subsydiarności w traktatach z Maastricht i Amsterdamu, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 2000.
Google Scholar

Prawne instrumenty ochrony powietrza. Wybrane zagadnienia, red. F. Nawrot, E. Radecka, Grupa Infomax, Katowice 2018.
Google Scholar

The principle of proportionality in the laws of Europe, ed. E. Ellis, Hart Publishing, Oxford–Portland 1999.
Google Scholar

Rakoczy B., Environmental law or environmental protection law? A comparative legal analysis, „Comparative Law Review” 2013, vol. 15, s. 91–102, https://doi.org/10.12775/CLR.2013.005.
Google Scholar

Shaw K., The Court of Justice of the European Union: Subsidiarity and proportionality, Brill Nijhoff, Leiden–Boston 2018.
Google Scholar

Tulchinsky T.H., Varavikova E.A., The new public health, Academic Press, New York 2000.
Google Scholar

Urbańska K., Prawo podmiotowe do dobrego środowiska w prawie międzynarodowym i polskim, Ars Boni et Aequi, Poznań 2015.
Google Scholar

Wilczyński P., Pomocniczość jako zasada udziału podmiotów niepublicznych w realizacji zadań administracji publicznej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica” 2009, t. 69, s. 125–145.
Google Scholar

Winslow C.-E.A., The untilled fields of public health, „Science” 1920, vol. 51, no. 1306, s. 23–33, https://doi.org/10.1126/science.51.1306.23.
Google Scholar

Włodarczyk C., Poździoch S., Pojęcie i zakres zdrowia publicznego, w: Zdrowie publiczne. Wybrane zagadnienia, red. A. Czupryna, t. 1, wyd. 2 popr. i poszerz., Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Kraków 2000, s. 13–25.
Google Scholar

Wysocki M.J., Miller M., Paradygmat Lalonde’a, Światowa Organizacja Zdrowia i nowe zdrowie publiczne, "Przegląd Epidemiologiczny” 2003, t. 57, nr 3, s. 505–512.
Google Scholar

Zawicki M., Nowe zarządzanie publiczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2013.
Google Scholar

Źródła internetowe:
Google Scholar

Public health, environmental and social determinants of health (PHE) during the 70th World Health Assembly [Geneva, May 2017], World Health Organization [online], www.who.int/news-room/events/detail/2017/05/22/default-calendar/public-health-environmental-and-social-determinants-of-health-(phe)-during-the-70th-world-health-assembly [dostęp: 24.04.2023].
Google Scholar

Tomasz Bojar-Fijałkowski

tbojar@ukw.edu.pl
https://orcid.org/0000-0001-6979-8207

Afiliacja:

Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Polska

Biogram

Szkołę średnią ukończył dwa razy, pierwszy w USA (1999), drugi w VI LO w Gdyni (2000). Studiował na Uniwersytecie Gdańskim, gdzie uzyskał magisterium z zarządzania (2005) na podstawie pracy „Ocena jakości usług administracji rządowej w województwie pomorskim” oraz magisterium z prawa (2006) na podstawie pracy „Prawne instrumenty zarządzania środowiskiem”. Na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego uzyskał doktorat (2011) na podstawie dysertacji „Zarządzanie środowiskowe jako instrument prawa ochrony środowiska”. Na podstawie dorobku naukowego i książki „Prawo sanitarne w systemie prawnej ochrony środowiska w Polsce” uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk społecznych w dyscyplinie prawo (2020).

Jest autorem przeszło stu publikacji o tematyce prawa samorządowego, gospodarczego publicznego, środowiska, administracyjnego i zarządzania publicznego oraz recenzentem na rzecz prestiżowych czasopism prawniczych wydawanych przez uniwersytety w Toruniu, Olsztynie, Katowicach, Krakowie i Lublinie. Wypromował ponad 400 magistrów prawa i licencjatów administracji. Od 2016 zatrudniony w Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.

Prowadził wykłady na uniwersytetach w Skopje, Grenadzie, Kordobie, Rydze, Tomsku i Kijowie. Kiev International University nadał mu tytuł profesora tej uczelni. Poza sferą nauki od zawsze aktywny w praktyce. Zajmował stanowiska urzędnicze, w tym dyrektorskie, m.in. w Pomorskim Urzędzie Wojewódzkim, Ministerstwie Budownictwa, Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Poza administracją rządową współpracował z samorządami, m.in. jako doradca Burmistrza Władysławowa, członek powiatowej komisji bezpieczeństwa. Posiada także doświadczenie w sferze gospodarki, pracował przy obsłudze umowy PPP na budowie autostrady A-1, w spółkach budowlanych i komunalnych, gdzie był prezesem zarządu i przewodniczącym rad nadzorczych.

Aktualnie jest Przewodniczący Regionalnej Komisji ds. Ocen Oddziaływania na Środowisko przy gdańskiej Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Nowym Dworze Gdańskim oraz wiceprzewodniczącym rady nadzorczej jednego ze szpitali.

Nr 2 (2023)
Opublikowane: 2024-04-05

eISSN: 2451-3431

10.31261/PPGOS

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Prześlij tekst