Badanie wpływu technologii cyfrowych na zmiany w konsumpcji

Felicjan Franciszek Bylok

doi:10.31261/GSS_SN.2024.15.09

Opublikowane: 2024-12-30

Tom 15 (2024)

Badanie wpływu technologii cyfrowych na zmiany w konsumpcji

Felicjan Franciszek Bylok

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31261/GSS_SN.2024.15.09

Abstrakt

Pojawienie się przemysłu 4.0, któremu towarzyszą rewolucyjne technologie cyfrowe, zmienia dotychczasowe wzorce konsumpcji, tworząc nowe. Warto zauważyć, że cyfryzacja oparta na danych i na platformach internetowych w istotny sposób determinuje rozwój konsumpcji online. Urządzenia mobilne (telefon komórkowy, smartfon, tablet) z podłączeniem do internetu pozwalają na nabywanie i konsumowanie dóbr konsumpcyjnych poza tradycyjnymi środkami konsumpcji. W tym kontekście w artykule opisano, jak przyjęcie przełomowych technologii cyfrowych może kształtować przyszłe wzorce konsumpcji. Głównym celem artykułu jest zidentyfikowanie najważniejszych kierunków rozwoju konsumpcji online. W oparciu o badania jakościowe zidentyfikowano najważniejsze z nich tj. wzrost znaczenia: wirtualnych centrów handlowych, wirtualnej reczywistości konsumpcyjnej, wirtualnych społeczności konsumenckich i zmiany w relacjach producent-konsument. Implikacją praktyczną przeprowadzonych badań jest wskazanie na wzrostu potencjału konsumpcji w Internecie. Natomiast implikacją społeczną opracowania jest uwypuklenie znaczenia konsumpcji online jako nowego trendu w konsumpcji.

Słowa kluczowe:

consumption , online consumption , consumer , digital technologies

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Bylok, F. F. (2024). Badanie wpływu technologii cyfrowych na zmiany w konsumpcji. Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa, 15, 1–19. https://doi.org/10.31261/GSS_SN.2024.15.09

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).

Bibliografia

Literature
Google Scholar

Alzoubi, H., Alshurideh, M., Kurdi, B. A., Alhyasat, K., Ghazal, T. 2022: The effect of e-payment and online shopping on sales growth: Evidence from banking industry. “International Journal of Data and Network Science”, Vol. 6, Nr 4, pp. 1369—1380. DOI: https://doi.org/10.5267/j.ijdns.2022.5.014
Google Scholar

Armstrong C., Joyner M., Hiller Connell K.Y., Lang C., Ruppert-Stroescu M., Melody M.L.A. 2016: Educating for Sustainable Fashion: Using Clothing Acquisition Abstinence to Explore Sustainable Consumption and Life beyond Growth. “Journal of Consumer Policy”, Vol. 39, pp. 417—439, 2016. DOI: https://doi.org/10.1007/s10603-016-9330-z
Google Scholar

Babin B. J., Darden W. R., Griffin M. 1994: Work and/or fun: measuring hedonic and utilitarian shopping value. “Journal of Consumer Research”, Vol.20, Nr 4, pp. 644—656. DOI: https://doi.org/10.1086/209376
Google Scholar

Bauman Z. 2009: Konsumowanie życia. Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Bauman Z. 2007: Społeczeństwo w stanie oblężenia. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Google Scholar

Bertini, M., Wathieu, L. (2012): Putting customer back into customization: A pricing intervention.https://ssrn.com/abstract=2069755 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2069755 [accessed: 20.12.2023]. DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.2069755
Google Scholar

Bhattacharjee J., Chetty P. 2019: An overview of online consumer behaviour theory and model. https://www.projectguru.in/online-consumer-behaviour-theory-model/ [accessed: 25.10.2023]
Google Scholar

Bjørlo L., Moen Ø., Pasquine M. 2021: The role of consumer autonomy in developing sustainable AI: A conceptual framework. „Sustainability”, Vol. 13, Nr 4, 2332. DOI: https://doi.org/10.3390/su13042332
Google Scholar

Bremdal B. A. 2011: Prosumer oriented business in the energy market. W: Proceedings of the Energy and Finance Conference in Rotterdam, The Erasmus School of Economics, Rotterdam, https://www.researchgate.net/publication/326786213_Prosumer_oriented_business_in_the_energy_market [accessed: 28.11.2023]
Google Scholar

Bruns A. 2008: Blogs, Blogs, Wikipedia, Second Life, and beyond. From production to produsage. New York: Peter Lang.
Google Scholar

Casaló L., Flavián C., Miguel Guinaliu, Ekinci Y. 2010: Relationship quality, community promotion and brand loyalty in virtual communities: Evidence from free software communities. “International Journal of Information Management”, Vol. 30, DOI: https://doi.org/10.1016/j.ijinfomgt.2010.01.004
Google Scholar

pp. 357—367.
Google Scholar

Chen W. 2024: Behavioral and Psychological of the Metamorphosis of Hedonistic Consumption in Asian Cultures-With a Focus on Young Consumers (Z Generation). In: 9th International Conference on Social Sciences and Economic Development DOI: https://doi.org/10.2991/978-94-6463-459-4_32
Google Scholar

(ICSSED 2024), pp. 257—264.
Google Scholar

Crespo A. H., Del Bosque I. R. 2010: The influence of the commercial features of the Internet on the adoption of e-commerce by consumers. “Electronic Commerce Research and Applications”, Vol. 9, Nr 6, pp. 562—575. DOI: https://doi.org/10.1016/j.elerap.2010.04.006
Google Scholar

Darley W.K., Blankson C., Luethge D.J. 2010: Toward an integrated framework for online consumer behavior and decision-making process: a review. “Psychology & Marketing”, Vol. 27, pp. 94—116. DOI: https://doi.org/10.1002/mar.20322
Google Scholar

De Valck K., Van Bruggen G. H., Wierenga B. 2009: Virtual communities: A marketing perspective . “Decision Support Systems”, Vol. 47, pp. 185—203. DOI: https://doi.org/10.1016/j.dss.2009.02.008
Google Scholar

Dholakia U.M., Bagozzi R.P., Pearo L.K. 2004: A social influence model of consumer participation in network- and small-group-based virtual communities. “International Journal of Research in Marketing”, Vol. 21, Nr 3, pp. 241—263. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ijresmar.2003.12.004
Google Scholar

Digital commerce 360. https://www.digitalcommerce360.com/2023/12/27/online-returns-2023-nrf-appriss-retail-report/ [accessed: 28.11.2023]
Google Scholar

Faraj S., Johnson, S. L. 2011: Network exchange patterns in online communities. “Organization science”, Vol. 22, Nr 6, pp. 1464—1480. DOI: https://doi.org/10.1287/orsc.1100.0600
Google Scholar

Flatters P., Wilmott w. 2009: Understanding the post-recession consumer. “Harvard Business Review”, Vol.7, Nr 7/8, pp. 106—112.
Google Scholar

Gemius 2022: E- commerce w Polsce 2022. Raport. Interaktywny Instytut Badań Rynkowych, e-Commerce Polska. https://www.gemius.pl [accessed: 28.11.2023]
Google Scholar

Granados N., Gupta A. 2013: Transparency Strategy: Competing with Information in a Digital World. “MIS Quarterly”, Vol. 37, Nr 2, pp. 637—641.
Google Scholar

Hamari J., Sjöklint M., Ukkonen A. 2016: The sharing economy: Why people participate in collaborative consumption. “Journal of the association for information science and technology”, Vol. 67, Nr 9, pp. 2047—2059. DOI: https://doi.org/10.1002/asi.23552
Google Scholar

Harnish R. J., Roche M. J., Bridges K. R. 2021: Predicting compulsive buying from pathological personality traits, stressors, and purchasing behavior.”Personality and Individual Differences”, Vol. 177, pp. 110—121. DOI: https://doi.org/10.1016/j.paid.2021.110821
Google Scholar

Hoffman D. L., Novak T. P., Peralta M. A. 1999: Information privacy in the marketspace: Implications for the commercial uses of anonymity on the Web. „The Information Society”, Vol. 15, Nr 2, pp. 129—139. DOI: https://doi.org/10.1080/019722499128583
Google Scholar

Huang P., Pan S.L., Zuo M. 2012: Being Responsive to Your Customer: Developing Customer Agility Through Information Management. W: Proceedings of the 33rd International Conference on Information Systems, Orlando, United States of America.
Google Scholar

Inglehart R. 1977: The Silent Revolution. Changing Values and Political Styles Among Western Publics. Princeton: Princeton University Press.
Google Scholar

Jäckel M. 2006: Einführung in die Konsumsoziologie. Fragestellungen-Kontroversen-Beispieltexte. Wiesbaden: Verlag für Sozialwissenschaften.
Google Scholar

Jarek K. , Mazurek G., Hałas-Dej S. 2018: Marketing i sztuczna inteligencja. „Przedsiębiorczość i Zarządzanie”, XIX, 5, pp.191—206.
Google Scholar

Kaplan A. M., Haenlein M. 2010: Users of the world, unite! The challenges and opportunities of social media, “Business Horizons”, Vol.53, pp. 59—68. DOI: https://doi.org/10.1016/j.bushor.2009.09.003
Google Scholar

Kesari B., Atulkar S. 2016: Satisfaction of mall shoppers: a study on perceived utilitarian and hedonic shopping values. „Journal of Retailing and Consumer Services”, Vol. 31, pp. 22—31. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2016.03.005
Google Scholar

Kim H.Y., Lee Y. 2020: The Effect of Online Customization on Consumers, Happiness and Purchase Intention and the Mediating Roles of Autonomy, Competence, and Pride of Authorship. “International Journal of Human—Computer Interaction”, Vol. 36, Nr 5, pp. 403—413. DOI: https://doi.org/10.1080/10447318.2019.1658375
Google Scholar

Kim J. W., Choi J., Qualls W., Han K. 2008: It takes a marketplace community to raise brand commitment: The role of online communities. Journal of Marketing Management”, Vol. 24, pp. 409—431. DOI: https://doi.org/10.1362/026725708X306167
Google Scholar

Kim J., Kang S., Bae J. 2022: The effects of customer consumption goals on artificial intelligence driven recommendation agents: Evidence from Stitch Fix. “International Journal of Advertising”, Vol. 41, Nr 6, pp. 997—1016. DOI: https://doi.org/10.1080/02650487.2021.1963098
Google Scholar

Kozinets R. V. 1999: E-tribalized marketing? The strategic implications of virtual communities of consumption. “European Management Journal”, Vol. 17, pp. 252—264. DOI: https://doi.org/10.1016/S0263-2373(99)00004-3
Google Scholar

Kozinets R. V., Hemetsberger A., Schau H. J. 2008: The wisdom of consumer crowds: Collective innovation in the age of networked marketing. “Journal of Macromarketing”, Vol. 28, pp. 339—354. DOI: https://doi.org/10.1177/0276146708325382
Google Scholar

Liang D., Dai Z., Wang M. 2021: Assessing customer satisfaction of O2O takeaway based on online reviews by integrating fuzzy comprehensive evaluation with AHP and probabilistic linguistic term sets. “Applied Soft Computing”, Vol. 98, 106847. DOI: 10.1016/j.asoc.2020.106847 DOI: https://doi.org/10.1016/j.asoc.2020.106847
Google Scholar

Maffesoli M. 2016: From society to tribal communities, “The Sociological Review”, Vol. 64, Nr. 4, pp. 7339—7747. DOI: https://doi.org/10.1111/1467-954X.12434
Google Scholar

Mariani M. M., Borghi M., Laker, B. 2023: Do submission devices influence online review ratings differently across different types of platforms? A big data analysis. “Technological Forecasting and Social Change”,Vol.189, 122296. DOI: https://doi.org/10.1016/j.techfore.2022.122296
Google Scholar

Martínez-López F.J., Pla-García C., Gázquez-Abad J.C., Rodríguez-Ardura I. 2014: Utilitarian motivations in online consumption: Dimensional structure and scales. “Electronic Commerce Research and Applications”, Vol. 13, Nr 3, pp. 188—204. DOI: https://doi.org/10.1016/j.elerap.2014.02.002
Google Scholar

Mersey R. D., Malthouse E. C., Calder B. J. 2010: Engagement with Online Media, “Journal of Media Business Studies”, Vol.7, Nr 2, pp. 39—56. DOI: https://doi.org/10.1080/16522354.2010.11073506
Google Scholar

MiK E. 2016: The erosion of autonomy in online consumer transactions. Law, “Innovation and Technology”, Vol. 8, pp.1—38. DOI: https://doi.org/10.1080/17579961.2016.1161893
Google Scholar

Närvänen E., Kartastenpää E., Kuusela, H. 2013: Online lifestyle consumption community dynamics: A practice‐based analysis. “Journal of Consumer Behaviour”, Vol. 12, Nr 5, pp. 358—369. DOI: https://doi.org/10.1002/cb.1433
Google Scholar

Neff J. 2006: P&G Provides Product Lauchpad, a Buzz Network of Moms. “Advertising Age”, Vol. 77, pp. 1—3.
Google Scholar

Piccinini E.; Gregory R.W., Kolbe L. M. 2015: Changes in the Producer-Consumer Relationship — Towards Digital Transformation. “Wirtschaftsinformatik Proceedings”, Vol. 109, s. 1634—1638 http://aisel.aisnet.org/wi2015/109 [accessed: 12.12.2023]
Google Scholar

PMR 2022: Handel internetowy w Polsce. Raport. https://www.pmrmarketexperts.com/raport-pmr-polski-e-commerce-w-2022-r [accessed: 28.11.2023]
Google Scholar

Ransbotham S., Lurie N. H., Liu, H. 2019: Creation and consumption of mobile word of mouth: how are mobile reviews different?. „Marketing Science”, Vol. 38, Nr 5, pp. 773—792. DOI: https://doi.org/10.1287/mksc.2018.1115
Google Scholar

Rietveld R., van Dolen W., Mazloom M., Worring M. 2020: What you feel, is what you like influence of message appeals on customer engagement on Instagram. “Journal of Interactive Marketing”, Vol. 49, Nr 1, pp. 20—53. DOI: https://doi.org/10.1016/j.intmar.2019.06.003
Google Scholar

Samaddar K., Mondal S., Gandhi A. 2024: Online counterfeit purchase behaviour: moderating effect of perceived anonymity and moral disengagement. “Young Consumers”, Vol. 25, Nr 1, pp. 84—108. DOI: https://doi.org/10.1108/YC-10-2022-1621
Google Scholar

Sarkar R., Das S. 2017: Online shopping vs offline shopping: A comparative study. “International Journal of Scientific Research in Science and Technology”, Vol. 3, Nr 1, pp. 424—431.
Google Scholar

Sohail M.S. 2023: Understanding consumer engagement in online brand communities: An application of self-expansion theory. “Journal of Marketing Analytic”, Vol. 11, pp. 69—81 DOI: https://doi.org/10.1057/s41270-021-00148-1
Google Scholar

Statista 2022: E-commerce worldwide — statistics & facts. https://www.statista.com/topics/871/online-shopping/#topicOverview [accessed: 15.05.2023)
Google Scholar

Tapsott D., Williams A. 2008: Wikinomia. O globalnej współpracy, która zmienia wszystko. Warszawa: WAMP.
Google Scholar

Tarka P., Harnish R. J., Babaev J. 2022: From materialism to hedonistic shopping values and compulsive buying: A mediation model examining gender differences. “Journal of Consumer Behaviour”, Vol. 21, Nr 4, pp. 786—805. DOI: https://doi.org/10.1002/cb.2037
Google Scholar

Thomas T. C., Price L. L., Schau H. J. 2013: When differences unite: Resource dependence in heterogeneous consumption communities. “Journal of Consumer Research”, Vol. 39, pp.1010—1033. DOI: https://doi.org/10.1086/666616
Google Scholar

Tolino A. 2010: Gaming 2.0- Computerspile und Kulturproduktion. Analyse der Partizipation Cumputerspielern an einer konvergenten Medienkultur und Taxonomie von ludischen Artefakten. Boizenburg: Verlag Werner Hülsbusch.
Google Scholar

Weijo H., Hietanen J., Mattila P. 2014: New insights into online consumption communities and netnography. “Journal of Business Research”, Vol.67, Nr 10, pp. 2072—2078. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2014.04.015
Google Scholar

Yao P., Osman S., Sabri MF., Zainudin N. 2022: Consumer Behavior in Online-to-Offline (O2O) Commerce: A Thematic Review. “Sustainability”, Vol. 14, No. 13, 7842. DOI: https://doi.org/10.3390/su14137842
Google Scholar

Ziemba E., Eisenbardt M. 2014: Prosumers’ eagerness for knowledge sparing with enterprises — a Polish study. “Online Journal of Applied Knowledge Management”, Vol. 2, Nr 1, pp. 40—58.
Google Scholar

Tom 15 (2024)
Opublikowane: 2025-11-27

eISSN: 2353-9658

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Licencja CC

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Prześlij tekst

Badanie wpływu technologii cyfrowych na zmiany w konsumpcji

Abstrakt

Słowa kluczowe:

Felicjan Franciszek Bylok

Informacje