-

W artykule podjęto problem współczesnych problemów społecznego wartościowania technologii w społeczeństwie hybrydowym. W toku prowadzonej analizy zostały przywołane wybrane koncepcje teoretyczne i metodologiczne, których tematem przewodnim są efekty oddziaływań rozwoju nowych technologii na przemiany społeczne. We wprowadzeniu nakreślono ramy koncepcyjne podjętego problemu badawczego. W rozdziale pierwszym wyjaśniono kluczowe pojęcia społeczeństwa hybrydowego w kontekście wzrastającej złożoności systemów społecznych i technicznych. W rozdziale drugim scharakteryzowano wybrane trendy rozwoju nowych technologii i wskazano na główne pola ich społecznych oddziaływań. W rozdziale trzecim przeanalizowano współczesne problemy oceny technologii w ramach wyznaczonych trendów. We wnioskach dokonano podsumowania głównych ustaleń i wyciągnięto konkluzje.

Celem artykułu jest zestawienie ze sobą wniosków z debat na temat modeli kapitalizmu w Polsce (kapitalizmu patchworkowego, zależnej gospodarki rynkowej) z dyskusją na temat ewolucji platform cyfrowych i, szerzej, cyfryzacji polskiego społeczeństwa i gospodarki. Zrekonstruowany zostaje rozwój architektury instytucjonalnej gospodarki w kontekście cyfryzacji w Polsce od końca lat 80. XX wieku, biorąc pod uwagę trzy główne etapy w historii kraju. Są to odpowiednio: 1. okres transformacji gospodarczej i politycznej systemu postsocjalistycznego do momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej; 2. faza globalnego kryzysu gospodarczego spowodowanego kryzysem finansowym w 2008 r., 3. okres wielokryzysu, począwszy od 2015 r., w tym faza (post)pandemiczna – do 2023 r. W oparciu o analizę przypadku Polski, stwierdzamy, że rosnąca zależność państwa od ponadnarodowych przedsiębiorstw technologicznych (big techs), które dostarczają infrastrukturę cyfrową dla kluczowych usług publicznych, może być zagrożeniem dla suwerenności cyfrowej kraju.

Musimy być świadomym bardzo głębokich, istotnych i wielosektorowych zmian w otoczeniu wszelkich szkół wyższych, najstarszych i najmłodszych, publicznych i prywatnych, jak również zmian w samym systemie szkolnictwa wyższego i w poszczególnych uczelniach we wszystkich krajach.

Artykuł omawia miejsce i rolę menedżerów we współczesnych społeczeństwach. Punktem wyjścia jest koncepcja rewolucji menedżerskiej Jamesa Burnhama sprzed ośmiu dekad. Autor odwołuje się jednakże nie tylko do klasycznych koncepcji w naukach społecznych, lecz także do najnowszych ujęć w tym zakresie. Stara się dowieść, że rewolucji w zarządzaniu nowoczesnymi organizacjami gospodarczymi nie będzie. Wskazuje jednak na szereg ewolucyjnych zmian, które zaszły i wciąż zachodzą – tak w strukturze społecznej, jak i w strukturze gospodarczej. Analizowanie menedżerów w sposób wielowymiarowy jest możliwe dzięki połączeniu dwóch perspektyw oglądu społecznej rzeczywistości: mikrosocjologicznej oraz makrosocjologicznej.

Pojawienie się przemysłu 4.0, któremu towarzyszą rewolucyjne technologie cyfrowe, zmienia dotychczasowe wzorce konsumpcji, tworząc nowe. Warto zauważyć, że cyfryzacja oparta na danych i na platformach internetowych w istotny sposób determinuje rozwój konsumpcji online. Urządzenia mobilne (telefon komórkowy, smartfon, tablet) z podłączeniem do internetu pozwalają na nabywanie i konsumowanie dóbr konsumpcyjnych poza tradycyjnymi środkami konsumpcji. W tym kontekście w artykule opisano, jak przyjęcie przełomowych technologii cyfrowych może kształtować przyszłe wzorce konsumpcji. Głównym celem artykułu jest zidentyfikowanie najważniejszych kierunków rozwoju konsumpcji online. W oparciu o badania jakościowe zidentyfikowano najważniejsze z nich tj. wzrost znaczenia: wirtualnych centrów handlowych, wirtualnej reczywistości konsumpcyjnej,  wirtualnych społeczności konsumenckich i zmiany w relacjach producent-konsument. Implikacją praktyczną przeprowadzonych badań jest wskazanie na wzrostu potencjału konsumpcji w Internecie. Natomiast implikacją społeczną opracowania jest uwypuklenie znaczenia konsumpcji online jako nowego trendu w konsumpcji.

Artykuł analizuje zmiany w populacji bezrobotnych na polskim rynku pracy w latach 2000-2020, koncentrując się na osobach w wieku powyżej 50 lat. Analiza została oparta na dwóch istniejących źródłach danych: GUS i Eurostat. Dane empiryczne zostały zagregowane według płci, aby pokazać zróżnicowanie tego problemu społecznego między bezrobotnymi kobietami i bezrobotnymi mężczyznami. Dane statystyczne wyraźnie wskazują, że udział osób powyżej 50 roku życia znacząco wzrósł w populacji bezrobotnych. Uzasadnione wydaje się twierdzenie, że osoby te znajdują się w gorszej sytuacji na dynamicznie zmieniającym się rynku pracy. Ta grupa bezrobotnych przegrywa rywalizację o wolne miejsca pracy z osobami młodszymi, które są lepiej przystosowane do szybkich zmian na rynku pracy. W artykule dokonano również przeglądu przepisów zakazujących dyskryminacji ze względu na wiek na rynku pracy. Przedstawiono rekomendacje, jak poprawić sytuację bezrobotnych w wieku powyżej 50 lat na rynku pracy, zwłaszcza w obliczu zachodzących zmian technologicznych.

Niniejszy artykuł omawia zagadnienia związane z prawem autorskim i jego adaptacją do nowoczesnych technologii, szczególnie w kontekście sztucznej inteligencji (AI) i jej roli w procesie twórczym. Autor analizuje historyczny rozwój prawa autorskiego, jego wpływ na kreatywność i innowacje, a także na rozwój gospodarczy. Szczególnie koncentruje się na wyzwaniach, jakie stawia przed prawem autorskim rozwój AI, w tym na kwestiach autorstwa i własności intelektualnej. W artykule omówione są konkretne przypadki prawne dotyczące AI, takie jak sprawa Thalera i systemu DABUS, OpenAI i Microsoft przeciwko autorom non-fiction, oraz Thomson Reuters przeciwko ROSS Intelligence dotyczące kwestii autorstwa w zdeterminowanym przez technologię współczesnym świecie. Celem artykułu jest z jednej strony rozpoczęcie debaty nad kwestią autorstwa i jego formy a z drugiej autor podkreśla złożoność i dynamiczny charakter ochrony własności intelektualnej w erze cyfrowej, wskazując na potrzebę ciągłego dostosowywania prawnych i technologicznych ram.

The concept of Industry 4.0 has, for some years, captured the imagination of both busi- ness communities and stakeholders involved in local and regional development. Although its dis- semination is accompanied by certain social concerns, it is generally regarded as a tool for mod- ernizing the economy. In this article, we explore the economic, spatial, and social determinants of Industry 4.0 development in Silesia — one of the most industrialized regions of Europe. We demonstrate that the processes associated with its implementation can vary significantly within the region’s internal structure. Consequently, Industry 4.0 is not a “game for everyone”, and for many actors, it may prove to be a highly demanding undertaking.

This article presents analyses based on the research project entitled “Industrial Architecture as a Carrier of Memory in the Context of Public Perception of Challenges and Opportunities of Second Life for Industrial Facilities in Katowice and Ostrava: A Comparative Study.” The study focuses on the perception of post-industrial adaptations of industrial architecture, specifically the adaptive reuse of former industrial buildings in Katowice and Ostrava. The selection of the two cities for the study is intentional, as both serve as regional capitals and academic hubs currently undergoing revitalization and transitioning from industrial to post-industrial economies. The findings discussed here come from recent sociological research conducted with the cooperation of two authors, and also from good practices related to the reuse of old industrial architecture in Katowice and Ostrava.

Prezentowany artykuł opisuje proces wdrażania prototypu innowacyjnego systemu informatycznego na potrzeby kadry dowodzenia w strukturach Państwowej Straży Pożarnej. Koncentruje się na opisie podejścia osób zaangażowanych w budowanie, testowanie i wdrażanie aplikacji. Opisany okres obejmuje lata 2022 – 2023. Istotą artykułu jest opis przeprowadzonego eksperymentu wprowadzania zmian i innowacji ważnych dla organizacji służb ochrony przeciwpożarowych, ułatwiających organizację pracy, kontrolę i działania służb. Autor odnosi się do praktyków zarządzania w przedsiębiorstwach i zasad prowadzenia działalności w Państwowej Straży Pożarnej łącząc swoje doświadczenia z wybranymi teoriami z zakresu zarządzania ludźmi i zmianą w organizacji. Rozważania opierają się także na biznesowym podejściu do realizacji innowacyjnych zadań i tworzenia nowej wiedzy w organizacji. Obserwacje wskazują na odmienne podejście do wprowadzania innowacji wśród różnych środowisk służb ochrony przeciwpożarowej i różne reakcje na pojawienie się nowych rozwiązań technicznych.

Ta historia nie mogła się zdarzyć nigdzie indziej. Wszystko wskazywało, że to powinna być Warszawa. Jednak dopiero Zbigniew Religa w Zabrzu, wsparcie śląskiej społeczności, firm, ale przede wszystkim ludzie stworzyli tę historię, zamienili marzenia w realne osiągnięcia. To opowieść o medycynie i technice, o polskim sztucznym sercu, polskich robotach chirurgicznych i potrzebie sztucznej inteligencji. O nas. O Śląsku. Socjolog w każdym zdarzeniu dostrzega człowieka i jego relacje z innymi i z otoczeniem. Jest Człowiek (1.0), zaangażowany, wyczulony na krzywdy wykluczonych; Szkoła (2.0), bo to uczniowie gwarantują kontynuację; innowacje, technologia, która zmienia życie w 3.0, przemysł w 4.0. A my się zmieniamy w Społeczeństwo 5.0.