Tendencje rozwojowe artykulacji głosek szczelinowych i zwarto-szczelinowych w grupach CCV-, -VCC- oraz -VCC w wymowie dzieci trzy-, cztero- oraz pięcioletnich
Abstract
The pronunciation of consonant groups in three-, four-, and five-year-old children is an exponent of the acquired phonological competences. A genuine study has to consider the pronunciation of consonants characteristic of specific early stages of speech development. The element of phonetic neighborhood is also an important aspect, being a decisive feature for the final implementation of a specific consonantal connection. In the speech of preschool children, the implementation of consonant groups (CCV-, -VCC- and -VCC), in addition to the pronunciation consistent with the standard one, includes substitutions, reductions, assimilation, and other phenomena, for instance, epentesis. Moreover, there is the coexistence of several types of pronunciation violations of consonant clusters.
References
Barlow, J.A. (2003). Asymmetries in the Acquisition of Consonant Clusters in Spanish. Canadian Journal of Linguistics / Revue canadienne de linguistique, 48(3/4), 179–210.
Barlow, J.A. (2005). Phonological change and the representation of consonant clusters in Spanish: A case study. Clinical Linguistics & Phonetics, 19(8), 659–679.
Bee, H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka (J. Gilewicz, & A. Wojciechowski, tłum.). Poznań: Wydaw. Zysk i S-ka.
Binkuńska, E . ( 2017). G rupy s półgłoskowe w l ogopedycznych p róbach d iagnostycznych. W: S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray, & B. Kamińska (red.), Studia logopedyczno-lingwistyczne. Księga jubileuszowa z okazji 70-lecia urodzin Profesora Edwarda Łuczyńskiego (s. 295–311). Gdańsk: Harmonia Universalis.
Bryndal, M. (2015). Fonologiczna interpretacja procesów doskonalenia wymowy dziecięcej na tle współczesnych teorii fonologicznych. Gliwice: Wydaw. Komlogo Piotr Gruba.
Czaplewska, E. (2012). Diagnoza zaburzeń rozwoju artykulacji. W: E. Czaplewska, & S. Milewski (red.), Diagnoza logopedyczna. Podręcznik akademicki (s. 65–120). Sopot: Gdańskie Wydaw. Psychologiczne.
Demuth, K., & Kehoe, M. (2006). The Acquisition of Word-final Clusters in French. Catalan Journal of Linguistics, 5, 59–81.
Dołęga, Z. (2003). Promowanie rozwoju mowy w okresie dzieciństwa – prawidłowości rozwoju, diagnozowanie i profilaktyka. Katowice: Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego.
Dunaj, B. (2006). Zasady poprawnej wymowy polskiej. Język Polski, LXXXVI, 161–172.
Dyszak, A., Laskowska, E., & Święcicka, M. (1997). Fonetyczny i fonologiczny opis współczesnej polszczyzny. Skrypt dla studentów filologii polskiej. Bydgoszcz: Wydaw. Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Gwozdiew, A.N. (2007). Woprosy izuczenija dietskoj reczi. Moskwa: Izdatielstwo Akademii Pedagogiczeskich Nauk.
Kaczmarek, L. (1982). Nasze dziecko uczy się mowy. Lublin: Wydaw. Lubelskie.
Kania, J.T. (2001). Szkice logopedyczne. Lublin: Polskie Towarzystwo Logopedyczne. Zarząd Główny.
Kielar-Turska, M. (2012). Rozwój sprawności językowych i komunikacyjnych. W: E. Czaplewska, & S. Milewski (red.), Diagnoza logopedyczna. Podręcznik akademicki (s. 15–63). Sopot: Gdańskie Wydaw. Psychologiczne.
Krajna, E. (2002). Doskonalenie artykulacji u dzieci przedszkolnych – wybrane zagadnienia. Logopedia, 31, 27–52.
Krajna, E. (2008). 100-wyrazowy test artykulacyjny. Podręcznik. Gliwice: Wydaw. Komlogo Piotr Gruba.
Krasowicz-Kupis, G. (2004). Rozwój świadomości językowej dziecka. Teoria i praktyka. Lublin: Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Lleó, C., & Prinz, M. (1996). Consonant Clusters in Child Phonology and the Directionality of Syllable Structure Assignmemt. Journal of Child Language, 23, 31–56.
Łobacz, P. (1996). Polska fonologia dziecięca. Studia fonetyczo-akustyczne. Warszawa: Wydaw. Energeia.
Łobacz, P.: (2005). Prawidłowy rozwój mowy dziecka. W: T. Gałkowski, E. Szeląg, & G. Jastrzębowska (red.), Podstawy neurologopedii. Podręcznik akademicki (s. 231–268). Opole: Wydaw. Uniwersytetu Opolskiego.
Madelska, L. (2005). Słownik wariantywności fonetycznej współczesnej polszczyzny. Kraków: Collegium Columbinum.
Milewski, S. (1998). Nagłosowe grupy spółgłoskowe w tekstach mówionych dzieci w wieku przedszkolnym. W: I. Nowakowska-Kempna (red.), Logopedia jako nauka interdyscyplinarna – teoretyczna i stosowana (s. 175–211). Katowice: Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego.
Milewski, S. (1999). Lingwistyczne i dydaktyczne aspekty analizy fonemowej. Lublin: Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Milewski, S. (2001). Śródgłosowe grupy spółgłoskowe w tekstach mówionych dzieci w wieku przedszkolnym. W: S. Grabias (red.), Zaburzenia mowy. T. 1 (s. 216–252). Lublin: Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Milewski, S. (2005). Grupy spółgłoskowe w języku mówionym dzieci przedszkolnych. Logopeda. Czasopismo internetowe, 1(1), 5–32.
Milewski, S. (2017). Grupy spółgłoskowe jako problem logopedyczny. W: S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray, & B. Kamińska (red.), Studia logopedyczno-lingwistyczne. Księga jubileuszowa z okazji 70-lecia urodzin Profesora Edwarda Łuczyńskiego (s. 269–294). Gdańsk: Harmonia Universalis.
Porayski-Pomsta, J. (2015). O rozwoju mowy dziecka. Dwa studia. Warszawa: Dom Wydawniczy „Elipsa”.
Przybyla, O. (2013). O kinestezji, praksji oralnej i koordynacji w perspektywie integrującej. W: J. Panasiuk, & T. Woźniak (red.), Język-człowiek-społeczeństwo (s. 791–811). Lublin: Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Przybyla, O. (2015). Motoryczne zdolności koordynacyjne w świetle badań nad mową. W: K. Kaczorowska-Bray, & S. Milewski (red.), Metodologia badań logopedycznych (s. 322–363). Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis.
Rocławski, B. (1986a). Poradnik fonetyczny dla nauczycieli. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Rocławski, B. (1986b). Zarys fonologii, fonetyki, fonotaktyki i fonostatystyki współczesnego języka polskiego. Gdańsk: Wydaw. Uczelniane Uniwersytetu Gdańskiego.
Sołtys-Chmielowicz, A. (1998). Wymowa dzieci przedszkolnych. Lublin: Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Sołtys-Chmielowicz, A. (2005). Zaburzenia artykulacji. W: T. Gałkowski, E. Szeląg, & G. Jastrzębowska (red.), Podstawy neurologopedii. Podręcznik akademicki (s. 421–474). Opole: Wydaw. Uniwersytetu Opolskiego.
Sołtys-Chmielowicz, A. (2008). Zaburzenia artykulacji. Teoria i praktyka. Kraków: Impuls.
Śledziński, D. (2010). Analiza struktury grup spółgłoskowych w nagłosie oraz w wygłosie wyrazów w języku polskim. Kwartalnik Językoznawczy, 3–4, 61–84.
Śledziński, D. (2013). Podział korpusu tekstów na sylaby – analiza polskich grup spółgłoskowych. Kwartalnik Językoznawczy, 3, 48–100.
Wójtowiczowa, J. (1993). Logopedyczny zbiór wyrazów. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Zarębina, M. (1965). Kształtowanie się systemu językowego dziecka. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Zarębina, M. (1994). Język polski w rozwoju jednostki. Gdańsk: Wydaw. Glottispol.
Zgółkowa, H. (2016). Słownictwo dzieci w wieku przedszkolnym w latach 2010–2015. Poznań: Wydaw. Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Zgółkowa, H., & Bułczyńska, K. (1987). Słownictwo dzieci w wieku przedszkolnym: listy frekwencyjne. Poznań: Wydaw. Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Zydorowicz, P. (2010). Consonant clusters across morpheme boundaries: polish morphonotactic inventory and its acquisition. Poznań Studies in Contemporary Linguistics, 46(4), 565–588.
Instytut Logopedii, Uniwersytet Gdański Poland
https://orcid.org/0000-0002-3901-7024
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.