O przekładzie dygresji i intertekstu na tle „wyrw nieenroicznych”

Anna Bednarczyk
https://orcid.org/0000-0003-2761-8647

Abstrakt

The author examines the reconstruction of digressions and intertextual references comparing the poem Polish Flowers by Julian Tuwim and its Russian translation. She draws attention to numerous “gaps” — omissions visible in the translation. She notes that they are the opposite of “enroic gaps” (the term coined by Henryk Lebiedziński), which made it possible to guess the omitted content (message). Hence, she introduces the term “non-enroic gaps”. As a result, she comes to the conclusion that the digressiveness of the Polish work has been lost in the translation, for which these “gaps” are to blame.


Słowa kluczowe

tłumaczenie; dygresje; odniesienia intertekstualne; luki (nie)enroiczne.

Literatura

Balcerzan E.: Poezja polska w latach 1939—1965. Cz. II: Ideologie artystyczne. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1988.

Chłoniewski J.: Słowo wstępne od wydawcy. W: J. Tuwim: Kwiaty polskie. Estymator. 2021. https://www.legimi.pl/ebook-kwiaty-polskie-julian-tuwim,b662683.html [dostęp: 14.09.2023].

Czerwieński B.: Czerwony sztandar. 1881. https://pl.wikisource.org/wiki/Czerwony_sztandar_(Czerwie%C5%84ski,_1920) [dostęp: 14.09.2023].

Głowiński M.: Poetyka Tuwima a polska tradycja literacka. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1962.

Lebiedziński H.: Przekładoznawstwo ogólne wobec teorii enroi. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1989.

Michałowski P.: Bukiet, wiecheć, ikebana. Uwagi o kompozycji „Kwiatów polskich” Juliana Tuwima. „Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja” 1996, nr 6 (42), s. 113—131.

Michałowski P.: Za sztachetami gęstych jambów: o wersyfikacji „Kwiatów polskich” Juliana Tuwima. „Ruch Literacki” 1997, z. 1, s. 55—69.

Michałowski P.: Wstęp. W: J. Tuwim: Kwiaty polskie. Universitas, Kraków 2004, s. 5—62.

Rimbaud A.: Statek pijany. Przeł. Z. Przesmycki. 1892. https://poezja.org/wz/Arthur_Rimbaud/2812/Statek_Pijany [dostęp: 13.09.2023].

Sandauer A.: Kwiaty polskie. „Odrodzenie” 1949, nr 13, s. 4.

Słowacki J.: Beniowski. W: Dzieła Juliusza Słowackiego. T. 3. Księgarnia Polska, Lwów 1894, s. 345—454.

Tuwim J.: Kwiaty polskie. Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, Warszawa 1949.

Tuwim J.: Kwiaty polskie. Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, Warszawa 1985.

Асеев Н.: Цветы Польши. «Литературная газета», 27.01.1955. https://www.chukfamily.ru/nikolai/biblio-nikolai/statiy/nikolaj-aseev-cvety-polshi [dostęp: 14.09.2023].

Друскин М.: Собрание сочинений в семи томах. Т. V: Русская революционная песня. Редактор-составитель Л.Г. Ковнацкая, комментарии C.В. Подрезова. Издательство «Композитор», Санкт-Петербург 2012.

Пушкин А.: Цыганы. W: idem: Полное собрание сочинений в десяти томах. Т. 4: Поэмы, Сказки. «Наука», Ленинград 1977, s. 151—169.

Тувим Ю.: Цветы Польши. Из поэмы. Перевод. Н. Чуковский. «Новый мир» 1963, № 6, s. 87—92.

Тувим Ю.: Цветы Польши — фрагменты. Перевод. Н. Чуковский. Государственное издательство художественной литературы, Москва 1971.

Червенский Б.: Красное знамя. Перевод. В. Акимов. 1900. http://a-pesni.org/starrev/krznamia.htm [dostęp: 13.09.2023].

Червенский Б.: Красное знамя. Перевод. В. Богораз (Тан). 1900. https://mus-revolution.livejournal.com/2407.html [dostęp: 13.09.2023].

Чуковский К.: Искусство перевода. Academia, Ленинград 1930.

Чуковский К.: Высокое искусство. Государственное издательство художественной литературы, Москва 1941.

Strony internetowe

Mehoffer J.: Róża Saronu. 1923. https://www.luelue.pl/roza-saronu-jozef-mehoffer-reprodukcja.html [dostęp: 13.09.2023].

Rimbaud A.: Le Bateau ivre. 1871. https://fr.wikipedia.org/wiki/Le_Bateau_ivre#/media/Fichier:Le_Bateau_ivre_manuscrit_Verlaine.jpg [dostęp: 13.09.2023].

Weinberg M.: Symfonia nr 8, op. 83 „Kwiaty polskie”. Warszawską Orkiestrą Symfoniczną i Chórem dyryguje A. Wit. https://www.youtube.com/watch?v=2K1CU9i88wE [dostęp: 13.09.2023].

Pobierz

Opublikowane : 2024-08-19


BednarczykA. (2024). O przekładzie dygresji i intertekstu na tle „wyrw nieenroicznych”. Przekłady Literatur Słowiańskich, 1-15. https://doi.org/10.31261/PLS.2024.14.05

Anna Bednarczyk  anna.bednarczyk@uni.lodz.pl
Uniwersytet Łódzki  Polska
https://orcid.org/0000-0003-2761-8647

ANNA BEDNARCZYK | prof. dr hab., Uniwersytet Łódzki, Kierownik Zakładu Przekładu i Dydaktyki Instytutu Rusycystyki. Zainteresowania badawcze dotyczą szeroko pojętej teorii i praktyki przekładu literackiego, w tym krytyki tłumaczenia. Ostatnia monografia: Medaliony Igora Siewierianina. Wydanie krytyczno-translatologiczne (na tle polskiej recepcji) (2021); najnowsza publikacja naukowa: „Два часа в резервуаре” Iosifa Brodskiego vs. wariant Wiktora Woroszylskiego „Dwie godziny w zbiorniku” jako przykład tłumaczenia elementów intertekstualnych i „intertekstualizowanego” tekstu („Świat i Słowo” 2023, nr 41/42, s. 35—49); ostatnia większa praca translatorska: M. Cwietajewa: Poemat kresu („Tekstualia” 2022, nr 4/71, s. 137—160).






Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).