„Zbiór ten nie zostanie bezużytecznym w księgarstwie ciężarem…”, czyli <i>Narodowe Pieśni Serbskie</i> wybrane i przełożone przez Romana Zmorskiego
Abstrakt
“This collection will not be a useless burden for the book trade” that is, Serbian folk Songs selected and translated by Roman Zmorski
In the article, the collection of Serbian folklore song translations, entitled Serbian Folk Songs, is regarded. The collection itself was prepared and published in 1853 and 1855 by Roman Zmorski. Located in the centre of consideration, it also becomes a pretext for a reflection on the essence of a literary text’s translation along with its communicational aspect and the role of the translator in the process of the fusion concerning two axiological systems, two cultural horizons — the initial one and the final one. Furthermore, the article serves to present a traditional translation in the nineteenth century: the reception of South Slavonic (Serbian) folklore poetry. The considerations dedicated to the translation theme and the translator’s role concentrate not on the philological issues themselves, but rather on the broadly comprehended intercultural phenomenon which means a process and the result of a transposition of the text from one cultural realm to the other. Besides the exposition of the translation meaning in the relational, dialogical aspect, its fundamental conditions are emphasized. They refer to the historical and cultural contexts, sources’ selection, and intentional operation on the primary text together with its translation understood as a specific sort of interpretation and communication.
Key words: Serbian folklore songs, folklore poetry, translations, translator, reception, collection
Bibliografia
Batowski H.: Mickiewicz a serbska poezja ludowa. „Pamiętnik Literacki” 1934, nr 31, s. 29—57.
Bukowski P., Heydel M.: Współczesne teorie przekładu. Kraków 2009.
Ciszewski S.: Folklorystyka chorwacko‑serbska (przegląd historyczno‑bibliograficzny). Wisła 1891.
Францев В.А.: Польскій славянофилъ Роман Зморскій 1822—1867. Къ исторіи польскаго славяновb дbнія. Прага Чешкая 1919.
Георгијевић К.: Српскохрватска народна песма у пољској књижевности. Студија из упоредне историје словенских књижевности. Посебна Издања СКА, књ. CXV, Философски и Филолошки Списи, књ. 30, Београд 1936.
Jakóbiec‑Semkowowa M.: Kazimierz Brodziński i słowiańska pieśń ludowa. Wrocław 1975.
Jakóbiec‑Semkowowa M.: Słowiańska pieśń ludowa w polskich przekładach doby romantyzmu. Wrocław 1991.
Јакубјец‑Семковова М.: Шта су Пољаци пре сто година знали о српској књижевности? W: Сто година полонистике у Србији. Pед. одб. Г. Јовановић, В. Митриновић, М. Топић, М. Костић‑Голубичић, П. Буњак. Београд 1996, s. 169—171.
Jugosłowiańska poezja ludowa (w nowych przekładach polskich). Wstęp G. Gesemann. Warszawa 1938.
Kołodziejczyk E.: Bibliografia słowianoznawstwa polskiego. Kraków 1911.
Kopernicki I.: O najnowszych zdobyczach pieśni ludowych serbskich. „Ateneum” 1886, t. 43.
Kozak J.: Przekład literacki jako metafora. Między „logos” a „lexis”. Warszawa 2009.
Narodowe pieśni serbskie. T. 1. Wybrane i przełożone przez R. Zamarskiego. [Wyd. 2.]. Warszawa 1855.
Nida E.: Toward a Science of Translating: With Special Reference to Principles and Procedures Involved in Bible Translating. Leiden 1964.
Niedziela Z.: Słowiańskie zainteresowania pisarzy lwowskich w latach 1830—1848. Kraków 1966.
Pamiętniki o dziejach, piśmiennictwie i prawodawstwie Słowian, jako dodatek do Historyi prawodawstw słowiańskich przez siebie napisanej. Wyd. W.A. Maciejowski. Peterzburg—Lipsk 1839.
Perić K.: Kazimierz Brodziński i serbska pieśń ludowa. Lwów 1924.
Pieścikowski E.: Poeta‑tułacz. Biografia literacka Romana Zmorskiego. Poznań 1964.
Piśmiennictwo polskie od czasów najdawniejszych aż do roku 1830. T. 1. Z rękopisów i druków zebrawszy, w obrazie literatury polskiej historycznie skreślonym, przedstawił W.A. Maciejowski. Warszawa 1851.
Semków M.: O przekładach epiki południowosłowiańskiej w Polsce w dobie romantyzmu. Próba ustalenia metod. „Slavica Wratislaviensia” 1978, nr 14, s. 65—84.
Semków M.: Roman Zmorski jako znawca i tłumacz ludowej poezji serbskiej. „Prace Literackie” 1965, nr 7, s. 61—97.
Tokarz B.: Spotkania. Czasoprzestrzeń przekładu artystycznego. Katowice 2010.
Wiek XIX. Sto lat myśli polskiej. Życiorysy, streszczenia, wyjątki. T. 9. Red. B. Chlebowski, I. Chrzanowski, A. Drogoszewsk i, H. Galle, G. Korbut. M. Kridl. Warszawa—Kraków—Poznań—Wilno 1918.
Żabsk i T.: František Ladislav Čelakovský na katedrze slawistyki we Wrocławiu. W: „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace literackie”. T. 6. Wrocław 1964, s. 169—190.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Filologii Słowiańskiej
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
