O najstarszych polskich przekładach literatury słowackiej
Abstrakt
About the Oldest Polish Translations of Slovak Literature
Based on J. Jarniewicz’s concept of two types of translator’s attitude: legislator and ambassador, the article concentrates on the reasons behind the oldest Polish translations of Slovak literature: a folk song, part of J. Rostworowski’s novel Zamek na Czorsztynie, a novel by J. Kalinčiak Reštavrácia translated by P. Stalmach and a drama Matka by J. Gregor Tajovský translated by F. Gwiżdż, showing the circumstances of their appearance and the attitudes of their translators.
KEY WORDS: translation, history, Slovak literature, Polish literature, translator
Bibliografia
Beňová J., 2011: Jozef Gregor Tajovský. W: V. Štefko et al.: Dejiny slovenskej drámy 20. storočia. Bratislava, Divadelný ústav, s. 71—114.
Bogacki R., 1970: Paweł Stalmach a Słowacja. W: M. Bobrownicka, red.: Związki i paralele literatur polskiej i słowackiej. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 109—113.
Bogacki R., 1972: Rola Śląska Cieszyńskiego w kontaktach kulturalnych polsko-słowackich w XIX i XX wieku (do roku 1939). W: M. Bakoš, red.: Vzťahy slovenskej a poľskej literatúry od klasicizmu po súčasnosť. Bratislava, Vydavateľstvo Slovenskej akademie vied, s. 241—251.
Even-Zohar I., 2009: Miejsce literatury tłumaczonej w polisystemie literackim. M. Heydel, tłum. W: P. Bukowski, M. Heydel, red.: Współczesne teorie przekładu. Antologia. Kraków, Znak, s. 197—203.
Gałązka W., [online]: Dla kogo i po co ta strona. Dostępne w Internecie: http://literaturabulgarska.vilnet.pl/ [dostęp: 10.03.2018].
Gałęzowski M., 2010: Senator z Podhala. „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”, nr 1—2, s. 120—126. Dostępne w Internecie: http://pamiec.pl/pa/bibliotekacyfrowa/biuletyn-instytutu-pam/ 10167,nr-1-22010.html [dostęp: 23.04.2014].
Gregor Tajovský J., 1906: Matka. „Slovenský divadelný ochotník”, zväzok 25.
Gregor Tajovský J., 1925: Matka. F. Gwiżdż, tłum. Warszawa, Biblioteka „Gazety Ludowej”.
Homola I., Brożek L., red., 1969: Korespondencja Pawła Stalmacha. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
http://slowackieklimaty.pl/cms/10/onas [dostęp: 10.03.2018].
http://www.grojcowianie.org/index.php?option=com_content&view=article&id=588:senator-feliks-gwid-1885-1952&catid=21:historia&Itemid=51 [dostęp: 23.04.2014].
http://zlatyfond.sme.sk/dielo/896/Tajovsky_Matka/bibliografia [dostęp: 10.01.2014].
https://bs.sejm.gov.pl/F/JM R8XAPPDJD RNEQME S77MMLJ V6R738KJ9P3Y8HAYJ F32FPMVV8-07198?func=full-set-set&set_number=045007&set_entry=000003&format=999 [dostęp: 23.04.2014].
Jagiełło M., 2005: Słowacy w polskich oczach. T. 2. Warszawa, Biblioteka Narodowa — Nowy Targ, Podhalańska Wyższa Szkoła Zawodowa.
Jarniewicz J., 2002: Tłumacz jako twórca kanonu. W: R. Lewicki, red.: Przekład. Język. Kultura. Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 35—42.
Kalinčiak J., 1976a: Reštavrácia. Obrazy z nedávnych čias. Bratislava, Tatran.
Kalinčiak J., 1976b: Restauracja. Obrazy z życia węgierskiego z niedawnych czasów. P. Stalmach, tłum. „Gwiazdka Cieszyńska”, nr 1—19.
Kalinčiak J., 2009: Vlastný životopis. Zlatý fond denníka „Sme”. Dostępne w Internecie: http://zlatyfond.sme.sk/ dielo/1053/ Kalin ciak_Vlastny-zivotopis/1, [dostęp: 15.03.2018].
Karta Tłumacza Polskiego wydana przez Stowarzyszenie Tłumaczy Polskich, [online]. Dostępne w Internecie: https://www.stp.org.pl/ karta-tlumaczapolskiego/ [dostęp: 14.09.2017].
Kolbuszewski J., 1970: Pierwsze polskie przekłady poezji słowackiej. W: M. Bobrownicka, red.: Związki i paralele literatur polskiej i słowackiej. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 87—99.
Kolbuszewski J., 1972: Echa słowackiego odrodzenia narodowego w Polsce. W: M. Bakoš, red.: Vzťahy slovenskej a poľskej literatúry od klasicizmu po súčasnosť. Bratislava, Vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied, s. 91—116.
Lubosz B., 1986: Paweł Stalmach (1824—1891). Pierwszy z budzicieli ducha narodowego na Śląsku Cieszyńskim. Redaktor „Gwiazdki Cieszyńskiej”. Twórca i pierwszy prezez Macierzy Ziemi Cieszyńskiej. Katowice, Katowickie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne.
Majerek R., 2005: Literatura słowacka w Polsce. Zagadnienia recepcji i badań literackich. W: J. Purchla, M. Vášáryová, red.: Kim są Słowacy? Historia, kultura, tożsamość. Kraków, Międzynarodowe Centrum Kultury, s. 151—168.
Markiewicz H., 1994: O polskich mistyfikacjach literackich. „Dekada Literacka”, nr 8. Dostępne w Internecie: http://www.dekadaliteracka.com.pl/?id=3181&siteback=archiwum [dostęp: 17.09.2017].
Mierzwa P., 2014: Energia elektryczna. Rozmowa z Katariną Šalamun-Biedrzycką. „Dwutygodnik. com”, nr 139 / 08. Dostępne w Internecie: www.dwutygodnik.com/artykul/5374-energia-elektryczna.html [dostęp: 10.03.2018].
Orłoś T.Z., 1997: Wzajemne wpływy językowe czesko-polskie i ich uwarunkowania historyczne. W: T.Z. Orłoś, J. Damborský, red.: Konsekwencje sąsiedztwa polsko-czeskiego dla rozwoju języka i literatury. Wrocław, Uniwersytet Wrocławski.
Papierz M., 1999: „Nieprzetłumaczalna” Reštavrácia Jána Kalinčiaka w dwóch polskich przekładach. W: H. Mieczkowska, T.Z. Orłoś, red.: Odrodzenie narodowe w Czechach i na Słowacji. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 225—230.
Pauliny E., 1951: Ján Kalinčiak, Reštavrácia. „Slovenská Reč”, č. 9—10, s. 300.
Piotrowski A., 1972: Feliks Gwiżdż a Słowacja. W: M. Bakoš, red.: Vzťahy slovenskej a poľskej literatúry od klasicizmu po súčasnosť. Bratislava, Vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied, s. 213—222.
Rostworowski J., 1918: Zamek na Czorsztynie. „Tygodnik Polski i Zagraniczny”, t. 4, nr 40—42, s. 13—24, 35—45, 52—64.
Russocka J., 1972: Literatura słowacka w polskich czasopismach okresu międzywojennego. W: M. Bakoš, red.: Vzťahy slovenskej a poľskej literatúry od klasicizmu po súčasnosť. Bratislava, Vydavateľstvo Slovenskej akadémie vied, s. 193—206.
Sadkowski W., 2013: Odpowiednie dać słowu słowo. Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Smólski G., 1908: Odgłos ze Słowaczyzny. „Świat Słowiański”, nr 46, s. 906.
Spyrka L., 2016: Dramat słowacki w Polsce. Przekład w dialogu kultur bliskich. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 199—221.
Stalmach P., 1910: Pamiętniki. W: E. Grim: Paweł Stalmach: jego życie i działalność w świetle prawdy. Cieszyn, „Dziedzictwo błog. Jana Sarkandra dla ludu polskiego na Śląsku”, s. 131—310.
Toury G., 2000: Pojęcie „domniemanego przekładu”. Zaproszenie do nowej dyskusji. J. Fast, tłum. W: P. Fast, K. Zemła, red.: Komparatystyka literacka a przekład. Katowice, Wydawnictwo Śląsk, s. 19—35.
Zaleska Z.: Nic nie zgrzyta. Rozmowa z Andrzejem Jagodzińskim. „Dwutygodnik.com”, nr 135 / 06. Dostępne w Internecie: www.dwutygodnik.com/artykul/5270-nic-nie-zgrzyta.html [dostęp: 10.03.2018].
University of Silesia in Katowice
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
