Polskie dwudziestowieczne przekłady Osmana Ivana Gundulicia / Polish 20th century translations of Osman by Ivan Gundulić
Abstrakt
In this paper, I would like to present the story of two Polish 20th century translations of Osman by baroque poet Ivan Gundulić. In the production process of the translation there were involved three main actors: Croatian initiator of the whole process, Julije Benešić, and the two translators, Czesław Jastrzębiec-Kozłowski and Jerzy Pogonowski.
Słowa kluczowe
Ivan Gundulić (1589—1638); Osman; Julije Benešić (1883—1957); Czesław Jastrzębiec-Kozłowski (1894—1956); Jerzy Pogonowski (1897—1980); translation
Bibliografia
Agičić D., 2009: Wiktor Bazielich i njegovi hrvatski korespondenti. Prilog poznavanju hrvatsko-poljskih književnih i kulturnih veza u dvadesetom stoljeću. „Historijski zbornik”, br. 1, s. 137—162.
Basaj M., red. nauk., Gordziejewski A. et al., oprac., 1984: Bibliografia literatur zachodnio- i południowosłowiańskich w Polsce okresu międzywojennego. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Benešić J., 1985: Biblioteka Jugosłowiańska. W: J. Benešić: Osiem lat w Warszawie (kronika). D. Cirlić-Straszyńska, tłum. H. Kirchner, wybór, posłowie, biogramy. Warszawa, Czytelnik, s. 277—404.
Benešić J., 1985: Kronika (1930—1938). W: J. Benešić: Osiem lat w Warszawie (kronika). D. Cirlić-Straszyńska, tłum. H. Kirchner, wybór, posłowie, biogramy. Warszawa, Czytelnik, s. 7—270.
Benešić J., 1985: Leon Halbmillion. W: J. Benešić: Osiem lat w Warszawie (kronika). D. Cirlić-Straszyńska, tłum. H. Kirchner, wybór, posłowie, biogramy. Warszawa, Czytelnik, s. 360—376.
Benešić J., 1985: Mój przyjaciel Czesław. W: J. Benešić: Osiem lat w Warszawie (kronika). D. Cirlić-Straszyńska, tłum. H. Kirchner, wybór, posłowie, biogramy. Warszawa, Czytelnik, s. 341—359.
Biblioteka Jagiellońska, Rkp. Przyb. 280 / 14 [pojedyncza strona zatytułowana Fragmenty przekładów Jerzego Pogonowskiego z Osmana Điva Frana Gundulicia, 1957?].
Biblioteka Jagiellońska, Rkp. Przyb. 281 / 14 [życiorys Jerzego Pogonowskiego, prawdopodobnie z 1956 roku; podanie Jerzego Pogonowskiego z 1956 lub 1957 roku do Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego; pismo do Zarządu Związku Literatów Polskich w Krakowie z 1957 roku].
Brzozowski J., 2011: Stanąć po stronie tłumacza. Zarys poetyki opisowej przekładu. Kraków, Wydawnictwo UJ.
Darasz Z., 1997: Chorwacki poemat o wojnie chocimskiej: „Osman” Ivana Gundulicia. W: J. Malicki, D. Rott, red.: Wokół Wacława Potockiego. Studia i szkice staropolskie w 300. rocznicę śmierci poety. Katowice, Wydawnictwo UŚ, s. 104—115.
Glück H., 1906: Gundulić w Polsce. „Świat Słowiański”, nr 1, s. 22—39.
Gostomska A., 2016: Polskie przekłady zbioru Priče iz davnine Ivany Brlić-Mažuranić. „Przekłady Literatur Słowiańskich”, t. 7, cz. 1, s. 353—375.
Grabowski T.S., 1955: Słowianie południowi w Wykładach Paryskich Mickiewicza. „Tygodnik Powszechny”, nr 6, rocz. XI, [b.adnot.s.].
Grabowski T.S., 1959: Ocena pracy kandydackiej dra Jerzego Pogonowskiego p.t. Ze studiów nad Osmanem Dziva Frana Gundulicia [20 stycznia]. Maszynopis [sześć stron numerowanych]. Biblioteka Jagiellońska, Rkp. Przyb. 281 / 14.
Grau R., 2006: Ästhetisches Engineering. Zur Verbreitung von Belletristik im Literaturbetrieb. Bielefeld, Transcript Verlag.
Jemrić M., 2013: Lirski protest Julija Benešića. U: Intelektualci i rat 1939.—1947. Zbornik radova s međunarodnog skupa Desničini susreti 2012. Dio 1. D. Roksandić I. Cvijović Javorina ur. Zagreb, Filozofski fakultet, FF-press, s. 131—145.
Kirchner H., 1985: Biogramy. W: J. Benešić: Osiem lat w Warszawie (kronika). D. Cirlić-Straszyńska, tłum. H. Kirchner, wybór, posłowie, biogramy. Warszawa, Czytelnik, s. 405—533.
Kirchner H., 1985: Posłowie. W: J. Benešić: Osiem lat w Warszawie (kronika). D. Cirlić-Straszyńska, tłum. H. Kirchner, wybór, posłowie, biogramy. Warszawa, Czytelnik, s. 535—553.
Latour B., 2002: Die Hoffnung der Pandora: Untersuchungen zur Wirklichkeit. Frankfurt am Main, Suhrkamp.
Lovrić Kralj S., Dvoršćak T., 2018: Od vizualnoga identiteta do političkoga čina: povijest Kirinovih ilustracija Priča iz davnine. „Libri & Liberi”, br. 7, s. 67—92.
Niedziela Z., 1981: Jerzy Pogonowski (1897—1980). „Pamiętnik Słowiański”, nr 31, s. 167—170.
Parkott W., 1934: Rękopisy i przekłady Osmana w Polsce. W: I. Gundulić: Osman. C. Jastrzębiec-Kozłowski, tłum. Warszawa, Dom Książki Polskiej, s. 449—473.
Paździerski L., 2004: Julije Benešić i Poljaci. D.-V. Pazdjerski, prir. Zagreb, Hrvatsko filološko društvo.
Pogonowski J., [1958?]: Kratko o poljskim prievodima Gundulićeva Osmana. Maszynopis [sześć stron numerowanych]. Biblioteka Jagiellońska,Rkp. Przyb. 282 / 14.
Pogonowski J., 1958: Nieśmiertelny głos Chorwata o Polsce. O Osmanie I.F. Gundulicia. Maszynopis [pięć stron numerowanych]. Biblioteka Jagiellońska, Rkp. 282 / 14.
Pogonowski J., [b.r.]: O Osmanie. Maszynopis [fragment większej całości]. Biblioteka Jagiellońska, Rkp. Przyb. 278 / 14
Pogonowski J., [b.r.]: O Osmanie Dživa Gundulicia. Maszynopis [pojedyncza strona]. Biblioteka Jagiellońska, Rkp. Przyb. 282 / 14.
Pogonowski J., 1957: Odsyłacze i przypisy. W: J. Pogonowski: O Osmanie Ivana F. Gundulicia. Maszynopis. Biblioteka Jagiellońska, Rkp. Przyb. 276 / 14.
Pogonowski J., 1957: Zakończenie. Uwagi ogólne. Stanowisko w literaturze światowej. Wydania i przekłady Osmana. Konkluzja. W: J. Pogonowski: O Osmanie Ivana F. Gundulicia. Maszynopis. Biblioteka Jagiellońska, Rkp. Przyb. 276 / 14.
Pogonowski J., 1958: Osman I.F. Gundulicia — trwały dokument hołdu Słowiańszczyzny Południowej złożonego Polsce. Maszynopis [pięć stron numerowanych]. Biblioteka Jagiellońska, Rkp. Przyb. 282 / 14.
Rapacka J., 1975: Osman Ivana Gundulicia. Bunt świata przedstawionego. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Rapacka J., 2002: Kilka uwag o dziejach Gunduliciowego Osmana. W: Eadem: Śródziemnomorze. Europa Środkowa. Bałkany. Studia z literatur południowosłowiańskich. [M. Dąbrowska-Partyka, red.]. Kraków, Universitas, s. 233—244.
Rapacka J., 2002: Kontekst kulturowy i literacki polskiej recepcji Osmana Ivana Gundulicia. W: Eadem: Śródziemnomorze. Europa Środkowa. Bałkany. Studia z literatur południowosłowiańskich. [M. Dąbrowska-Partyka, red.]. Kraków, Universitas, s. 259—270.
Rapacka J., 2002: Rękopisy Osmana w Polsce. W: Eadem: Śródziemnomorze. Europa Środkowa. Bałkany. Studia z literatur południowosłowiańskich. [M. Dąbrowska-Partyka, red.]. Kraków, Universitas, s. 245—258.
Ulewicz T., 1958: Ocena pracy kandydackiej dra Jerzego Pogonowskiego [8 października]. Maszynopis [cztery strony numerowane]. Biblioteka Jagiellońska, Rkp. Przyb. 281 / 14.
Zajas P., 2014: Etnografia produkcji przekładu. (Semi)peryferyjne literatury na niemieckim rynku książki. „Teksty Drugie”, nr 4 (148), s. 295—318.
Strony internetowe
Chodakiewicz M.J., 2016: Wspomnienie: Iwo Cyprian Pogonowski. Portal Arcana 31 października. Dostępne w Internecie: http://www.portal.arcana.pl/ Wspomnienie-iwo-cyprian-pogonowski,4491.html [dostęp: 24.01.2019].
http://www.pogonowski.com/?p=2841 [dostęp: 24.01.2019].
http://bibula.com/icp/?page_id=2009 [dostęp: 16.01.2017].
http://www.mianowski.waw.pl/foundation/history/?lang=pl [dostęp: 23.01.2019].
http://www.pogonowski.com/books/Osman/Osman_all.pdf [dostęp: 16.01.2017].
Pogonowski J., 1928: Pogonowscy z Pogonowa. Szkic genealogiczno-heraldyczny. Lwów, [b. wyd.]. Dostępne w Internecie: http://www.pogonowski.com/books/Pogonowscy_z_Pogonowa/Pogonowscy_z_Pogonowa_all.pdf [dostęp: 22.01.2019].
University of Gdansk Polska
https://orcid.org/0000-0002-6897-8967
doktor, adiunkt w Katedrze Slawistyki na Uniwersytecie Gdańskim; literaturoznawczyni, kroatystka. Zajmuje się przede wszystkim historią literatury chorwackiej. Najnowsze artykuły: Polskie przekłady zbioru Priče iz davnine Ivany Brlić-Mažuranić (2016), Autofikcyjność Lisicy Dubravki Ugrešić (2018).
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
