(Post)awangardowe style produkcji translatorskiej
Abstrakt
Artykuł podejmuje problemy postmodernistycznego przekładu eksperymentalnego jako pastiszu historycznych awangardowych stylów twórczości. Post-awangardowe style produkcji translatorskiej, sytuując się na peryferiach sztuki przekładu, pozwalają wyeksponować podstawowe problemy teoretyczne głównych nurtów współczesnego przekładoznawstwa literacko-kulturowego spod znaku „zwrotu twórczego”.
Słowa kluczowe
przekład postmodernistyczny; „zwrot twórczy”; post-awangarda; pastisz; deziluzja
Bibliografia
Apollinaire G., 1918: Calligrammes: Poèmes de la paix et de la guerre (1913—1916). Paris, Mercure de France.
Apollinaire G., 1975: Wybór wierszy. M. Żurawski, przeł. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Aru E., 2012: Visual Surrealisation: Translation and the Ludic. [PhD Thesis]. London, University College.
Aru E., 2013: Ludicity in Surrealism and in Translation. „Essays in French Literature and Culture”, nr 50, s. 1—17.
Aru E., 2016: The Night of the Sunflower. „Peculiar Mormyrid”, nr 3, s. 10.
Aru E., [online]: Travaux. Laboratoire de traduction. http://www.elisearu.com/11/travaux [dostęp: 14.01.2018].
Balcerzan E., 2009: Tłumaczenie jako „wojna światów”. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.
Brzostowska-Tereszkiewicz T., 2016: Modernist Translation. An Eastern European Perspective. Models, Semantics, Functions. Frankfurt/ M., Peter Lang.
Brzostowska-Tereszkiewicz T., 2019: The Conceptual Art of Translation. W: P. de Bończa Bukowski, M. Heydel, eds.: Polish Translation Studies in Action. Concepts — Methodologies — Applications. A Reader. Berlin, Peter Lang, s. 343—368.
Buzzi P., 1915: L’ellisse e la spirale: Film + parole in libertà. Milano, Edizioni Futuriste di „Poesia”.
Cicero M.T.: Aratea, with 22 constellation figures containing extracts from Hyginus, Astronomica (Harley MS 647, ff 2v—17v), British Library Digitised Manuscripts, http://www.bl.uk/manuscripts/FullDisplay.aspx?Source=BrowseTitles&letter=M&ref=Harley_MS_647 [dostęp: 30.10.2019].
Fox H., 1987: Avant-Garde in the Eighties. W: Ch. Jencks, ed.: The Post-Avant-Garde: Painting in the Eighties. London, Academy Editions, s. 29—30.
Gentzler E., 2017: Translation and Rewriting in the Age of Post-Translation Studies. New York, Routledge.
Goethe J.W., 2012: Poezje; Faust I. A. Lam, przeł., oprac. i wyb. ryc. Pułtusk, Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora—Warszawa, Oficyna Wydawnicza Aspra-JR.
Goethes Werke, 1952. Bd. 1: Gedichte und Epen, erster Band. Textkritisch durchgesehen und mit Anmerkungen versehen von E. Trunz. Hamburg, Christian Wegner Verlag.
http://proa.org/eng/exhibition-el-universo-futurista-obras-sala-3-6.php [dostęp: 25.05.2020].
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Guillaume_Apollinaire_-_Calligramme_-_Venu_de_Dieuze.png [dostęp: 25.05.2020].
https://garadinervi.tumblr.com/post/171410544746/from-tristan-tzara-la-roseet-le-chien-poème [dostęp: 25.05.2020].
https://www.artsy.net/artwork/fortunato-depero-paesaggio-guerresco-numerico [dostęp: 25.05.2020].
https://www.artsy.net/artwork/francesco-cangiullo-large-crowd-in-the-piazzadel-popolo-grande-folla-in-piazza-del-popolo [dostęp: 25.05.2020].
Jarmuszkiewicz A., Tabaszewska J., 2012: Tradycja współcześnie — repetycja czy innowacja. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Jencks Ch., 1987: The Post-Avant-Garde, “Art & Design”. W: Ch. Jencks, ed.: The Post-Avant-Garde: Painting in the Eighties. London, Academy Editions, s. 5—20.
Kukułka M., Gotlib D., 2014: Wpływ zjawiska neokartografii na rozwój serwisów internetowych udostępniających informacje przestrzenne. „Polski Przegląd Kartograficzny”, nr 1, s. 34—46.
Levý J., 2011: The Art of Translation [1963]. P. Corness, trans. Z. Jettmarová, ed. with a critical foreword. Amsterdam—Philadelphia, John Benjamins.
Lightman I., 2008: Commentary. W: E. Loffredo, M. Perteghella, eds.: One Poem in Search of a Translator: Rewriting Apollinaire’s “Les Fenêtres”. Bern, Peter Lang, s. 253—261.
Littau K., 1997: Translation in the Age of Postmodern Production: From Text to Intertext to Hypertext. „Modern Language Studies”, nr 1, s. 81—96.
Loffredo E., Perteghella M., eds., 2008: One Poem in Search of a Translator: Rewriting Apollinaire’s “Les Fenêtres”. Bern, Peter Lang.
Loffredo E., Perteghella M., 2008: The Genesis of the Project: A Translational Journey. W: E. Loffredo, M. Perteghella, eds.: One Poem in Search of
a Translator: Rewriting Apollinaire’s “Les Fenêtres”. Bern, Peter Lang, s. 13—28.
Martes C., 2012: Translation in Conceptual Writing. „UC Berkeley Comparative Literature Undergraduate Journal”, nr 1, https://ucbcluj.org/current-issue/vol-21-spring-2012/2571-2/ [dostęp: 24.05.2020].
Matthews T., 2008: Reading Translation in Apollinaire. W: E. Loffredo, M. Perteghella, eds.: One Poem in Search of a Translator: Rewriting Apollinaire’s“Les Fenêtres”. Bern, Peter Lang, s. 29—50.
Munro T., 1967: The Arts and Their Interrelations. [2nd rev. ed.]. Cleveland, Ohio, Press of Western Reserve University.
Nergaard S., Arduini S., 2011: Translation: A New Paradigm. „Translation: A Transdisciplinary Journal”, nr 1, s. 8—17.
Papadima M., 2011: Głos tłumacza w peritekście jego przekładu: przedmowa, posłowie, przypisy i inne zwierzenia. „Między Oryginałem a Przekładem”, t. 17: Parateksty przekładu, s. 13—32.
Perloff M., 2010: Unoriginal Genius: Poetry by Other Means in the New Century. Chicago—London, The University of Chicago Press.
Perteghella M., Loffredo E., 2007: Translation and Creativity. Perspectives on Creative Writing and Translation Studies. London, Continuum.
Perteghella M., Loffredo E., [online]: The Creative Literary Studio. Explorations in Writing, Translation, and the Art of Text Making, https://thecreativeliterarystudio.wordpress.com [dostęp: 31.10.2019].
Preda R., 2001: Ezra Pound’s (Post)Modern Poetics and Politic Logocentrism, Language, and Truth. New York, Peter Lang.
Scott C., 2006: Translating Rimbaud’s “Illuminations”. Exeter, University of Exeter Press.
Scott C., 2010: Intermediality and Synaesthesia: Literary Translation as Centrifugal Practice. „Art in Translation”, nr 2, s. 163—168.
Scott C., 2012a: Literary Translation and the Rediscovery of Reading. Cambridge, Cambridge University Press.
Scott C., 2012b: Translating the Perception of Text: Literary Translation and Phenomenology. Cambridge, Legenda.
Scott C., 2014a: Przekład i przestrzenie lektury. T. Brzostowska-Tereszkiewicz, przeł. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”, nr 23: Wyobraźnia w przekładzie, s. 209—226.
Scott C., 2014b: Translating Apollinaire. Exeter, University of Exeter Press.
Scott C., 2018: The Work of Literary Translation. Cambridge, Cambridge University Press.
Scott C., 2019: Understanding Understanding. Literary Translation as a Special Case of Interference. W: T. Brzostowska-Tereszkiewicz, M. Rembowska-Płuciennik, B. Śniecikowska, eds.: Understanding Misunderstanding. Vol. 1: Cross-Cultural Translation. Berlin, Peter Lang, s. 17—40.
Śniecikowska B., 2018: Awangardowe widokówki dźwiękowe. W: A. Stankowska, M. Telicki, A. Lewandowska, red.: Widzenie awangardy. Poznań, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 35—54.
Tabaszewska J., 2012: Nieoryginalna ariergarda. Koncepcja Marjorie Perloff jako próba diagnozy statusu współczesnej poezji. „Teksty Drugie”, nr 3, s. 197—212.
Tokarz B., 1995: Tłumacz w centrum idei awangardowości. W: P. Fast, red.: Klasyczność i awangardowość w przekładzie. Katowice, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, s. 43—49.
Tokarz B., 2010: Spotkania. Czasoprzestrzeń przekładu artystycznego. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Tomaszewski M., 1991: „Über allen Gipfeln ist Ruh” Goethego w pieśniach Zeltera, Schuberta, Schumanna i Liszta. W: M. Tomaszewski, red.: Wiersz i jego pieśniowe interpretacje. Zagadnienie tekstów wielokrotnie umuzycznionych. Studia porównawcze. Kraków, Akademia Muzyczna, s. 83—102.
Torah, [ok. 1250—1299]. Bodleian Library, Add 21160, fol. 19r, https://discardingimages.tumblr.com/post/153295485018/calligraphic-dragon-torah-germany-ca-1250-1299 [dostęp: 30.10.2019]; Pentateuch, ok. 1275—1325 (Bodleian Library, Canonici Or. 137, fol. 70v).
TransARTation! wandering texts, travelling objects 2017 (kuratorki: M. Perteghella, E. Loffredo, A. Milsom), http://transartation.co.uk/exhibition [dostęp: 31.10.2019].
Tyc G., 2017: Post-Avant-Garde Synthesis of Architecture and Art. W: A. Mielnik, ed.: Defining the architectural space: transmutations of concrete: monograph. Vol. 6. Kraków, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, s. 87—94.
Tzara T., 1958: La Rose et le Chien: poème perpétuel. Pablo Picasso, illustré. Ales, PAB [P.A. Benoit].
Ulicka D., 2004: Ja czytam moje czytanie (o podmiocie wypowiedzi literackiej i literaturoznawczej). W: W. Bolecki, R. Nycz, red.: Narracja i tożsamość (II). Antropologiczne problemy literatury. Warszawa, Wydawnictwo IBL PAN i Fundacja „Centrum Międzynarodowych Badań Polonistycznych”, s. 152—179.
Vidal R., Chamarette J., [online]: Translation Games, http://translationgames.net [dostęp: 31.10.2019].
Vieira E.R.P., 1994: A Postmodern Translation Aesthetics in Brazil. W: M. Snell-Hornby, F. Pochhacker, K. Kaindl, eds.: Translation Studies: An Interdiscipline. Amsterdam, John Benjamins, s. 65—72.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
