Peryferyjność tłumaczonych literatur wyobrażeniowych. Polski kontekst a otwarte uniwersum Metro 2033 w potencjalnym przekładzie Otchłani Roberta J. Szmidta na język angielski
Abstrakt
Polskie literatury wyobrażeniowe zajmują pozycję peryferyjną względem swoich anglojęzycznych odpowiedników, co uwidacznia się w kontekście teorii polisystemu i fundamentalnych tekstów gatunku. Na przykładzie Otchłani Roberta J. Szmidta, powieści przynależącej do uniwersum Metro 2033 Dmitrija Głuchowskiego, możliwe jest wykazanie cech potencjalnego — egzotyzującego — tłumaczenia powieści, które decydowałyby o peryferyjnym charakterze tekstu przekładu. Wśród nich należy wymienić: neologizmy, gry słowne lub odniesienia do polskiej rzeczywistości.
Słowa kluczowe
polska literatura wyobrażeniowa; przekład literacki; peryferia — centrum; neologizmy; Robert J. Szmidt
Bibliografia
Baran L., 2011: Sfera symboli czy nie tylko? Wybrane aspekty kultury narodowej w ujęciu Antoniny Kłoskowskiej i innych polskich socjologów współczesnych. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2—3, s. 53—72.
Coles E., [online]: An English dictionary, 1676. Dostępne w Internecie: https://books.google.pl/books?id=fvpmAAAAcAAJ&dq=%22clapwing%22&hl=pl&source=gbs_navlinks_s [dostęp: 29.10.2019].
Drab E., 2019: La (re)création de l’histoire dans la littérature fantasy d’expression polonaise. W: A. Besson, red.: Fantasy et Histoire(s). Chambéry, ActuSF, s. 219—244.
Dziwisz M., 2013: Językowe mechanizmy tworzenia autorskich neologizmów w utworach z gatunku fantasy (na przykładzie opowiadań Andrzeja Sapkowskiego). „Acta Humana”, t. 4, s. 119—124.
Even-Zohar I., 2009 [1978]: Miejsce literatury tłumaczonej w polisystemie literackim. W: P. Bukowski, M. Heydel, red.: Współczesne teorie przekładu. Antologia. Kraków, Znak, s. 195—204.
Guttfeld D., 2012: Elementy kulturowe w angielsko-polskich przekładach science fiction i fantasy. Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Heydel M., 2009: Zwrot kulturowy w badaniach nad przekładem. „Teksty Drugie”, nr 6, s. 21—33.
Hicks H.J., 2016: The Post-Apocalyptic Novel in the Twenty-First Century: Modernity beyond Salvage. New York, Palgrave Macmillan.
Kaczor K., 2017: Z „getta” do mainstreamu. Polskie pole literackie fantasy (1982—2012). Kraków, Universitas.
Kozak J., 2009: Przekład literacki jako metafora: między logos a lexis. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Le Guin U.K., 2007: The Critics, the Monsters, and the Fantasists. „The Wordsworth Circle”, no. 38/1—2, s. 83—87.
Szmidt R.J., 2015: Otchłań. Kraków, Insignis.
Venuti L., 1995: The Translator’s Invisibility: A History of Translation. London and New York, Routledge.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
