Haska Konferencja Prawa Prywatnego Międzynarodowego niedawno opracowała Zasady dotyczące wyboru prawa w międzynarodowych umowach handlowych. Innowacyjną cechą tych Zasad, którym towarzyszy Komentarz objaśniający, jest to, że w przeciwieństwie do konwencji międzynarodowej są one niewiążące. Zasady, zawierające stosunkowo nieliczne przepisy normatywne (12 artykułów i preambuła), mają na celu zachęcanie do wyboru prawa w międzynarodowych transakcjach handlowych. Opracowanie Zasad było wymagającym zadaniem, ponieważ mają one zastosowanie nie tylko do sądów, ale również do trybunałów arbitrażowych. Ponieważ autonomia stron jest centralnym elementem Zasad Haskich, swoboda wyboru jest przyznana zasadniczo bez ograniczeń. Zasady wyjaśniają ważne kwestie dotyczące umów o wybór prawa. Odniesienie do „prawa” obejmuje również ogólnie akceptowane „reguły prawa”. Zasady Haskie określane są jako międzynarodowy kodeks obecnych najlepszych praktyk w zakresie uznawania autonomii stron przy wyborze prawa w międzynarodowych umowach handlowych.

Kompetencja kierownika urzędu stanu cywilnego, który zajmuje się różnymi sprawami cywilnymi dotyczącymi stanu cywilnego osób fizycznych, nie ogranicza się wyłącznie do spraw krajowych. Obecnie nierzadko występowanie elementu międzynarodowego sprawia, że konieczne staje się sprawdzenie, jakie prawo ma zastosowanie w danej sprawie. Ustawa Prawo o aktach stanu cywilnego z 2014 roku, będąca podstawowym aktem prawnym regulującym działalność kierownika urzędu stanu cywilnego, nie zawiera żadnych norm kolizyjnych i jedynie w niewielkim stopniu odwołuje się do przepisów ustawy Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 roku. Autor argumentuje jednak, że w codziennej praktyce urzędów stanu cywilnego w Polsce to raczej umowy dwustronne, zawarte przez Polskę z licznymi państwami, powinny determinować wybór norm prawnych stosowanych przez kierownika urzędu stanu cywilnego. Znaczna część artykułu poświęcona jest przedstawieniu podstawowych zagadnień kolizyjnoprawnych pojawiających się w odniesieniu do małżeństw z cudzoziemcami, uznania ojcostwa oraz problematyki imion i nazwisk, gdy kierownik urzędu stanu cywilnego jest obarczony zadaniem ich rejestracji w polskim systemie rejestracji stanu cywilnego. Wreszcie, autor zwraca uwagę na pewne problemy dotyczące ustalania treści prawa obcego przez kierownika urzędu stanu cywilnego. Po wskazaniu, że ustawodawca nie zaoferował w tym zakresie żadnej pomocy, analizowane są różne istniejące metody ustalenia treści obowiązującego prawa.

Artykuł opisuje nowy rodzaj zaświadczenia – zaświadczenie o stanie cywilnym – które zostało wprowadzone przez nową polską ustawę Prawo o aktach stanu cywilnego z dnia 28 listopada 2014 r. Głównym celem zaświadczenia o stanie cywilnym jest stanowienie dowodu stanu cywilnego jako całości. Z tego względu może być ono wykorzystywane przez osobę zamierzającą zawrzeć małżeństwo do poświadczenia, że jest stanu wolnego. W przeciwieństwie do zaświadczenia o zdolności prawnej do zawarcia małżeństwa, zaświadczenie o stanie cywilnym nie zawiera danych osoby, z którą małżeństwo ma zostać zawarte. Z tego powodu może ono być przydatne dla osób, które chcą zawrzeć za granicą małżeństwo jednopłciowe lub zarejestrowany związek partnerski tej samej płci, a które nie mogą uzyskać w tym celu zaświadczenia o zdolności prawnej do zawarcia małżeństwa. Artykuł wskazuje również, że w wielu przypadkach dowód zdolności do zawarcia małżeństwa według prawa polskiego nie będzie wymagany, ponieważ to nie prawo polskie będzie miało zastosowanie do oceny zdolności do zawarcia małżeństwa jednopłciowego lub zarejestrowanego związku partnerskiego tej samej płci. Artykuł zawiera także wyniki badań porównawczych dotyczących norm kolizyjnych odnoszących się do małżeństw jednopłciowych i zarejestrowanych związków partnerskich, a także przedstawia pewne rozwiązania na gruncie polskiego Prawa prywatnego międzynarodowego w zakresie ustalania prawa właściwego dla małżeństw jednopłciowych i zarejestrowanych związków partnerskich.

Artykuł analizuje wybrane problemy związane z odróżnieniem prawa właściwego dla małżeńskich ustrojów majątkowych i prawa właściwego dla małżeńskich umów majątkowych od praw właściwych dla zobowiązań alimentacyjnych, zobowiązań umownych, praw rzeczowych, dziedziczenia oraz stosunków osobistych między małżonkami. W szczególności artykuł omawia kwalifikację – na poziomie kolizyjnoprawnym – takich zagadnień, jak obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, obowiązek wzajemnej pomocy, dopuszczalność darowizn między małżonkami, zasady regulujące odwołalność takich darowizn, ochrona osoby dokonującej w dobrej wierze czynności prawnej z jednym z małżonków, wsteczny skutek podziału majątku wspólnego małżonków, zasady uprzywilejowanego dziedziczenia, nabycie prawa rzeczowego na podstawie małżeńskiej umowy majątkowej, klauzule umowne ustanawiające tzw. świadczenia małżeńskie na rzecz pozostającego przy życiu małżonka, pełnomocnictwo ustawowe (ex lege) do działania w imieniu małżonka. W końcowej części artykułu poruszono perspektywy związane z rozporządzeniem UE w sprawie małżeńskich ustrojów majątkowych.

Artykuł przedstawia regulację zapisu windykacyjnego w prawie włoskim, która istnieje w porządku prawnym od prawie 150 lat. Obecna regulacja, umieszczona w kodeksie cywilnym z 1942 r. (Codice civile), została w przeważającej części przejęta z kodeksu cywilnego Zjednoczonego Królestwa Włoch z 1865 r. (Codice civile del Regno D’Italia). Artykuł omawia kwestię ustanowienia zapisu windykacyjnego, szeroko uwzględniając dopuszczalną formę testamentu, w którym rozrządzenie testamentowe może zostać ustanowione, jak również możliwość zastosowania przepisów o podstawieniu zwykłym i powierniczym. Ponadto, artykuł przedstawia przedmiot zapisu windykacyjnego oraz zasady dotyczące nabycia i odrzucenia tej formy rozrządzenia testamentowego. Omawia również kwestię odpowiedzialności zapisobiercy windykacyjnego za długi spadkowe, w tym przypadek odpowiedzialności za długi spadkowe związane z działalnością przedsiębiorstwa, które było przedmiotem zapisu windykacyjnego.

Nie ulega wątpliwości, że polskie sądy są zobowiązane do ustalenia treści i zastosowania prawa obcego, o ile jest ono prawem właściwym zgodnie z odpowiednią normą kolizyjną. Niemniej jednak, w odniesieniu do wskazanych zagadnień, istnieją poważne wątpliwości dotyczące notariuszy praktykujących w Polsce. Notariusze stosują prawo w inny sposób niż sądy, dlatego powstaje pytanie, czy notariusz ma obowiązek ustalenia treści i zastosowania prawa obcego? Głównym celem niniejszego artykułu jest odpowiedź na powyższe pytanie. Ponadto, zamierzeniem jest przedstawienie sposobu stosowania prawa obcego przez notariuszy oraz wpływu na to norm prawa prywatnego międzynarodowego, w szczególności klauzuli porządku publicznego, przepisów wymuszających swoje zastosowanie oraz zasad stosowanych, gdy treść prawa obcego nie może zostać ustalona. W artykule zaprezentowano środki, które mogą być wykorzystane przez notariusza w celu ustalenia treści prawa obcego.

Recenzja omawia monografię Aline Kühne poświęconą uznawaniu zagranicznych spółek w prawie francuskim i niemieckim. Praca analizuje historyczny rozwój i obecny stan teorii siedziby, porównując ją z teorią inkorporacji. Książka przedstawia ewolucję regulacji we Francji, Belgii i Niemczech, w tym jej konfrontację ze swobodą przedsiębiorczości w UE. Recenzenci podkreślają historyczne ujęcie tematu i szerokie wykorzystanie źródeł.
The review discusses Aline Kühne's monograph on the recognition of foreign companies in French and German law. The work analyzes the historical development and current state of the seat theory, comparing it with the incorporation theory. The book presents the evolution of regulations in France, Belgium, and Germany, including its confrontation with the EU freedom of establishment. Reviewers highlight the historical approach and extensive use of sources.