Przedmiotem analizy są tzw. łączniki osobowe dla osób fizycznych w prawie prywatnym międzynarodowym, co w szczególności oznacza kryteria obywatelstwa, miejsca zamieszkania i miejsca zwykłego pobytu. Wybór jednego z nich jako podstawy do wskazania prawa właściwego dla kwestii statusu osobowego, prawa rodzinnego czy prawa spadkowego jest dyskutowany od samych narodzin nowoczesnego prawa kolizyjnego. Artykuł porównuje najważniejsze cechy łączników osobowych, biorąc pod uwagę ogólną ocenę ich umiejscowienia w ramach polskich przepisów kolizyjnych. Każde rozwiązanie w tej dziedzinie ma swoje wady i zalety, przez co nie jest możliwe aprioryczne stwierdzenie, że dominacja określonego kryterium jest lepsza od jakiejkolwiek innej. Jednocześnie łącznik obywatelstwa w swojej czystej, obiektywnej formie jest stopniowo eliminowany zarówno z europejskich, jak i międzynarodowych norm prawa kolizyjnego. Wprawdzie tendencja ta niekoniecznie stanowi wytyczną dla polskiego ustawodawcy, jednak z pewnością będzie miała pewien wpływ na treść przyszłych nowelizacji Ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe. Autor krytykuje rozwiązanie polegające na stosowaniu zarówno miejsca zamieszkania, jak i miejsca zwykłego pobytu jako subsydiarnych łączników osobowych, podczas gdy rola ta powinna być przypisana jedynie temu drugiemu. Ostatnio otworzyły się nowe perspektywy szerszego wykorzystania miejsca zwykłego pobytu nie tylko w prawie prywatnym międzynarodowym, ale także w prawie materialnym. Odpowiedzią na wyzwania współczesnego międzynarodowego obrotu gospodarczego nie jest poszukiwanie mistycznego „kamienia filozoficznego” w postaci idealnego łącznika kolizyjnoprawnnego, lecz raczej umiejętne łączenie różnych metod wskazywania i stosowania odpowiednich norm prawnych, w tym między innymi szersze wykorzystanie autonomii stron w zakresie wyboru prawa.

W krajowych porządkach prawnych ustalenie prawa właściwego dla osób prawnych opiera się na różnych łącznikach. Do tej pory krajowe normy kolizyjne dotyczące osób prawnych obowiązujące w państwach członkowskich UE nie zostały ujednolicone ani zharmonizowane przez wtórne prawo UE. Swoboda przedsiębiorczości, ustanowiona w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, nie wymaga stosowania określonego łącznika do ustalenia prawa właściwego dla osób prawnych. W szczególności nie wyklucza ona jako takiego stosowania przez krajowe porządki prawne teorii siedziby rzeczywistej. Polska ustawa Prawo prywatne międzynarodowe ze swoim łącznikiem siedziby tradycyjnie opiera się na teorii siedziby rzeczywistej. Siedziba rzeczywista to zasadniczo miejsce, w którym osoba prawna stale prowadzi zarząd swoimi sprawami i które jest możliwe do ustalenia przez osoby trzecie. W tym zakresie polska regulacja jest zgodna z podstawowymi zasadami klasycznego prawa prywatnego międzynarodowego i w praktyce spełnia wymogi swobody przedsiębiorczości gwarantowanej przez Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego 1 wprowadza zasadę jednolitości statutu spadkowego. Zasada ta ma zapewnić, że dziedziczenie będzie podlegało z góry określonemu prawu, z którym jest ono ściśle związane. Ze względu na pewność prawa oraz w celu uniknięcia rozdrobnienia (rozszczepienia) statutu spadkowego, prawo to powinno regulować dziedziczenie jako całość, to znaczy cały majątek spadkowy, niezależnie od charakteru aktywów i bez względu na to, czy aktywa te znajdują się w innym państwie członkowskim, czy w państwie trzecim. Celem niniejszego artykułu jest omówienie niektórych wyjątków od wyżej wymienionej zasady jednolitości oraz ocena, czy przewidziana w rozporządzeniu zasada jednolitości statutu spadkowego może być rzeczywiście skutecznie wdrożona.

W wielu krajach na świecie arbitraż korporacyjny jest uważany za skuteczny sposób rozwiązywania „sporów korporacyjnych”, w szczególności tych dotyczących zaskarżania uchwał zgromadzeń wspólników (akcjonariuszy). W Polsce, na skutek wadliwego uregulowania art. 1157 i art. 1163 Kodeksu postępowania cywilnego (KPC), przedmiotowa zapisywalność takich sporów jest wysoce wątpliwa i w związku z tym stanowi przedmiot licznych kontrowersji w doktrynie prawnej. Próby znalezienia odpowiedzi na pytanie o istnienie i potencjalny zakres arbitrażu w sprawach dotyczących zaskarżania uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych wymagają pogłębionej analizy prawnej, dogłębnej oceny materialnoprawnego charakteru sporów korporacyjnych oraz ogólnej rekonstrukcji przesłanek zapisywalności. Warto wskazać zarówno na przeszkody prawne w uznaniu zapisywalności uchwał, jak i na argumenty systemowe oraz funkcjonalne przemawiające za arbitrażem w tej dziedzinie prawa (zwłaszcza kontrowersyjną koncepcję, zgodnie z którą art. 1163 KPC miałby w rzeczywistości stanowić lex specialis w stosunku do art. 1157 KPC).

Artykuł analizuje współczesne prawo małżeńskie i spadkowe w świecie orientalnym, oparte głównie na Szariacie. Omówiono kluczowe instytucje, jak umowa małżeńska, dar ślubny (mahr), obowiązek posłuszeństwa żony i alimentacji, rozdzielność majątkową oraz zasady rozwodu (talâq) i dziedziczenia. Wskazano na kodyfikację prawa rodzinnego w wielu krajach oraz nowe tendencje, np. w zakresie ustrojów majątkowych czy waloryzacji mahru.

Postanowienie Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. kieruje pytanie prejudycjalne do TSUE dotyczące interpretacji art. 1 ust. 2 lit. k) i l) oraz art. 31 Rozporządzenia UE nr 650/2012. Sprawa dotyczy odmowy sporządzenia testamentu z zapisem windykacyjnym (zgodnym z wybranym polskim prawem spadkowym ), którego przedmiotem jest nieruchomość w Niemczech. Niemieckie prawo rzeczowe nie zna instytucji zapisu wywołującego bezpośredni skutek rzeczowy. Sąd pyta, czy przepisy Rozporządzenia pozwalają odmówić uznania takiego skutku rzeczowego zapisu.