Wyniki wyszukiwania

Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Niejednolitość terytorialna prawa hiszpańskiego a prawo prywatne międzynarodowe

Jakub Krysa

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2014 | Abstrakt | s. 9-50

Celem artykułu jest przedstawienie problematyki terytorialnej niejednolitości prawa w kontekście prawa prywatnego międzynarodowego oraz wewnętrznych regulacji państw, których systemy prawne są niejednolite. Ustalenie prawa właściwego w takich państwach może powodować szereg trudności, niemożliwych do rozwiązania jedynie poprzez zastosowanie prawa prywatnego międzynarodowego. Dlatego w takich sytuacjach konieczne jest zastosowanie wewnętrznych norm kolizyjnych danego państwa. Artykuł przedstawia zagadnienie terytorialnej niejednolitości prawa z dwóch różnych perspektyw. Pierwsza polega na analizie kwestii niejednolitości prawa z punktu widzenia zarówno polskich, jak i zagranicznych przepisów prawa prywatnego międzynarodowego. Analiza w tym zakresie prowadzona jest na podstawie polskich ustaw Prawo prywatne międzynarodowe z 2011, 1965 i 1926 roku oraz regulacji unijnych. Jednym z najczęstszych sposobów radzenia sobie z problemem międzylokalnego konfliktu praw jest zasada, że jeżeli w państwie, którego prawo jest właściwe, obowiązuje kilka odrębnych systemów prawnych, to prawo tego państwa wskazuje, który z tych systemów należy zastosować. Takie rozwiązanie przyjęła również polska ustawa Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 roku. Druga perspektywa przedstawia zagadnienie terytorialnej niejednolitości prawa z punktu widzenia hiszpańskich regulacji międzylokalnych (interregionalnych). Normy te określają prawo właściwe w ramach stosunków prawnych ograniczonych do Hiszpanii, jednak mogą mieć również zastosowanie do stosunków prawnych zawierających element obcy. W takim przypadku normy prawa międzylokalnego uzupełniają normy prawa prywatnego międzynarodowego. Artykuł przedstawia zasady hiszpańskiego prawa międzylokalnego w ujęciu historycznym, systemowym i praktycznym. Analiza prowadzona jest na podstawie hiszpańskiego ustawodawstwa, orzecznictwa i doktryny prawnej. Opisowy i porównawczy charakter artykułu zapewnia kompleksowe spojrzenie na zagadnienie terytorialnej niejednolitości prawa oraz możliwe sposoby jego regulacji zarówno w polskim, jak i zagranicznym prawie prywatnym międzynarodowym. Pomaga również odpowiedzieć na pytanie, jak określić prawo właściwe, jeżeli ma nim być prawo hiszpańskie.

2014-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wybór prawa w sprawach spadkowych w ustawie o prawie prywatnym międzynarodowym z 2011 roku

Jadwiga Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2011 | Abstrakt | s. 9-22

Polskie prawo prywatne międzynarodowe ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. zezwala w art. 64 ust. 1 na wybór prawa właściwego dla spraw spadkowych. Zgodnie z tym artykułem testator w testamencie lub innym rozporządzeniu na wypadek śmierci może wybrać dla spraw spadkowych prawo krajowe albo prawo państwa, w którym znajduje się miejsce zamieszkania, albo prawo państwa, w którym znajduje się miejsce zwykłego pobytu (zwykłego pobytu) w chwili dokonania czynności prawnej lub w chwili śmierci. Gdy testator posiada obywatelstwo dwóch lub więcej państw, może wybrać jedno z praw krajowych. Takie samo rozwiązanie należy zastosować w sytuacji wielokrotnego miejsca zamieszkania lub wielokrotnego miejsca zwykłego pobytu (zwykłego pobytu). Testator może wskazać prawo, które wybiera (na przykład może określić, że wybiera prawo Szwajcarii), ale może również określić jedynie kryterium, które będzie decydujące dla prawa, które będzie obowiązywało (na przykład może określić, że wybiera prawo państwa, w którym znajduje się jego zwykłe miejsce pobytu w chwili dokonywania wyboru prawa). Jeżeli testator wskazał prawo, które wybiera, skuteczność jego wyboru prawa zależy od spełnienia wymagań przewidzianych w artykule 64 ust. 1. Wybór prawa krajowego od chwili dokonania wyboru prawa jest skuteczny również wtedy, gdy testator w chwili śmierci nie był obywatelem państwa. Nie ma potrzeby oddzielnego rozważania kwestii formy wyboru prawa z uwagi na fakt, że wyboru prawa można dokonać tylko w testamencie lub w innym rozporządzeniu na wypadek śmierci. Wystarczające jest spełnienie wymagań dotyczących formy testamentu lub innego rozporządzenia na wypadek śmierci, w którym umieszczono klauzulę wyboru prawa. Prawo właściwe dla formy testamentu określa Konwencja haska z 1961 r. (przypomina o tym art. 66 ustawy z 2011 r.). Zgodnie z art. 66 ust. 2 ustawy z 2011 r. Konwencja haska z 1961 r. powinna być stosowana również przy ustalaniu prawa właściwego dla rozporządzeń na wypadek śmierci innych niż testament. Zgodnie z prawem polskim brak jest szczególnej ochrony dla uprawnień z tytułu réserve héreditaire lub legitim. Wybór innego prawa niż prawo krajowe z chwili śmierci, które byłoby właściwe w sytuacji braku wyboru prawa zgodnie z art. 64 ust. 2 ustawy z 2011 r., może zmniejszyć lub zniweczyć ww. uprawnienia.

2011-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo prywatne międzynarodowe Zjednoczonych Emiratów Arabskich — ustawa Kodeks cywilny ZEA nr 5/1985, znowelizowana przez Prawo Federalne nr 1/1987 — omówienie ustawy

Katarzyna Jaśkiewicz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2014 | Abstrakt | s. 111-120

Artykuł ten omawia główne zasady prawa prywatnego międzynarodowego Zjednoczonych Emiratów Arabskich, ustanowione ustawą federalną nr 5 z 1985 roku, a następnie zmienione ustawą nr 1 z 1987 roku. Prawo federalne przedstawiono w kontekście całego systemu prawnego Emiratów, uwzględniając kontekst geopolityczny i religijny. Chociaż podstawy systemu prawnego w ZEA wywodzą się z prawa szariatu (prawa islamskiego) lub prawa koranicznego, większość ustawodawstwa stanowi mieszankę islamskich i europejskich koncepcji prawa cywilnego, w dużej mierze pochodzących z egipskiego kodeksu prawnego ustanowionego na początku XX wieku. Prawo cywilne Emiratów pozostawało pod ogólnym wpływem francuskiego systemu prawnego, a nie systemu common law Wielkiej Brytanii. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie polskiemu odbiorcy systemu nowoczesnego arabskiego prawa cywilnego oraz przedstawienie tłumaczenia prawniczego przepisów prawa prywatnego międzynarodowego Zjednoczonych Emiratów Arabskich.

2014-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla roszczenia o uznanie umowy za bezskuteczną — skarga pauliańska w prawie prywatnym międzynarodowym

Wojciech Popiołek , Maciej Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2012 | Abstrakt | s. 115-139

Skarga pauliańska jest instrumentem ochrony wierzycieli w przypadku oszukańczego przeniesienia majątku przez dłużnika, które uniemożliwia mu zaspokojenie wierzycieli. Kwestia prawa właściwego dla skargi pauliańskiej nie została uregulowana ani w rozporządzeniu Rzym I, ani w rozporządzeniu Rzym II. Nie ma też żadnej konkretnej reguły w nowej polskiej ustawie z 2011 r. o prawie prywatnym międzynarodowym. Jednocześnie szczególne cechy tego instrumentu — tj. fakt, że jest on powiązany z umową, odpowiedzialnością deliktową, prawem rzeczowym i dochodzeniem roszczeń — utrudniają jego klasyfikację w ramach obowiązujących przepisów kolizyjnych. W doktrynie i orzecznictwie istnieje wiele zróżnicowanych propozycji rozwiązania tego problemu. Autorzy przedstawiają siedem różnych metod stosowanych w celu ustalenia prawa właściwego dla skargi pauliańskiej. Są to: prawo właściwe dla chronionego roszczenia, prawo właściwe dla oszukańczego przelewu, klasyfikacja deliktowa, prawo państwa, w którym znajdują się przeniesione aktywa, prawo państwa, w którym skupiają się główne interesy dłużnika, test najbliższego związku oraz kumulatywne lub równoległe stosowanie dwóch lub więcej ustawodawstw. Po przeanalizowaniu istniejących propozycji autorzy uważają, że nieuniknione jest rozróżnienie różnych elementów actio pauliana i poddanie ich prawu właściwemu dla chronionego roszczenia lub oszukańczego przelewu. Niemniej jednak sugeruje się, aby prawo właściwe dla chronionego roszczenia odgrywało wiodącą rolę, chociaż może być konieczne umożliwienie interwencji prawa właściwego dla oszukańczego przelewu, jeśli byłoby to uzasadnione potrzebą ochrony oczekiwań osób trzecich.

2012-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

O braku unifikacji prawa kolizyjnego w okresie obowiązywania w II Rzeczypospolitej ustawy prawo prywatne międzynarodowe z 1926 roku w odniesieniu do formy czynności

Paweł Czubik

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2013 | Abstrakt | s. 199-206

Mimo że prawo prywatne międzynarodowe było jedną z pierwszych dziedzin prawa cywilnego skodyfikowanych po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. (odpowiednie prawo zostało ustanowione w 1926 r.), w wyniku losowych działań ustawodawczych podjętych w 1928 r., które nadały aktom niższego rzędu rangę aktów ustawowych, doszło do rozpadu jednolitych norm kolizyjnych na całym terytorium Polski. W rezultacie w obwodach wschodnich (gdzie obowiązywało rosyjskie prawo cywilne) obowiązywały szczególne przepisy hipoteczne, w tym własne przepisy dotyczące formy powództwa, znacznie różniące się od przepisów ustawy z 1926 r. Paradoksalnie, dopiero po II wojnie światowej przywrócono ujednolicenie norm prawa prywatnego międzynarodowego. Obwody wschodnie charakteryzujące się prawem szczególnym w tej dziedzinie zostały zaanektowane przez Związek Radziecki, a polskie przepisy dotyczące hipoteki przestały obowiązywać. Na obszarze pozostającym pod jurysdykcją komunistycznej Polski, do 1965 r. obowiązywały przepisy prawa prywatnego międzynarodowego z 1926 r.

2013-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Problematyka kolizyjnoprawna w praktyce urzędów stanu cywilnego oraz w ustawie — Prawo o aktach stanu cywilnego z 2014 roku

Michał Wojewoda

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2015 | Abstrakt | s. 25-67

Kompetencja kierownika urzędu stanu cywilnego, który zajmuje się różnymi sprawami cywilnymi dotyczącymi stanu cywilnego osób fizycznych, nie ogranicza się wyłącznie do spraw krajowych. Obecnie nierzadko występowanie elementu międzynarodowego sprawia, że konieczne staje się sprawdzenie, jakie prawo ma zastosowanie w danej sprawie. Ustawa Prawo o aktach stanu cywilnego z 2014 roku, będąca podstawowym aktem prawnym regulującym działalność kierownika urzędu stanu cywilnego, nie zawiera żadnych norm kolizyjnych i jedynie w niewielkim stopniu odwołuje się do przepisów ustawy Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 roku. Autor argumentuje jednak, że w codziennej praktyce urzędów stanu cywilnego w Polsce to raczej umowy dwustronne, zawarte przez Polskę z licznymi państwami, powinny determinować wybór norm prawnych stosowanych przez kierownika urzędu stanu cywilnego. Znaczna część artykułu poświęcona jest przedstawieniu podstawowych zagadnień kolizyjnoprawnych pojawiających się w odniesieniu do małżeństw z cudzoziemcami, uznania ojcostwa oraz problematyki imion i nazwisk, gdy kierownik urzędu stanu cywilnego jest obarczony zadaniem ich rejestracji w polskim systemie rejestracji stanu cywilnego. Wreszcie, autor zwraca uwagę na pewne problemy dotyczące ustalania treści prawa obcego przez kierownika urzędu stanu cywilnego. Po wskazaniu, że ustawodawca nie zaoferował w tym zakresie żadnej pomocy, analizowane są różne istniejące metody ustalenia treści obowiązującego prawa.

2015-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Niemieckie międzynarodowe prawo spółek w toku przemian

Arkadiusz Wowerka

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2011 | Abstrakt | s. 33-56

Obowiązujące niemieckie prawo prywatne międzynarodowe nie zawiera żadnych konkretnych przepisów dotyczących prawa spółek. Podstawowe zasady w tej dziedzinie zostały opracowane przez doktrynę i judykaturę. Zgodnie z podstawową zasadą prawo regulujące spółki ustalane jest na podstawie odniesienia do państwa, w którym spółka ma swoją rzeczywistą siedzibę (administrację centralną) (teoria rzeczywistej siedziby). Chociaż zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie swobody przedsiębiorczości prawo właściwe dla imigrujących spółek z UE powinno być ustalane na podstawie odniesienia do państwa, w którym zostały zarejestrowane (założone) (teoria inkorporacji). Zatem teoria rzeczywistej siedziby (w zmodyfikowanej wersji) nadal ma zastosowanie do spółek spoza UE. Proponowany projekt rozporządzenia w sprawie prawa prywatnego międzynarodowego spółek, stowarzyszeń i osób prawnych przyjmuje ogólnie jako podstawową zasadę teorię inkorporacji. Wspomniany projekt rozporządzenia zawiera przepisy dotyczące dotychczas nieuregulowanych kwestii, między innymi w szczególności przepisy dotyczące określenia zakresu prawa regulującego spółki. Ze względów politycznych nie jest pewne, czy wejdzie ono w życie.

2011-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Ewolucja pojęcia międzynarodowego prawa handlowego

Jerzy Poczobut

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2007 | Abstrakt | s. 21-54

Artykuł analizuje ewolucję pojęcia międzynarodowego prawa handlowego. Przedstawiono różne koncepcje jego definiowania, od prawa prywatnego międzynarodowego, przez prawo handlowe, po prawo publiczne międzynarodowe. Omówiono historyczne i współczesne poglądy na istotę tego prawa, jego źródła i zakres. Wskazano na kluczowe znaczenie międzynarodowego prawa handlowego w dobie globalizacji.

2007-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Nazwisko mężatki w prawie prywatnym międzynarodowym. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 2003 r., V CK 6/02

Jadwiga Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2010 | Abstrakt | s. 119-126

Komentowany wyrok dotyczy transkrypcji zagranicznego aktu stanu cywilnego (aktu małżeństwa), która jest uregulowana w art. 73 ust. 1 ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego (p.a.s.c.). Sąd Najwyższy stwierdził, że w ramach transkrypcji aktu małżeństwa niedopuszczalna jest zmiana nazwiska zamężnej kobiety, które zostało zamieszczone w akcie. W tym przypadku problem dotyczył zmiany końcówki z „cki” na „cka”. Teza ta powinna zostać oceniona pozytywnie. W uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy zajął również stanowisko w kilku istotnych kwestiach. Należy również aprobować pogląd Sądu Najwyższego, że wpływ zawarcia małżeństwa na nazwisko – z powodu braku regulacji w ustawie z 1965 r. – Prawo prywatne międzynarodowe – powinien być oceniany według prawa właściwego dla skutków zawarcia małżeństwa (wskazuje na to art. 17 ustawy z 1965 r. – Prawo prywatne międzynarodowe). Miejsce zamieszkania jako łącznik w normie kolizyjnej z art. 17 ust. 3 ustawy z 1965 r. – Prawo prywatne międzynarodowe powinno być interpretowane autonomicznie w stosunku do zastosowania powyższej normy. Nie jest zalecane przypisywanie decydującej roli rejestracji jako aktu prawa publicznego. Sąd Najwyższy niepotrzebnie powołał się na przepisy bezwzględnie obowiązujące, próbując znaleźć podstawę prawną zastosowania art. 73 ust. 1 p.a.s.c. Niemniej jednak Sąd Najwyższy prawidłowo zaliczył nazwisko do dóbr osobistych, które są chronione nie tylko normami prawa cywilnego, ale także normami Konstytucji oraz normami niektórych Konwencji.

2010-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Ogólna charakterystyka zasad prawnych obowiązujących w norweskim prawie prywatnym międzynarodowym

Błażej Kuźniacki

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2010 | Abstrakt | s. 91-107

Opis reguł prawnych obowiązujących w norweskim prawie prywatnym międzynarodowym może być interesującą lekturą nie tylko dla naukowców, ale także dla zwykłych obywateli. Wynika to z faktu, że w Norwegii blisko 12% całej populacji stanowią cudzoziemcy. Imigranci mieszkający w Norwegii pochodzą z 216 krajów z całego świata. Warto zauważyć, że obywatele Polski stanowią największą grupę imigrantów mieszkających w Norwegii i liczą blisko 50 000 osób. Ze względu na tak duże zróżnicowanie etniczne w Norwegii istnieje duża potrzeba częstego stosowania przez norweskie sądy norm prawa prywatnego międzynarodowego. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie polskiemu czytelnikowi systemu prawa prywatnego międzynarodowego w Norwegii. Artykuł został napisany głównie w oparciu o literaturę norweską i orzecznictwo. Zasady prawne występujące w norweskim prawie prywatnym międzynarodowym zostały opisane w sposób ogólny, bez wchodzenia w szczegółowe zagadnienia. Przede wszystkim artykuł ten zawiera opis norm prawnych w norweskim międzynarodowym prawie prywatnym, takich jak: prawo zobowiązań umownych i pozaumownych, prawo rodzinne, prawo spadkowe, prawo rzeczowe oraz prawo ubezpieczeń na życie. Omówiona została również problematyka stosowania przez Królestwo Norwegii norm prawnych obowiązujących w Unii Europejskiej. Przedstawiono również znaczenie tworzenia norm norweskiego międzynarodowego prawa prywatnego przez norweskie orzecznictwo oraz relevantne w tym zakresie poglądy doktryny. Wynika to z faktu, że stosowanie pewnych przepisów prawnych wymaga wsparcia teoretycznego udzielanego przez doktrynę – na przykład w zakresie porządku publicznego (ordre public) – oraz wsparcia praktycznego poprzez tworzenie norm prawnych przez sądy. Jest to szczególnie potrzebne w tych częściach międzynarodowego prawa prywatnego, w których występują luki prawne, takie jak w zobowiązaniach umownych i pozaumownych.

2010-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Umowa gwarancji w prawie prywatnym międzynarodowym

Jacek Górecki

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2012 | Abstrakt | s. 33-48

Gwarancja (w szczególności gwarancja bankowa) jest powszechnie wykorzystywana w handlu międzynarodowym jako zabezpieczenie osobiste roszczenia. Wiele praktycznych kwestii związanych z jej stosowaniem zostało uregulowanych w Jednolitych przepisach dotyczących gwarancji na żądanie (ostatnia wersja z 2010 r.) opracowanych przez Międzynarodową Izbę Handlową w Paryżu. Przepisy te są często stosowane w profesjonalnym, handlowym obrocie i pośrednio wskazują również prawo właściwe dla kwestii, których nie regulują. W innych przypadkach konieczne jest ustalenie prawa właściwego dla gwarancji. Obecnie odbywa się to najczęściej na podstawie rozporządzenia Rzym I. W Polsce prawo właściwe dotyczące zdolności stron do zawarcia umowy gwarancji określa ustawa Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 r. Zgodnie z rozporządzeniem Rzym I możliwe jest wybranie prawa właściwego dla umów gwarancji. Jeżeli nie dokonano wyboru, jest to na ogół prawo kraju, w którym gwarant ma miejsce zwykłego pobytu. Jeżeli jednak gwarancja jest ściślej związana z prawem innego kraju, stosuje się to prawo. Niezależnie od prawa właściwego dla gwarancji konieczne jest również ustalenie prawa właściwego dla innych kwestii prawnych, które pojawiają się w tle gwarancji, np. potwierdzenia gwarancji, kontrgwarancji, gwarancji pośredniej. Prawo właściwe dla gwarancji decyduje o dopuszczalności, treści i charakterze prawnym umowy. Określa również dopuszczalność cesji praw wynikających z takiej umowy i wygaśnięcie stosunku prawnego utworzonego umową gwarancyjną.

2012-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

O poszukiwaniu prawa właściwego do oceny spraw majątkowych zarejestrowanego za granicą związku partnerskiego według polskiego prawa prywatnego międzynarodowego

Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2012 | Abstrakt | s. 71-115

Choć instytucja związku partnerskiego nie jest znana polskiemu prawu rodzinnemu, to jednak w obliczu rosnącej mobilności ludności należy wziąć pod uwagę, że sytuacja partnerów może zależeć od orzeczenia wydanego przez polski sąd lub od prawidłowego postępowania polskiego notariusza, adwokata, radcy prawnego lub pracownika banku. Dlatego też zasadne jest poszukiwanie w polskim prawie prywatnym międzynarodowym reguły kolizyjnej wskazującej prawo właściwe dla spraw majątkowych związanych ze związkiem partnerskim. Główna trudność związana z tym zadaniem wynika z faktu, że wśród obowiązujących w Polsce przepisów kolizyjnych nie ma jednoznacznej regulacji dotyczącej tego tematu. Na rozpatrzenie zasługują zatem następujące sposoby ustalenia prawa właściwego dla stosunków majątkowych między zarejestrowanymi partnerami: a) rozszerzenie — na gruncie prawa prywatnego międzynarodowego — pojęcia małżeństwa na związek partnerski, b) podział różnych rodzajów związków partnerskich między dwie kategorie znane polskiemu prawu prywatnemu międzynarodowemu, w szczególności: „małżeństwo” i „zobowiązanie umowne”, zgodnie z tym, że dany model związku partnerskiego charakteryzuje się dominacją elementu instytucjonalnego albo umownego, c) zastosowanie norm kolizyjnych dotyczących małżeństwa i małżonków w drodze analogii, d) zrównanie — na gruncie prawa prywatnego międzynarodowego — związku partnerskiego z konkubinatem. Jednakże uzasadnione racje przemawiają za odrzuceniem tych rozwiązań i zastosowaniem art. 67 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. — Prawo międzynarodowe prywatne, zgodnie z którym norma kolizyjna ustalająca prawo właściwe dla związku partnerskiego (w tym stosunków majątkowych między partnerami) zaczerpnięta z treści ww. przepisu powinna działać z kryterium wskazującym na państwo, w imieniu którego działał organ, który dokonał rejestracji związku. Niemniej jednak niektóre kwestie majątkowe, w szczególności sprawy spadkowe i kwestie alimentacyjne między partnerami, powinny być rozpatrywane według prawa wskazanego w przepisach kolizyjnych dotyczących tych kwestii.

2012-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Łączniki personalne osób fizycznych w prawie prywatnym międzynarodowym (zagadnienia wybrane)

Mateusz Pilich

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2016 | Abstrakt | s. 7-33

Przedmiotem analizy są tzw. łączniki osobowe dla osób fizycznych w prawie prywatnym międzynarodowym, co w szczególności oznacza kryteria obywatelstwa, miejsca zamieszkania i miejsca zwykłego pobytu. Wybór jednego z nich jako podstawy do wskazania prawa właściwego dla kwestii statusu osobowego, prawa rodzinnego czy prawa spadkowego jest dyskutowany od samych narodzin nowoczesnego prawa kolizyjnego. Artykuł porównuje najważniejsze cechy łączników osobowych, biorąc pod uwagę ogólną ocenę ich umiejscowienia w ramach polskich przepisów kolizyjnych. Każde rozwiązanie w tej dziedzinie ma swoje wady i zalety, przez co nie jest możliwe aprioryczne stwierdzenie, że dominacja określonego kryterium jest lepsza od jakiejkolwiek innej. Jednocześnie łącznik obywatelstwa w swojej czystej, obiektywnej formie jest stopniowo eliminowany zarówno z europejskich, jak i międzynarodowych norm prawa kolizyjnego. Wprawdzie tendencja ta niekoniecznie stanowi wytyczną dla polskiego ustawodawcy, jednak z pewnością będzie miała pewien wpływ na treść przyszłych nowelizacji Ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe. Autor krytykuje rozwiązanie polegające na stosowaniu zarówno miejsca zamieszkania, jak i miejsca zwykłego pobytu jako subsydiarnych łączników osobowych, podczas gdy rola ta powinna być przypisana jedynie temu drugiemu. Ostatnio otworzyły się nowe perspektywy szerszego wykorzystania miejsca zwykłego pobytu nie tylko w prawie prywatnym międzynarodowym, ale także w prawie materialnym. Odpowiedzią na wyzwania współczesnego międzynarodowego obrotu gospodarczego nie jest poszukiwanie mistycznego „kamienia filozoficznego” w postaci idealnego łącznika kolizyjnoprawnnego, lecz raczej umiejętne łączenie różnych metod wskazywania i stosowania odpowiednich norm prawnych, w tym między innymi szersze wykorzystanie autonomii stron w zakresie wyboru prawa.

2016-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Styk prawa prywatnego i publicznego z kolizyjnoprawnego punktu widzenia

Wojciech Popiołek

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2016 | Abstrakt | s. 31-58

Artykuł bada konsekwencje w zakresie prawa prywatnego międzynarodowego wynikające z rosnącej roli regulacji publicznoprawnych w sprawach międzynarodowych. W tym kontekście artykuł przygląda się koncepcji przepisów wymuszających swoje zastosowanie, przyjętej również w polskim prawie prywatnym międzynarodowym, a także regulacji art. 6 ust. 1 Ustawy Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 r. Zgodnie z tym przepisem: „Prawo właściwe, ustalone zgodnie z przepisami niniejszej ustawy, obejmuje przepisy prawa publicznego, jeżeli z ich treści lub celu wynika, że powinno się je stosować do danego stosunku prawnego”. Oznacza to, że system prawny wskazany jako właściwy przez polską normę kolizyjną, niezależnie od tego, czy jest to system krajowy czy obcy, powinien być stosowany jako całość, włączając w to jego przepisy prawa publicznego. To samo prawo właściwe określa, czy dany przepis prawa publicznego powinien zostać zastosowany. Publicznoprawny charakter danego przepisu nie wyklucza jego zastosowania. Sędzia sądu orzekającego nie jest uprawniony do manipulowania prawem właściwym poprzez aprioryczne kategoryzowanie przepisów jako należących do sfery prawa publicznego i odmawianie ich stosowania z tego powodu. Nie oznacza to jednak, że wszystkie przepisy prawa publicznego prawa właściwego zostaną zastosowane. Ich zastosowanie zależy przede wszystkim od ich własnej „woli zastosowania” („intent to apply”), co oznacza, że ich zakres zastosowania rationae materiae (przedmiotowy) i rationae personae (podmiotowy) obejmuje daną sytuację faktyczną ze względu na określony związek z terytorium danego państwa. Ponadto, istotne są kompetencje organu. Sąd orzekający nie może przejmować kompetencji organu władzy publicznej państwa, którego prawo jest właściwe. W konsekwencji sąd jest między innymi związany sankcją przewidzianą w prawie właściwym i musi ją zastosować, pod warunkiem, że mieści się to w jego kompetencjach. Nie może jednak wykonywać władzy publicznej wobec stron spornego stosunku prawnego. W przypadku konfliktu między obcym prawem publicznym a krajowym prawem publicznym sądu orzekającego, co do zasady pierwszeństwo ma to drugie.

2016-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Niemożność stwierdzenia treści prawa obcego w rozsądnym terminie — uwagi na tle art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. — Prawo prywatne międzynarodowe

Katarzyna Sznajder‑Peroń

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2015 | Abstrakt | s. 45-65

Artykuł koncentruje się na problemach związanych z ustalaniem treści prawa obcego. Zgodnie z polskimi przepisami, sąd jest zobowiązany ustalić treść prawa właściwego z urzędu. Jednakże w trakcie tego procesu można napotkać przeszkody, które skutecznie utrudniają postępowanie. Autor omawia kwestię, czy przepis art. 10 ust. 2 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 r. stanowi rozwiązanie funkcjonalne, zwłaszcza w odniesieniu do ustawowego kryterium „rozsądnego terminu”. Mianowicie, starania sądu zmierzające do ustalenia treści prawa właściwego powinny być podejmowane w terminie uznanym za „rozsądny”, biorąc pod uwagę okoliczności sprawy i potrzebę jej skutecznego rozstrzygnięcia. Sąd jest zobowiązany podjąć wszelkie dostępne środki w celu ustalenia treści prawa właściwego, pamiętając, że nie może to prowadzić do sytuacji, w której interesy stron zostałyby naruszone przez zbyt długie trwanie postępowania. Jeżeli sąd stwierdzi, że ustalenie treści prawa obcego nie jest możliwe w rozsądnym terminie, zgodnie z art. 10 ust. 2 powołanej ustawy jest on zobowiązany subsydiarnie zastosować prawo polskie. W artykule analizuje się, czy obecna regulacja ustawowa spełnia swoją rolę, zgodnie z oczekiwaniami wyrażonymi w procesie tworzenia prawa. Autor dochodzi do wniosku, że przepis ten stanowi elastyczne rozwiązanie, pozwalające sądowi ocenić sytuację w danej sprawie i podjąć decyzję uwzględniającą wszystkie istotne kwestie. Nie ma potrzeby modyfikowania prawa, zwłaszcza poprzez wprowadzanie bardziej szczegółowego przepisu.

2015-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Przepisy wymuszające swoje zastosowanie — wybrane zagadnienia

Maciej Mataczyński

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2016 | Abstrakt | s. 59-79

Niniejszy artykuł stanowi próbę naświetlenia niektórych kwestii prawnych związanych z koncepcją międzynarodowych przepisów wymuszających swoje zastosowanie. Ta koncepcja prawna, znana również jako przepisy wymuszające swoje zastosowanie, loi de police czy Eingriffsnormen, jest zdefiniowana w art. 9 ust. 1 rozporządzenia UE Rzym I jako przepisy, których przestrzeganie uważane jest przez państwo za tak istotne dla ochrony jego interesów publicznych, takich jak organizacja polityczna, społeczna lub gospodarcza, że znajdują one zastosowanie do każdej sytuacji objętej ich zakresem, bez względu na to, jakie prawo jest właściwe dla umowy zgodnie z niniejszym rozporządzeniem. Niniejszy artykuł stanowi próbę wyodrębnienia i odróżnienia międzynarodowych przepisów wymuszających swoje zastosowanie od innych norm o charakterze imperatywnym. Uznano, że „interes publiczny” jest czynnikiem różnicującym o decydującym znaczeniu. W drugiej części tekstu międzynarodowe przepisy wymuszające swoje zastosowanie są konfrontowane z wymogami imperatywnymi interesu ogólnego (w rozumieniu doktryny prawa Unii Europejskiej i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej) oraz z przepisami szczególnymi wprowadzającymi ograniczenia dotyczące dziedziczenia niektórych składników majątku lub wpływające na to dziedziczenie, ustanowionymi w art. 30 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego. Na koniec omówiony zostaje szczególny problem zgodności art. 359 § 2³ Kodeksu cywilnego* z art. 9 ust. 1 rozporządzenia Rzym I.

2016-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

W poszukiwaniu prawa właściwego dla pracy zdalnej

Arkadiusz Gawron

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2024 | Abstrakt | s. 125-146

Coraz częstsze zjawisko pracy zdalnej rodzi wyzwania dla pracodawców, legislatorów krajowych, a także dla prawa prywatnego międzynarodowego. Całkowite przeniesienie stosunku pracy na płaszczyznę zdalną odsuwa od siebie centra aktywności pracodawcy i pracownika, co widać zwłaszcza w stosunkach pracy z elementem obcym (np. zatrudnienie pracownika mieszkającego na stałe w innym państwie). Wówczas powstaje – doniosłe z punktu widzenia norm kolizyjnych – pytanie o prawo właściwe dla owego stosunku pracy. Odpowiedzi należy udzielić w świetle przepisów unijnych poświęconych prawu właściwemu dla indywidualnej umowy o pracę (art. 8 rozporządzenia „Rzym I”) oraz delegowaniu pracowników (dyrektywa 96/71). Ich zestawienie może skutkować koniecznością uwzględniania przez pracodawcę konkurujących ze sobą reżimów prawnych. W myśl bowiem art. 8 ust. 2 rozporządzenia „Rzym I” prawo właściwe dla indywidualnej umowy o pracę stanowi prawo państwa, w którym pracownik zazwyczaj świadczy pracę w wykonaniu umowy. Ustalenie tego państwa w epoce coraz powszechniejszej cyfryzacji może rodzić liczne trudności, także mimo pokaźnego dorobku orzeczniczego TSUE. Podobne wątpliwości mogą się pojawić przy ocenie, czy zostały spełnione przesłanki delegowania określone w dyrektywie 96/71. Analiza wypowiedzi przedstawicieli doktryny, zwłaszcza zagranicznej, oraz judykatury pozwoliła na ustalenie, że aktualne unormowania kolizyjne nie przystają do współczesnych potrzeb obrotu. Istnieje również nieścisłość pomiędzy unormowaniami międzynarodowego prawa pracy a przepisami dotyczącymi zabezpieczenia społecznego. Nasuwa się zatem konkluzja, że niezbędna jest interwencja ustawodawcy w celu wyważenia spornych oczekiwań pracodawców i pracowników. W tym kontekście artykuł ma charakter zarówno poznawczy (zawiera analizę obowiązujących regulacji), jak i teoretyczny. Zaprezentowane analizy i wnioski mogą się okazać przydatne również dla praktyki prawa.

2024-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Ustalenie prawa właściwego w świetle rozporządzenia spadkowego nr 650/2012

Anna Wieczorek

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2017 | Abstrakt | s. 69-93

Biorąc pod uwagę zwiększoną mobilność obywateli UE, Parlament Europejski i Rada przyjęły w dniu 4 lipca 2012 r. Rozporządzenie spadkowe (Rozporządzenie (UE) nr 650/2012 w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania 1 dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego). Rozporządzenie spadkowe UE zostało wprowadzone w celu ujednolicenia prawa spadkowego w państwach członkowskich UE. Rozporządzenie spadkowe wprowadza przepisy dotyczące prawa właściwego dla spraw spadkowych. Artykuł stanowi próbę naświetlenia zasad ustalania prawa właściwego. Rozporządzenie spadkowe ustanawia zasadę ogólną, zgodnie z którą „prawem właściwym dla dziedziczenia w całości jest prawo państwa, w którym zmarły miał miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci”. W przypadku osób posiadających majątek w tych państwach członkowskich UE, które stosują Rozporządzenie, domyślną zasadą jest, że dziedziczenie tego majątku po śmierci podlega prawu państwa, w którym dana osoba miała miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci. Alternatywnie, taka osoba może wybrać prawo państwa swojego obywatelstwa jako prawo właściwe dla dziedziczenia i zarządu swoim majątkiem spadkowym. Oznacza to, że wybór prawa zostanie zawarty w testamencie spadkodawcy. Wszystkie państwa członkowskie UE stosują Rozporządzenie, z wyjątkiem Wielkiej Brytanii*, Irlandii i Danii. Rozporządzenie stosuje się do dziedziczenia po osobach zmarłych w dniu 17 sierpnia 2015 r. lub po tej dacie.

2017-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Zasada najściślejszego związku jako reguła kierunkowa prawa prywatnego międzynarodowego

Marcin Czepelak

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2016 | Abstrakt | s. 81-97

Niniejszy artykuł omawia najściślejszy związek jako relację przypominającą funkcję w matematyce. Po pierwsze, jest to relacja między kwestią prawną a prawem właściwym dla tej kwestii. Po drugie, najściślejszy związek determinuje również sposób definiowania kwestii prawnych. Oznacza to, że najściślejszy związek stanowi relację między stanem faktycznym sprawy a wynikającymi z niego kwestiami prawnymi. Po trzecie, na podstawie najściślejszego związku określane są również odpowiednie przepisy prawa właściwego. W związku z tym sprawa powinna być rozstrzygana na podstawie tych norm prawa właściwego, które swoim zakresem zastosowania obejmują stan faktyczny tej sprawy, niezależnie od kwalifikacji przyjętej przez prawo właściwe. W ten sposób zastosowanie znajdą normy, które wykazują najściślejszy związek ze sprawą. Krótko mówiąc, najściślejszy związek łączy elementy faktyczne i prawne. Kolejnym problemem omawianym w tym artykule jest próba opisu najściślejszego związku. Dokonano tego poprzez analizę wzajemnego oddziaływania czterech fundamentalnych zasad prawa prywatnego międzynarodowego: najściślejszego związku, przewidywalności, autonomii woli stron oraz ochrony strony słabszej. Wykazano, że najściślejszy związek jest zawsze punktem wyjścia, jednak zazwyczaj nie jest ostatecznym celem prawa prywatnego międzynarodowego.

2016-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wpływ ogłoszenia upadłości w Polsce na zagraniczne postępowanie arbitrażowe

Piotr Rodziewicz

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2011 | Abstrakt | s. 57-82

Problem wpływu niewypłacalności na arbitraż jest skomplikowany, ponieważ wymaga zagłębienia się w różne dziedziny prawa, a mianowicie prawo arbitrażu międzynarodowego, międzynarodowe prawo upadłościowe i prawo międzynarodowe prywatne. Stwarza to szereg problemów zarówno teoretycznych, jak i praktycznych, których wyrazem są orzeczenia sądowe i wypowiedzi w literaturze. Celem niniejszego opracowania jest próba odpowiedzi na niektóre problemy związane z zagadnieniami wymienionymi powyżej. W artykule przedstawiono podstawowe zasady międzynarodowego postępowania upadłościowego, które odgrywają kluczową rolę z punktu widzenia wpływu niewypłacalności na toczące się postępowanie arbitrażowe. Rozważania przeprowadzone w artykule podzielono na dwie grupy, pierwszą wpływ niewypłacalności wszczętej w Polsce na toczące się postępowanie arbitrażowe w innym państwie członkowskim UE i drugą wpływ niewypłacalności wszczętej w Polsce na toczące się postępowanie arbitrażowe w państwie trzecim. Dlatego w artykule został przedstawiony model uznawania zagranicznych postępowań upadłościowych oparty na rozporządzeniu 1346/2000, a także przedstawiono europejskie normy kolizyjne, które wskazują statut upadłościowy. W artykule omówiono również stosowanie międzynarodowych przepisów upadłościowych przez sądy arbitrażowe.

2011-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Umowy ubezpieczenia a projekt nowej ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym

Marcin Kropka

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2009 | Abstrakt | s. 27-39

Artykuł omawia wpływ Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008 (Rzym I) oraz dyrektyw ubezpieczeniowych UE na polskie prawo prywatne międzynarodowe w zakresie umów ubezpieczenia. Analizuje projekt nowej polskiej ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym, w szczególności art. 29, który uwzględnia obowiązywanie rozporządzenia Rzym I. Przedstawiono uchylenie przepisów polskiego prawa, implementujących wcześniejsze dyrektywy (art. 65 i 66 projektu ustawy), z uwagi na bezpośrednie stosowanie regulacji unijnych. Skupiono się na kolizyjnoprawnych aspektach obowiązkowych ubezpieczeń OC i ubezpieczeń na życie, wskazując na niejasności i błędy legislacyjne w dotychczasowych polskich przepisach oraz pozytywnie oceniając planowane zmiany wynikające z dostosowania do prawa UE.

2009-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

O poszukiwaniu prawa właściwego dla testamentów wspólnych w polskim prawie prywatnym międzynarodowym

Aneta Pająk‑Kozub

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2017 | Abstrakt | s. 77-94

Artykuł zawiera analizę kolizyjnoprawnego zagadnienia testamentu wspólnego z perspektywy prawa prywatnego międzynarodowego stosowanego przez polskie sądy. Ze względu na niedawną zmianę norm kolizyjnych właściwych dla spraw spadkowych, spowodowaną stosowaniem Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r., rozważania prowadzone są zarówno na tle poprzedniego, jak i obecnego stanu prawnego, z uwzględnieniem aspektów intertemporalnych. Materialne prawo spadkowe poszczególnych państw prezentuje różne podejście do kwestii dopuszczalności testamentu wspólnego. Dlatego właściwe określenie prawa właściwego dla jego oceny nabiera istotnego znaczenia praktycznego. Wprowadzeniem do głównych rozważań jest analiza źródeł prawa prywatnego międzynarodowego stosowanych przez polskie sądy w odniesieniu do spraw spadkowych. Dalsze rozważania poświęcono prawu właściwemu dla testamentu wspólnego zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe oraz Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. Kwestia dopuszczalności sporządzenia testamentu wspólnego (jako należąca do zakresu formy) została rozgraniczona od zagadnień związanych z jego odwołaniem oraz skutkami rozrządzeń zawartych w takim testamencie. Zwrócono również uwagę na kwalifikację niektórych form testamentu wspólnego jako umowy dotyczącej dziedziczenia w rozumieniu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r.

2017-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Uwagi o sposobie realizacji w polskim prawie koncepcji kolizyjnoprawnej ochrony konsumenta

Bogusława Gnela

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2009 | Abstrakt | s. 37-68

Artykuł analizuje realizację koncepcji kolizyjnoprawnej ochrony konsumenta w polskim prawie na tle prawa wspólnotowego. Autorka wskazuje na ewolucję poglądów w polskiej literaturze prawniczej oraz wpływ dyrektyw UE i Konwencji rzymskiej na kształtowanie przepisów krajowych. Krytycznie ocenia brak spójności i fragmentaryczność polskich regulacji, często niezgodnych z prawem wspólnotowym. Podkreśla trudności w ustaleniu i stosowaniu prawa właściwego dla umów konsumenckich z elementem obcym, wynikające zarówno z niedoskonałości polskich przepisów, jak i samego prawa wspólnotowego. Artykuł sugeruje potrzebę uchylenia niespójnych norm i wprowadzenia jednolitych regulacji do ustawy Prawo prywatne międzynarodowe, zgodnych z nowymi trendami w prawie UE (np. rozporządzenie Rzym I i planowane dyrektywy). Autorka podnosi również kwestię funkcji norm kolizyjnych i ich roli w ochronie rynku wewnętrznego UE.

2009-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Europeizacja prawa prywatnego międzynarodowego — cel, ograniczenia, wyzwania

Mateusz Pilich

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2013 | Abstrakt | s. 53-83

Rozwój europejskiego prawa prywatnego międzynarodowego — ponadnarodowego prawa kolizyjnego organizacji międzynarodowej o celach integracyjnych — jest wydarzeniem bez precedensu. Prawdziwe znaczenie procesu unifikacji przepisów PIL w Europie znacznie wykracza poza samo uregulowanie przestrzennych kolizji praw. Dąży on do ustanowienia obszaru prawnego opartego na idei „suwerenności jednostki”, odwołując się do filozofii Locke’a i Kanta. Działalność ustawodawcza Unii Europejskiej może przypominać niektóre procesy towarzyszące narodzinom nowoczesnych państw narodowych: unifikacja prawa prywatnego miała dla tych ostatnich ważny wymiar symboliczny i oznaczała budowanie więzi między władzami a wspólnotą obywateli, nie mniej ważną niż tworzenie suwerennej władzy wyposażonej w szereg kompetencji określonych przez prawo publiczne. Artykuł podkreśla i omawia kilka ważnych elementów dowodzących znaczenia procesu unifikacji prawa prywatnego międzynarodowego dla dalszej federalizacji UE. Po pierwsze, autor poświęcił uwagę wymiarowi konstytucyjnemu unifikacji PIL i stopniowemu przenoszeniu uprawnień ustawodawczych i traktatowych z państw członkowskich na poziom instytucji wspólnotowych. Po drugie, zauważono malejące znaczenie zasady obywatelstwa w świetle europejskiego prawa kolizyjnego; stosowanie lex patriae nie sprzyja budowaniu europejskiej tożsamości obywateli UE i może być sprzeczne z podstawowymi wolnościami. Po trzecie, potencjalne znaczenie doktryny „wzajemnego uznawania stosunków prawnych”, która przypomina zasadę kraju pochodzenia znaną z wcześniejszego orzecznictwa TSUE, zmierza do podważenia stosowania metody kolizji praw w handlu wewnątrzunijnym. Należy oczekiwać, że chęć ściślejszej integracji społeczeństw europejskich za pomocą takich środków, jak prawo prywatne międzynarodowe, wywoła opór państw członkowskich, dla których utrzymanie wpływu na stosunki cywilnoprawne własnych obywateli jest kwestią zachowania ich tożsamości i suwerenności.

2013-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Czy do zakresu statutu formy pełnomocnictwa należy udział świadka potwierdzającego czynność mocodawcy własnym podpisem? Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2022 r. (III CZP 22/22)

Jacek Górecki

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2023 | Abstrakt | s. 183-193

Sąd Okręgowy w Kielcach zwrócił się do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego: "Czy do wskazanego na podstawie art. 25 ust. 1 zd. 2 ustawy z dnia 4 lutego 2011 roku Prawo prywatne międzynarodowe (t.j. Dz. U. 2015, poz. 792)[1] statutu formy pełnomocnictwa udzielonego w stanie Illinois (USA) do przeniesienia własności nieruchomości położonej w Polsce należy udział świadka, potwierdzającego czynność mocodawcy własnym podpisem?"Sąd Najwyższy odmówił podjęcia uchwały rozstrzygającej to zagadnienie prawne wskazując jednocześnie, że w świetle art. 23 i 25 p.p.m. prawem właściwym do oceny udzielonego pełnomocnictwa jest prawo stanu Illinois jako prawo miejsca jego wystawienia (prawo miejsca dokonania czynności prawnej – lex loci actus). Ponadto zwrócił uwagę, że przedstawiając wskazaną wątpliwość do rozstrzygnięcia jako zagadnienie prawne, Sąd Okręgowy nie dokonał wyczerpujących ustaleń w zakresie treści prawa właściwego. Zastrzeżenia budzą rozważania Sądu Najwyższego, w których wskazano, że dla celów rozstrzygnięcia przedstawionego mu zagadnienia prawnego, konieczne jest uprzednie przesądzenie tego, jakie jest znaczenie i jaka jest funkcja rozpatrywanego wymagania oraz przyczyny jego ustanowienia, a także skutki jego niedochowania w prawie właściwym dla formy. Przedstawione Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne można było rozstrzygnąć, opierając się na kwalifikacji dokonanej na tle art. 25 ust. 1 p.p.m. Nie było do tego konieczne poddawanie szczegółowej analizie przepisów Illinois Power of Attorney Act i ustalenie roli świadka obecnego przy udzielaniu pełnomocnictwa regulowanego tymi przepisami. Jego udział w czynności prawnej dokonywanej przez mocodawcę należy do zakresu statutu formy czynności prawnej w rozumieniu art. 25 ust. 1 zd. 1 i 2 p.p.m. Rolą świadka w rozpatrywanym przypadku jest bowiem potwierdzenie swoim podpisem, że w jego obecności doszło do udzielenia pełnomocnictwa i złożenia podpisu przez mocodawcę pod treścią oświadczenia, w którym udziela on tego pełnomocnictwa. Pełni on przy tej czynności prawnej rolę podobną do notariusza (notary public), którego udział przy jej dokonaniu także jest wymagany, co nie jest kwestionowane jako wymóg objęty zakresem zastosowania statutu formy.

 

[1] Dalej p.p.m.

2023-12-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo publiczne w międzynarodowym arbitrażu handlowym z udziałem państwa

Anita Garnuszek

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2017 | Abstrakt | s. 95-114

Artykuł dotyczy kwestii stosowania prawa publicznego w międzynarodowym arbitrażu handlowym z udziałem państw. Głównym celem autora było ustalenie, czy arbitrzy mogą stosować lub brać pod uwagę zarówno normy prawa publicznego należące do lex contractus (prawa właściwego dla umowy), jak i normy prawa publicznego państwa trzeciego. Autor rozważył możliwość stosowania krajowego i międzynarodowego prawa publicznego. Innym celem artykułu była analiza, czy akty państwa powinny być traktowane jako normy prawne czy jako fakty. Na wstępie autor zwrócił uwagę na rozróżnienie między procesem stosowania prawa publicznego a braniem go pod uwagę. Następnie analiza skupiła się na możliwości stosowania prawa publicznego stanowiącego część lex contractus. W dalszej kolejności autor rozważał, czy normy prawa publicznego państwa trzeciego mogą być stosowane jako przepisy wymuszające swoje zastosowanie. Na koniec rozważono, czy prawo publiczne, a zwłaszcza akty państwa, mogą być kwalifikowane jako fakty. Autor doszedł do wniosku, że w określonych okolicznościach arbitrzy mogą stosować lub brać pod uwagę zarówno normy prawa publicznego stanowiące część lex contractus, jak i normy systemów prawnych państw trzecich oraz normy prawa międzynarodowego publicznego.

2017-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2003 r., III CK 80/02

Redakcja PPPM

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2007 | Abstrakt | s. 133-143

Artykuł analizuje wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2003 r. (III CK 80/02), który dotyczył przelewu wierzytelności w kontekście prawa prywatnego międzynarodowego. Sąd Najwyższy orzekł, że art. 25 § 1 prawa prywatnego międzynarodowego nie uprawnia do wyboru prawa dla przelewu wierzytelności, a przelew ten podlega prawu właściwemu dla wierzytelności. W uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy wskazał, że dla ochrony dłużnika przelanej wierzytelności, problematyka przelewu powinna być co do zasady poddana prawu właściwemu dla wierzytelności. Rozwiązanie to jest zgodne z wieloma kodyfikacjami prawa prywatnego międzynarodowego, w tym z Konwencją Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów (konwencją wiedeńską). Sąd Najwyższy podkreślił, że statut wierzytelności określa przesłanki przelewu, w tym jego zbywalność, umowę przenoszącą wierzytelność, wymagania dotyczące skuteczności przelewu wobec dłużnika oraz skutki przelewu. W przypadku gdy statut wierzytelności przewiduje, że wierzytelność przechodzi na podstawie umowy zobowiązującej do przelewu, prawo właściwe dla tej umowy należy ustalić na podstawie odrębnej normy kolizyjnej. Sąd Najwyższy wskazał również, że w przypadku przelewu powstaje kompleks zagadnień związanych z osobą dłużnika, a wybór dla przelewu przez cedenta i cesjonariusza innego prawa niż prawo właściwe dla wierzytelności mógłby naruszać interesy dłużnika.

2007-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wyznaczanie statutu personalnego osób prawnych

Arkadiusz Wowerka

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2016 | Abstrakt | s. 35-63

W krajowych porządkach prawnych ustalenie prawa właściwego dla osób prawnych opiera się na różnych łącznikach. Do tej pory krajowe normy kolizyjne dotyczące osób prawnych obowiązujące w państwach członkowskich UE nie zostały ujednolicone ani zharmonizowane przez wtórne prawo UE. Swoboda przedsiębiorczości, ustanowiona w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, nie wymaga stosowania określonego łącznika do ustalenia prawa właściwego dla osób prawnych. W szczególności nie wyklucza ona jako takiego stosowania przez krajowe porządki prawne teorii siedziby rzeczywistej. Polska ustawa Prawo prywatne międzynarodowe ze swoim łącznikiem siedziby tradycyjnie opiera się na teorii siedziby rzeczywistej. Siedziba rzeczywista to zasadniczo miejsce, w którym osoba prawna stale prowadzi zarząd swoimi sprawami i które jest możliwe do ustalenia przez osoby trzecie. W tym zakresie polska regulacja jest zgodna z podstawowymi zasadami klasycznego prawa prywatnego międzynarodowego i w praktyce spełnia wymogi swobody przedsiębiorczości gwarantowanej przez Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

2016-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla umowy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2006 r., II PK 152/05

Marcin Kropka

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2007 | Abstrakt | s. 189-203

Artykuł analizuje wyrok Sądu Najwyższego z 3 lutego 2006 r. (II PK 152/05) dotyczący prawa właściwego dla umowy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków zawartej na rachunek osoby trzeciej. Autor krytycznie ocenia stanowisko SN, wskazując na pominięcie przepisów prawa niemieckiego, będącego prawem właściwym dla umowy. Artykuł porusza również problematykę kolizyjnoprawnej kwalifikacji roszczenia ubezpieczonego wobec ubezpieczającego o przekazanie przedmiotu świadczenia zakładu ubezpieczeń. Autor proponuje rozwiązanie, w którym prawo właściwe dla tego roszczenia byłoby zależne od istnienia "stosunku wewnętrznego" pomiędzy ubezpieczającym a ubezpieczonym.

2007-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny w świetle przepisów rozporządzenia Rzym II

Łukasz Żarnowiec

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2009 | Abstrakt | s. 87-113

Artykuł analizuje prawo właściwe dla odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny w świetle przepisów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 864/2007 (Rzym II). Omówiono proces przyjęcia rozporządzenia i jego zakres przedmiotowy, ze szczególnym uwzględnieniem art. 5 dotyczącego odpowiedzialności za produkt. Autorzy analizują relację przepisów rozporządzenia z innymi aktami prawnymi, takimi jak Konwencja haska z 1973 r. oraz dyrektywy UE dotyczące odpowiedzialności za produkty wadliwe. Przedstawiono złożoną normę kolizyjną opartą na kaskadzie łączników, kryteria ustalania prawa właściwego, pojęcie "produktu" i "wprowadzenia do obrotu", a także kwestie wyboru prawa przez strony (art. 14) oraz zastosowania przepisów wymuszających swe zastosowanie (art. 16) i klauzuli porządku publicznego (art. 26). Celem artykułu jest ocena przyjętych rozwiązań i ich wpływu na ustalanie prawa właściwego w transgranicznych sprawach dotyczących odpowiedzialności za produkt niebezpieczny.

2009-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Ustawa nr 544-14 o prawie prywatnym międzynarodowym Republiki Dominikany z dnia 15 października 2014 r.* — Tytuł I (Przepisy wstępne), Tytuł II (O zakresie i granicach jurysdykcji dominikańskiej w sprawach cywilnych i handlowych) i Tytuł III (Określenie p

Katarzyna Sznajder-Peroń , Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2017 | Abstrakt | s. 163-188

Ustawa nr 544-14 z 15 października 2014 r. reguluje międzynarodowe stosunki cywilne i handlowe w Dominikanie. Określa zakres jurysdykcji sądów dominikańskich, w tym jurysdykcję wyłączną (np. w sprawach o prawa rzeczowe na nieruchomościach w Dominikanie) i ogólną, zasady wyboru sądu przez strony oraz dostęp cudzoziemców do sądów. Ustawa ustala również prawo właściwe dla różnych kategorii spraw, m.in. osobowych, rodzinnych, spadkowych i zobowiązań umownych oraz pozaumownych, wprowadzając zasady wyboru prawa przez strony i kryteria posiłkowe.

2017-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Burgerlijk Wetboek Boek 10. Internationaal Privaatrecht. Księga 10. holenderskiego kodeksu cywilnego. Prawo prywatne międzynarodowe

Agata Kozioł

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2012 | Abstrakt | s. 155-161

Artykuł przedstawia przegląd Tytułu 1 Księgi 10 holenderskiego Kodeksu Cywilnego, koncentrując się na Postanowieniach Ogólnych Prawa Prywatnego Międzynarodowego. Omówiono kluczowe zasady, takie jak stosowanie regulacji międzynarodowych i wspólnotowych, stosowanie z urzędu norm prawa prywatnego międzynarodowego oraz nadrzędność prawa holenderskiego w kwestiach proceduralnych. Tekst porusza również zagadnienia wstępne, wyłączenie obcego prawa prywatnego międzynarodowego oraz klauzulę porządku publicznego. Szczególną uwagę poświęcono przepisom dotyczącym norm wymuszających swoje zastosowanie, klauzuli obejścia prawa oraz uznawania obcych skutków prawnych. Ponadto, szczegółowo przedstawiono zasady autonomii stron w wyborze prawa, zdolności do czynności prawnych, ważności formalnej czynności prawnych, domniemań prawnych, rozkładu ciężaru dowodu oraz przedawnienia. Na koniec, artykuł opisuje metody ustalania prawa właściwego w przypadku wielu systemów prawnych lub bezpaństwowości.

2012-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Autonomia woli a forma czynności prawnej w prawie prywatnym międzynarodowym

Jacek Górecki

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2007 | Abstrakt | s. 83-97

Artykuł analizuje dopuszczalność wyboru prawa właściwego dla formy czynności prawnej w polskim prawie prywatnym międzynarodowym, w kontekście zasady autonomii woli stron. Autor omawia kontrowersje związane z interpretacją art. 12 ustawy z 1965 r. prawo prywatne międzynarodowe, który wskazuje na właściwość legis causae i legis loci actus dla formy czynności prawnej. W artykule poruszono również problematykę złożonego wyboru prawa, jego wpływu na formę czynności prawnej oraz skutków następczego wyboru prawa. Autor konkluduje, że na gruncie obowiązujących przepisów, a także projektu nowej ustawy, wybór prawa dla formy czynności prawnej jest niedopuszczalny.

2007-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe dla przelewu wierzytelności. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2003 r. (III CK 80/02)

Witold Kurowski

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2007 | Abstrakt | s. 145-152

Artykuł analizuje wyrok Sądu Najwyższego z 19 grudnia 2003 r. dotyczący prawa właściwego dla przelewu wierzytelności. W polskim prawie brak jest przepisów kolizyjnych odnoszących się wprost do przelewu wierzytelności. Sąd Najwyższy w omawianym wyroku uznał, że art. 25 § 1 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe nie uprawnia do wyboru prawa dla przelewu wierzytelności. Zdaniem Sądu Najwyższego, przelew wierzytelności podlega prawu właściwemu dla tej wierzytelności. Stanowisko to jest zgodne z dominującym poglądem w doktrynie i orzecznictwie. Autor artykułu omawia również regulacje zawarte w konwencji rzymskiej, w której interpretacja przepisów dotyczących przelewu wierzytelności budzi kontrowersje.

2007-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Rozporządzenie Rzym I — nowa wspólnotowa kolizyjnoprawna regulacja zobowiązań umownych

Jadwiga Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2009 | Abstrakt | s. 9-25

Artykuł omawia Rozporządzenie Rzym I, nową wspólnotową regulację kolizyjnoprawną dotyczącą zobowiązań umownych. Przedstawiono jego genezę w kontekście programu haskiego, porównanie z konwencją rzymską z 1980 r., w tym zakres zastosowania, wyłączenia i zmiany w stosunku do poprzedniej regulacji. Analizie poddano kwestie wyboru prawa przez strony, poszukiwania prawa właściwego w braku wyboru oraz zakres zastosowania statutu kontraktowego. Zwrócono uwagę na relację rozporządzenia do innych aktów prawa wspólnotowego i konwencji międzynarodowych, a także na zagadnienia ogólne prawa prywatnego międzynarodowego uregulowane w rozporządzeniu.

2009-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Prawo właściwe, w razie braku wyboru prawa, dla umowy o kooperację przemysłową według konwencji rzymskiej i rozporządzenia Rzym I

Anna Pacholska

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2012 | Abstrakt | s. 137-158

Tematem artykułów jest ustalenie prawa właściwego dla umowy o współpracy przemysłowej według Konwencji Rzymskiej i Rozporządzenia Rzym I w przypadku braku uzgodnionego wyboru prawa. Zagadnienie to ma duże znaczenie w praktyce, ponieważ tego typu umowy są często zawierane w handlu międzynarodowym. Niniejszy artykuł dotyczy umów o współpracy przemysłowej i najczęściej występujących w praktyce jej podtypów, takich jak umowa o kooperacyjnej produkcji na zlecenie, umowy o dostawę komponentów na wcześniejsze świadczenie partnera kooperacyjnego, umowy o rafinacji produktów, umowy o koprodukcji, spółdzielnia. W celu ustalenia prawa właściwego, na wstępie dokonano krótkiej charakterystyki każdej z tych umów. Przeanalizowano również możliwość zastosowania do każdej z umów Konwencji Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów. Przeanalizowano również, które umowy można zakwalifikować jako umowę sprzedaży według Rozporządzenia Rzym I. W przypadku umów mieszanych, łączących elementy umów typowych i nietypowych, do ustalenia prawa właściwego zastosowano metodę absorpcji kolizji lub koncepcję fragmentacji umowy w taki sposób, że jej poszczególne strony podlegają innemu prawu. Dla każdej z umów podjęto próbę ustalenia, aby oddzielić charakterystyczne wykonanie. Jeśli nie było to możliwe, stosowano zasadę najbliższego związku.

2012-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Nowe rumuńskie prawo prywatne międzynarodowe

Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2013 | Abstrakt | s. 117-139

Nowy zestaw rumuńskich przepisów kolizyjnych wszedł w życie 1 października 2011 r. i został włączony do nowego Kodeksu cywilnego. Przepisy, o których mowa, znajdują się w Księdze VII Kodeksu. Wśród nich szczególną uwagę należy zwrócić na przepisy dotyczące następujących kwestii: 1) w ramach ogólnej hierarchii częściowej źródeł prawa prywatnego międzynarodowego, kwalifikacji, odesłania, interpretacji i stosowania prawa obcego, polityki publicznej, korekty stosowalności prawa ze względu na ściślejszy związek rozpatrywanej sprawy z prawem innym niż prawo właściwe na mocy przepisów ustawy, przepisów bezwzględnie obowiązujących, ustalenia prawa, które powinno być traktowane jako prawo krajowe w przypadku obywatelstwa wielokrotnego oraz w przypadku osób bezpaństwowych i uchodźców; 2) w zakresie szczególnej ochrony częściowej małoletniego i ochrony osoby dojrzałej, przyrzeczenia zawarcia małżeństwa, stosunków osobistych i majątkowych między małżonkami, rozwiązania małżeństwa, ustalenia pochodzenia dziecka, przysposobienia, prawa własności i posiadania, prawa spadkowego, zobowiązań umownych, aktów prawnych, zobowiązań pozaumownych, zobowiązań alimentacyjnych, a także powiernictwa; przy czym porównanie tych regulacji z regulacjami ustawy 105/1992 (dotychczas regulującej kwestie prawa prywatnego międzynarodowego) pozwala zauważyć, że: 1) w odniesieniu do niektórych kwestii powtórzono dotychczas obowiązujące rozwiązania, 2) znaczna liczba poprzednich dyspozycji została jednak zmodyfikowana, podczas gdy 3) niektóre zestawy norm wprowadzone w ramach nowej regulacji kwestii kolizyjnych stanowią absolutną nowość w rumuńskim prawie prywatnym międzynarodowym, nie mając odpowiednika w poprzednich przepisach.

2013-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Aline Kühne, Die Anerkennung ausländischer Gesellschaften im französischen und deutschen Rechtskreis: Die historische Entwicklung der Sitztheorie und ihr gegenwärtiger Stand, Berlin, Duncker & Humblot GmbH, 2014, ss. 507, ISBN 978‑3‑428‑14352‑8, ISSN 0937

Wojciech Klyta , Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2015 | Abstrakt | s. 161-169

Recenzja omawia monografię Aline Kühne poświęconą uznawaniu zagranicznych spółek w prawie francuskim i niemieckim. Praca analizuje historyczny rozwój i obecny stan teorii siedziby, porównując ją z teorią inkorporacji. Książka przedstawia ewolucję regulacji we Francji, Belgii i Niemczech, w tym jej konfrontację ze swobodą przedsiębiorczości w UE. Recenzenci podkreślają historyczne ujęcie tematu i szerokie wykorzystanie źródeł.
The review discusses Aline Kühne's monograph on the recognition of foreign companies in French and German law. The work analyzes the historical development and current state of the seat theory, comparing it with the incorporation theory. The book presents the evolution of regulations in France, Belgium, and Germany, including its confrontation with the EU freedom of establishment. Reviewers highlight the historical approach and extensive use of sources.

2015-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Projekt ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym z dnia 9 października 2006 r.

Redakcja PPPM

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2007 | Abstrakt | s. 115-131

Artykuł analizuje projekt ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym z dnia 9 października 2006 roku. Projekt ten ma na celu kompleksowe uregulowanie prawa właściwego dla stosunków z zakresu prawa prywatnego powiązanych z więcej niż jednym państwem. Ustawa określa m.in. prawo właściwe dla zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych osób fizycznych, stosunków majątkowych między małżonkami, spraw spadkowych, a także zawiera klauzulę porządku publicznego, która wyłącza stosowanie prawa obcego, jeśli jego zastosowanie miałoby skutki sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego RP. Projekt ustawy przewiduje również możliwość wyboru prawa właściwego przez strony w określonych przypadkach. W przypadku braku wskazania prawa właściwego w ustawie, w przepisach szczególnych lub w umowach międzynarodowych, do stosunku objętego zakresem zastosowania ustawy stosować należy prawo państwa, z którym stosunek ten jest najściślej związany. Projekt ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym z 2006 roku stanowi istotny krok w kierunku modernizacji i ujednolicenia polskich przepisów w zakresie prawa prywatnego międzynarodowego.

2007-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

O prawie właściwym dla licencji praw autorskich

Rafał Sikorski

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2009 | Abstrakt | s. 117-133

Artykuł analizuje problematykę prawa właściwego dla umów licencyjnych dotyczących praw autorskich w świetle polskiego prawa prywatnego międzynarodowego z 1965 r. (p.p.m.), Konwencji rzymskiej z 1980 r. i Rozporządzenia Rzym I z 2008 r. Autor wskazuje na ewolucję podejścia do tej kwestii, od sztywnych reguł p.p.m. do bardziej elastycznych rozwiązań konwencji rzymskiej i rozporządzenia Rzym I, opartych na koncepcji świadczenia charakterystycznego. Porusza również zagadnienie przepisów wymuszających swe zastosowanie w polskim prawie autorskim. Celem jest ocena adekwatności nowych regulacji do złożoności współczesnych umów licencyjnych, w tym umów zawieranych z końcowymi użytkownikami oraz z organizacjami zbiorowego zarządu.

2009-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

W poszukiwaniu kryterium rozgraniczającego zakres zastosowania statutu personalnego i statutu kontraktowego

Grzegorz Gorczyński

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2009 | Abstrakt | s. 69-87

Artykuł analizuje problem rozgraniczenia zakresu zastosowania statutu personalnego i statutu kontraktowego w prawie prywatnym międzynarodowym. Autor wskazuje na tradycyjne wytyczenie tych zakresów w polskiej ustawie, a także w projekcie nowej kodyfikacji. Celem jest znalezienie kryterium pozwalającego zakwalifikować stosunek prawny do jednej z tych kategorii. Przedstawiono rozwiązania w prawie amerykańskim (doktryna internal affairs ), szwajcarskim (kryterium "organizacji" ) i austriackim (kryterium zdolności prawnej ), podkreślając ich niejednoznaczność i krytykę. W polskim prawie, mimo braku jednomyślności, przepis o statucie osób prawnych (art. 9 § 2 p.p.m. ) jest powszechnie stosowany także do jednostek bez osobowości prawnej. Projekt nowej ustawy (art. 19 ust. 8 ) potwierdza ten trend. Artykuł analizuje także wykładnię art. 1 ust. 2 lit. e konwencji rzymskiej, wyłączającego kwestie prawa spółek spod jej zakresu. Kryterium "organizacji" jest krytykowane jako niejasne i prowadzące do absurdalnych wniosków. Autor postuluje szerokie rozumienie kryterium zdolności prawnej, obejmujące także "ułomną" lub "pozorną" osobowość prawną, ustalane według właściwego statutu personalnego.

2009-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Dziedziczenie po obywatelu Wenezueli zamieszkałym w Polsce — opinia prawna sporządzona przez biegłych ad hoc z zakresu prawa obcego

Roland Krause , Marcin Margoński

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2014 | Abstrakt | s. 87-104

Tekst zawiera pełną wersję opinii sporządzonej przez autorów jako biegłych sądowych z zakresu prawa obcego w polskiej sprawie spadkowej dotyczącej obywatela Wenezueli zamieszkałego w Polsce. Opinia obejmuje głównie wenezuelskie prawo prywatne międzynarodowe, z uwzględnieniem odesłania (renvoi) wynikającego z miejsca zamieszkania spadkodawcy w Polsce. Ponadto omówiono dopuszczalność umów o dziedziczenie w prawie wenezuelskim i hiszpańskim. Wstęp przedstawia niektóre aspekty metodologiczne sporządzania takich opinii prawnych, ponieważ są one bardzo rzadkie w praktyce sądowej w Polsce. Publikacja ma na celu pomóc polskim naukowcom zajmującym się prawem prywatnym międzynarodowym (PPM) w pełnieniu funkcji biegłych z zakresu prawa obcego, dostarczając przykładu, jak taka opinia może zostać napisana.

2014-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Aktualne problemy stosowania prawa prywatnego międzynarodowego w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych

Mateusz Pilich

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2008 | Abstrakt | s. 139-158

Artykuł analizuje orzecznictwo polskich sądów w sprawach z zakresu prawa prywatnego międzynarodowego, koncentrując się na problematyce statutu kontraktowego. Autor zwraca uwagę na trudności, jakie napotykają sądy w stosowaniu norm kolizyjnych i określaniu prawa właściwego, szczególnie w kontekście skomplikowanych sporów o charakterze międzynarodowym. Podkreślono potrzebę uwzględniania przez sądy prawa obcego i wyzwania związane z interpretacją oraz stosowaniem przepisów unijnych.

2008-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wspólnotowe instrumenty prawa cywilnego — wykonanie programu haskiego

Maciej Lewandowski

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2010 | Abstrakt | s. 51-60

Artykuł stanowi krytyczną ocenę realizacji Programu Haskiego (2005–2010) w dziedzinie prawa cywilnego. Chociaż przyjęto niemal wszystkie instrumenty przewidziane w Programie (czemu towarzyszyło wzmocnienie struktur operacyjnych, takich jak Europejska Sieć Sądowa czy narzędzia e-sprawiedliwości), niedociągnięcia stały się bardziej widoczne. Niespójność instrumentów jest jednym z nich. W artykule szczegółowo opisano rosnące znaczenie wymiaru zewnętrznego polityki WSiSW (Wolność, Bezpieczeństwo i Sprawiedliwość).

2010-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Rozporządzenie Rzym II — nowe wspólnotowe unormowanie właściwości prawa dla zobowiązań pozaumownych

Jadwiga Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2009 | Abstrakt | s. 13-35

Artykuł analizuje Rozporządzenie Rzym II (WE) Nr 864/2007, które weszło w życie 11 stycznia 2009 r., regulujące właściwość prawa dla zobowiązań pozaumownych w Unii Europejskiej. Przedstawiono kontekst jego przyjęcia w ramach programu haskiego, mającego na celu stworzenie obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Omówiono zakres przedmiotowy rozporządzenia, relacje do konwencji międzynarodowych (zarówno z państwami członkowskimi, jak i spoza UE), przestrzenny zasięg norm kolizyjnych oraz kwestię wyboru prawa przez strony. Zwrócono uwagę na autonomiczne rozumienie pojęć użytych w rozporządzeniu (np. "zobowiązanie pozaumowne", "szkoda", "w sprawach cywilnych i handlowych"). Podkreślono hierarchię łączników stosowanych do poszukiwania prawa właściwego w braku wyboru prawa, w tym zasadę miejsca szkody (lex loci damni) jako podstawową dla czynów niedozwolonych, zastępującą wcześniejszą zasadę miejsca zdarzenia (lex loci delicti commissi) w prawie polskim. Wskazano również na zastosowanie łączników personalnych, takich jak miejsce zwykłego pobytu stron. Artykuł porusza także zagadnienia wykraczające poza statut zobowiązania pozaumownego uregulowane w rozporządzeniu, takie jak odesłanie, niejednolitość prawa oraz klauzula porządku publicznego. Analiza wskazuje na istotne zmiany wprowadzone przez Rozporządzenie Rzym II w polskim prawie prywatnym międzynarodowym, szczególnie w zakresie kolizyjnego unormowania deliktów i innych zobowiązań pozaumownych.

2009-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Sprawozdanie z II Zjazdu Katedr Prawa Prywatnego Międzynarodowego O stanowieniu, pojmowaniu i stosowaniu norm kolizyjnych europejskiego i krajowego prawa prywatnego międzynarodowego, Katowice, 23—24 października 2015 roku

Agata Kozioł , Witold Kurowski

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2016 | Abstrakt | s. 99-112

Sprawozdanie z II Zjazdu Katedr Prawa Prywatnego Międzynarodowego w Katowicach (2015). Tematem przewodnim było stanowienie, pojmowanie i stosowanie norm kolizyjnych europejskiego i krajowego prawa prywatnego międzynarodowego. Omówiono relacje między prawem UE a prawem krajowym, wpływ prawa UE na część ogólną PPM, łączniki norm kolizyjnych, aspekty kolizyjnoprawne zobowiązań i prawa rodzinnego. Zjazd zgromadził przedstawicieli doktryny i praktyki.

2016-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Forma rozrządzeń na wypadek śmierci po wejściu w życie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 roku

Katarzyna Anna Dadańska , Krzysztof Kubasik

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2014 | Abstrakt | s. 9-29

Artykuł poświęcony jest ważności formalnej rozrządzeń testamentowych w świetle Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego. Ponadto uwzględniono obowiązujące krajowe zasady prawa prywatnego międzynarodowego, a także umowy międzynarodowe obowiązujące w Polsce. Podjęto również próbę scharakteryzowania relacji między tymi aktami prawnymi w odniesieniu do transgranicznych spraw spadkowych oraz decyzji, który z aktów prawnych powinien mieć zastosowanie, w zależności od rodzaju rozrządzenia na wypadek śmierci.

2014-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Umowa faktoringu w świetle konwencji ottawskiej o faktoringu międzynarodowym

Arkadiusz Wowerka

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2009 | Abstrakt | s. 57-85

Artykuł analizuje umowę faktoringu w kontekście Konwencji ottawskiej o faktoringu międzynarodowym z 1988 roku. Konwencja ta stanowi jednolite źródło prawa regulujące międzynarodowy faktoring i specyficzne dla niego aspekty przelewu wierzytelności. Autor omawia definicję umowy faktoringu według Konwencji, zwracając uwagę na kryteria podmiotowe (faktor, dostawca, dłużnik) i przedmiotowe (wierzytelności pieniężne wynikające z umów sprzedaży towarów lub świadczenia usług o charakterze handlowym). Podkreślono znaczenie obowiązków faktora, w tym finansowania, księgowania, inkasowania wierzytelności oraz przejęcia ryzyka niewypłacalności dłużnika (del credere). Ważnym elementem konwencyjnej definicji jest wymóg pisemnego powiadomienia dłużnika o przelewie. Artykuł wyjaśnia również międzynarodowy charakter umowy faktoringu w rozumieniu Konwencji, który jest powiązany z międzynarodowym charakterem umowy bazowej między dostawcą a dłużnikiem. Konwencja ottawska, mimo pewnych niedostatków, jest postrzegana jako próba stworzenia nowoczesnej instytucji prawa zobowiązań, inspirująca również ustawodawstwo krajowe.

2009-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

O nowym unormowaniu holenderskiego prawa prywatnego międzynarodowego

Agata Kozioł

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2012 | Abstrakt | s. 141-153

Kodyfikacja holenderskiego prawa prywatnego międzynarodowego została przeprowadzona w sposób, który nie był powszechnie akceptowany. Proces legislacyjny trwał ponad trzy dekady wysiłków legislacyjnych. Podczas prac przygotowawczych postanowiono, że holenderskie PIL będzie zawierało wyłącznie normy kolizyjne prawa, podczas gdy kwestie proceduralne, w tym jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń zagranicznych, zostaną uregulowane w Kodeksie postępowania cywilnego. Metoda krok po kroku, która została wybrana od początku prac prawniczych, polegała na przygotowywaniu oddzielnych projektów ustaw, które koncentrowały się na kwestiach o ograniczonym zakresie, na przykład separacji i rozwodu lub prawie majątkowym. W ten sposób normy kolizyjne prawa zostały rozproszone w szeregu projektów ustaw, formalnie niepowiązanych ze sobą. Proces zakończył się naszkicowaniem projektu ustawy, która zebrała normy o charakterze ogólnym, opracowane przez sądy i doktrynę prawną. Reguły te zostały ostatecznie wprowadzone do ustawy o holenderskim prawie prywatnym międzynarodowym jako jej część ogólna. Ogólne przepisy holenderskiego prawa prywatnego międzynarodowego sformułowano w 17 artykułach. Zawierają one w szczególności klauzule porządku publicznego, przepisy dotyczące statusu osobistego osób fizycznych, w tym sytuacji prawnej cudzoziemców, formy czynności prawnych oraz norm prawa prywatnego międzynarodowego o charakterze bezwzględnie obowiązującym.

2012-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Uwagi o uregulowaniach rozporządzenia Rzym II… i ich stosowaniu na tle doświadczeń polskiej judykatury

Jadwiga Pazdan , Maria-Anna Zachariasiewicz , Maksymilian Pazdan , Marek Świerczyński , Maciej Zachariasiewicz , Witold Kurowski , Krzysztof Pacuła

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2015 | Abstrakt | s. 67-93

Rozporządzenie (WE) nr 864/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. dotyczące prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych (Rozporządzenie 1 Rzym II) określa normy kolizyjne mające zastosowanie do zobowiązań pozaumownych w sprawach cywilnych i handlowych. Obowiązuje ono od 11 stycznia 2009 roku. Artykuł 30 Rozporządzenia przewiduje sporządzenie sprawozdania oceniającego jego stosowanie. Komisja Europejska zwróciła się już do polskiego Ministerstwa Sprawiedliwości o informacje zwrotne za pośrednictwem Kwestionariusza wydanego w 2012 roku (zob. M. Pazdan, M. Jagielska, W. Kurowski, M. Świerczyński, M.‑A. Zachariasiewicz, M. Zachariasiewicz, Ł. Żarnowiec: Materiały: Odpowiedź na Kwestionariusz Komisji skierowany do Państw Członkowskich dotyczący stosowania Rozporządzenia 864/2007 w sprawie prawa właściwego. „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2013, t. 12, s. 165—197). Na tamtym etapie – nie było jeszcze możliwe przedstawienie pełnego obrazu podejścia naszych sądów do Rozporządzenia, jako że w Polsce brakowało obszernego orzecznictwa. W nowym Kwestionariuszu z czerwca 2015 roku Dyrekcja A Komisji: Wymiar Sprawiedliwości w Sprawach Cywilnych zwróciła się do polskiego Ministerstwa Sprawiedliwości o nowe informacje i spostrzeżenia dotyczące stosowania Rozporządzenia Rzym II w Polsce, które zostały zebrane w międzyczasie. Podobnie jak pierwotna odpowiedź na Kwestionariusz Komisji, niniejsze uzupełnienie zostało przygotowane wspólnie przez grupę autorów pod kierownictwem profesora Maksymiliana Pazdana. Uzupełnienie to stanowiło podstawę odpowiedzi udzielonej Komisji przez polską Komisję Kodyfikacyjną Prawa Cywilnego w imieniu polskiego rządu. Od czasu przygotowania pierwotnej odpowiedzi upłynął czas i zdobyto doświadczenie. W związku z tym pojawiło się szereg kwestii dotyczących stosowania Rozporządzenia. Nowa opinia przedstawia Komisji dodatkowe informacje na temat polskiego orzecznictwa. Autorzy są zdania, że powodem, dla którego Rozporządzenie zostało w końcu zauważone przez polskie sądy, może być odesłanie do tego aktu zawarte w art. 33 polskiej ustawy Prawo prywatne międzynarodowe. Analiza orzecznictwa przedstawiona w niniejszym uzupełnieniu wskazuje, że polskie sądy napotykają wiele trudności przy stosowaniu Rozporządzenia Rzym II. Dotyczą one między innymi zakresu zastosowania samego Rozporządzenia, jak również jego poszczególnych przepisów, rozgraniczenia między Rozporządzeniem a Konwencją Haską z 1971 r. [dotyczącą prawa właściwego dla wypadków drogowych], interpretacji kryterium „oczywiście ściślejszego związku” oraz kryterium „ścisłego związku czynu niedozwolonego z wcześniejszą umową”, ustalenia miejsca powstania szkody oraz dopuszczalności stosowania art. 16 i 17 Rozporządzenia Rzym II. Niestety zdarzają się przypadki, gdy Rozporządzenie było ignorowane przez polskie sądy. Autorzy uzupełnienia proponują szereg możliwych zmian w Rozporządzeniu, w tym zmiany norm kolizyjnych dotyczących wypadków drogowych, ochrony prywatności i innych dóbr osobistych, własności intelektualnej, nieuczciwej konkurencji oraz ochrony praw osób trzecich.

2015-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

O potrzebie wskazania w nowej ustawie o prawie prywatnym międzynarodowym podstawy stosowania przepisów wymuszających swoje zastosowanie

Maria‑Anna Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2010 | Abstrakt | s. 9-43

Autor stoi na stanowisku, że ogólny przepis, który stanowiłby podstawę stosowania lub uwzględniania bezwzględnie obowiązujących przepisów porządku prawnego siedziby sądu (forum) lub państwa trzeciego, powinien zostać włączony do nowej ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe. Wniosek ten poprzedza historyczna i komparatystyczna analiza koncepcji przepisów bezwzględnie obowiązujących. Autor przedstawia różnice między art. 7 Konwencji Rzymskiej a art. 9 Rozporządzenia Rzym I i zajmuje stanowisko, że pierwszy z nich jest preferowany. Dzieje się tak w szczególności ze względu na możliwość uwzględnienia bezwzględnie obowiązujących przepisów państwa trzeciego. W związku z tym za jedną z zalet projektu nowego prawa prywatnego międzynarodowego należy uznać to, że art. 9 projektu, który dotyczy przepisów bezwzględnie obowiązujących, wzorowany jest raczej na art. 7 Konwencji, a nie na art. 9 Rozporządzenia Rzym I. Autor przedstawia również propozycję, jak należy interpretować takie terminy, jak „państwo, w którym mają być wykonane zobowiązania wynikające z umowy” oraz „bezprawność wykonania umowy”, przewidziane w art. 9 ust. 3 Rozporządzenia, aby osiągnąć efekt, w którym wspomniany przepis mógłby być rozumiany w sposób jak najbardziej zbliżony do art. 7 ust. 1 Konwencji.

2010-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku w prawie prywatnym międzynarodowym Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 15 lipca 2005 r. (IV CK 20/05)

Jadwiga Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2008 | Abstrakt | s. 159-163

Artykuł analizuje problematykę oświadczeń o przyjęciu lub odrzuceniu spadku w prawie prywatnym międzynarodowym, na tle postanowienia Sądu Najwyższego z 15 lipca 2005 r. Omawia kwestie takie jak statut spadkowy, zdolność do czynności prawnych, forma oświadczenia oraz wpływ błędu na jego ważność. Glosa krytycznie odnosi się do rozstrzygnięcia SN, szczególnie w kontekście pominięcia kwestii wymagań formalnych oświadczenia złożonego za granicą oraz braku rozważenia zastosowania zasady najściślejszego związku (le principe de proximité).

2008-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Droit international privé — projet de la loi élaboré en 2009. Prawo prywatne międzynarodowe — projekt ustawy z 2009 roku

Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2010 | s. 161-186

2010-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Michał Wojewoda, Zakres prawa właściwego dla zobowiązań umownych, Warszawa, Wolters Kluwer, 2007, 475 s.

Maksymilian Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2009 | Abstrakt | s. 189-192

Artykuł jest recenzją monografii Michała Wojewody pt. „Zakres prawa właściwego dla zobowiązań umownych”, poświęconej Konwencji rzymskiej z 1980 r. o prawie właściwym dla zobowiązań umownych. Recenzja pozytywnie ocenia pracę jako pierwsze pogłębione studium konwencji w polskim piśmiennictwie, podkreślając precyzję wywodu i umiejętność autora w stawianiu czoła trudnym problemom prawa kolizyjnego, takim jak kwalifikacja, obejście prawa czy przepisy wymuszające swe zastosowanie. Recenzent wskazuje także na aspekty dyskusyjne, w tym rozumienie zakresu zastosowania konwencji, pojęcia konsumenta oraz nadmiernie rygorystyczne podejście do rozszczepienia statutu kontraktowego (dépeçage), argumentując za szerszym dopuszczeniem częściowego kolizyjnoprawnego wyboru prawa na gruncie autonomii woli stron. Mimo tych uwag polemicznych, praca Michała Wojewody uznana jest za wybitne osiągnięcie twórcze.

2009-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Transgraniczne przeniesienie siedziby statutowej polskiej spółki handlowej za granicę

Maciej Mataczyński

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2013 | Abstrakt | s. 19-60

Działalność transgraniczna spółki, której siedziba statutowa znajduje się w Polsce, musi być rozpatrywana zarówno w kontekście polskich przepisów prawa prywatnego międzynarodowego, jak i swobód prawa UE, w szczególności swobody przedsiębiorczości. Artykuł dotyczy w szczególności jednego z rodzajów takiej działalności — transgranicznego przeniesienia siedziby statutowej, które należy zakwalifikować jako transgraniczne przekształcenie spółki. W wyroku VALE (C‑378/10) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że transgraniczne przekształcenia spółek należą co do zasady do tych rodzajów działalności gospodarczej, w odniesieniu do których państwa członkowskie są zobowiązane do przestrzegania swobody przedsiębiorczości. W ustawie z 2011 r. prawo prywatne międzynarodowe polski ustawodawca wdrożył przepisy dotyczące transgranicznego przeniesienia siedziby (statutowej) osoby prawnej. Niemniej jednak dostosowanie tych przepisów do spółek kapitałowych utworzonych na podstawie prawa polskiego wydaje się niemożliwe. Kodeks spółek handlowych nie zawiera przepisów dotyczących przekształceń transgranicznych, choć zawiera kompleksowe regulacje dotyczące przekształceń „krajowych” polskich spółek osobowych i kapitałowych oraz transgranicznego łączenia się spółek w ramach UE (EOG). Dopuszczalność transgranicznego przekształcenia spółki mającej siedzibę statutową w Polsce w spółkę podlegającą prawu innego państwa UE (EOG) jest wątpliwa, gdyż zgodnie z art. 270 pkt 2 i art. 459 pkt 2 Kodeksu spółek handlowych uchwała o przeniesieniu siedziby spółki za granicę stanowi podstawę rozwiązania spółki. Taką regulację należy ocenić jako ograniczenie swobody przedsiębiorczości. Jednakże test proporcjonalności zastosowany do tego ograniczenia (konieczności rozwiązania spółki) prowadzi do wniosku, że jest ono uzasadnione i de lege lata na gruncie prawa polskiego transgraniczne przeniesienie siedziby statutowej polskiej spółki, nawet w ramach UE (EOG), jest niedopuszczalne.

2013-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Jubileusz 50-lecia pracy naukowej Profesora dr. hab. Andrzeja Mączyńskiego. Sprawozdanie z konferencji naukowej nt. Prawo prywatne międzynarodowe wobec wyzwań XXI wieku, Kraków, 14 maja 2018 roku

Sybilla Stanisławska-Kloc

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2018 | s. 143-148

2018-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Substytucja i ekwiwalencja pojęć w prawie prywatnym międzynarodowym — rezolucja przyjęta podczas 73. Sesji Instytutu Prawa Międzynarodowego w dniu 27 października 2007 r.

Katarzyna Sznajder

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2009 | Abstrakt | s. 183-188

Artykuł omawia zagadnienia substytucji i ekwiwalencji pojęć w prawie prywatnym międzynarodowym, będące przedmiotem obrad 73. Sesji Instytutu Prawa Międzynarodowego w Santiago de Chile w 2007 roku. Przedstawiono stanowisko Instytutu sformułowane w rezolucji z 27 października 2007 r.. Wskazano na trudności związane ze stosowaniem prawa obcego oraz potrzebę poszukiwania funkcjonalnych podobieństw między instytucjami prawa krajowego i obcego w celu zapewnienia ciągłości i harmonii stosunków prawnych. Podkreślono, że substytucja i ekwiwalencja nie wymagają identyczności przepisów, a jedynie podobieństwa celów i interesów.

2009-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Kwalifikacja culpa in contrahendo w prawie prywatnym międzynarodowym

Maria-Anna Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2008 | Abstrakt | s. 35-61

Artykuł analizuje problematykę kwalifikacji culpa in contrahendo w prawie prywatnym międzynarodowym. Autorka zwraca uwagę na trudności związane z określeniem charakteru prawnego odpowiedzialności przedumownej oraz na różnorodność podejść do tego zagadnienia w różnych systemach prawnych. Omawia kryteria kwalifikacji culpa in contrahendo w prawie prywatnym międzynarodowym, takie jak źródło stosunku prawnego, źródło zaufania, podstawa prawna roszczenia, podobieństwo do stosunków umownych, etap procesu tworzenia konsensu, środek prawny i inne. Następnie autorka analizuje rozporządzenie Rzym II i jego wpływ na kwalifikację culpa in contrahendo, zwracając uwagę na trudności interpretacyjne i praktyczne zastosowanie przepisów. Podkreśla, że mimo trudności, rozporządzenie to stanowi próbę ujednolicenia podejścia do culpa in contrahendo w obrocie międzynarodowym.

2008-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Optymalna koncepcja określania właściwości prawa we wspólnotowym porządku prawnym

Andrzej Całus

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2010 | Abstrakt | s. 13-50

Autor bada, która koncepcja określania prawa właściwego powinna być uznana za optymalną dla wspólnotowego porządku prawnego. Wzięto pod uwagę osiągnięcia wspólnotowego międzynarodowego prawa prywatnego w zakresie prawa materialnego i procesowego, a także osiągnięty poziom harmonizacji prawa państw członkowskich. Autor doszedł do wniosku, że wspomniane osiągnięcia i osiągnięty poziom harmonizacji przemawiają za koncepcją łączenia wyboru norm materialnych z normami międzynarodowego prawa procesowego. Jednak nawet tak szeroka koncepcja jest dla niego niewystarczająca, gdyż nie uwzględnia specyfiki rynków wewnętrznych. Te ostatnie wymagają szczególnych metod określania stosowalności norm prawnych. Wśród nich wiodące miejsce zajmuje wzajemne uznawanie i ekwiwalencja norm prawnych państw członkowskich zgodnie z zasadą kraju pochodzenia towarów i usług. Artykuł, poza wprowadzeniem i uwagami pomyślanymi jako materiał do dyskusji, przedstawia a) kryteria uznania danej koncepcji za optymalną dla prawa wspólnotowego, b) powiązanie norm kolizyjnych i międzynarodowego prawa procesowego już istniejące w prawie wspólnotowym, c) potrzebę istnienia konstrukcji będącej ekwiwalentem norm kolizyjnych. Jest to przez autora postrzegane jako znaczenie zasady kraju pochodzenia w ramach koncepcji wzajemnego uznawania i ekwiwalencji norm materialnych państw członkowskich.

2010-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Konwencja haska o prawie właściwym dla trustów i ich uznawaniu z 1985 roku — wprowadzenie

Maciej Zachariasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2017 | Abstrakt | s. 149-158

Artykuł omawia Konwencję haską o prawie właściwym dla trustów i ich uznawaniu z 1985 r. jako instrument regulujący problemy kolizyjnoprawne związane z trustami, szczególnie w państwach tradycji kontynentalnej nieznających tej instytucji. Przedstawia cele konwencji, jej zakres zastosowania (z wyłączeniem trustów powstających ex lege), specyfikę definicji trustu oraz pojęcie "uznawania". Analizuje korzyści i potencjalne trudności związane z konwencją, w tym jej znaczenie dla systemów common law i civil law, oraz argumentuje za przystąpieniem Polski do tej regulacji.

2017-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Znaczenie orzeczenia sądu zagranicznego w postępowaniu rozpoznawczym przed polskim sądem. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2005 r. (V CK 783/04)

Katarzyna Sznajder

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2009 | Abstrakt | s. 175-182

Artykuł analizuje glosę do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2005 r. (V CK 783/04) dotyczącą znaczenia orzeczeń sądów zagranicznych w polskim postępowaniu rozpoznawczym. Kluczową kwestią jest sposób uwzględniania w Polsce orzeczeń sądów państw obcych oraz przesłanki ich skuteczności w polskim porządku prawnym. Sąd Najwyższy w omawianym orzeczeniu skupił się na zastosowaniu przepisów Konwencji z Lugano z dnia 16 września 1988 r., wskazując, że orzeczenia wydane w państwach konwencyjnych podlegają uznaniu w pozostałych państwach bez potrzeby przeprowadzania szczególnego postępowania. Podkreślono, że uznanie orzeczenia zagranicznego prowadzi do rozciągnięcia jego skutków na terytorium państwa uznającego. Analiza objęła również rozróżnienie między skutecznością, prawomocnością i wykonalnością orzeczenia. Artykuł wskazuje, że dla określenia rodzaju i zakresu skutków orzeczenia zagranicznego konieczne jest odniesienie się do przepisów państwa pochodzenia.

2009-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

O projekcie nowej ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym

Maksymilian Pazdan

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2007 | Abstrakt | s. 11-19

Artykuł analizuje projekt nowej ustawy o prawie prywatnym międzynarodowym w Polsce. Autor omawia konieczność reformy obecnej ustawy z 1965 roku, wskazując na jej niedostatki i potrzebę dostosowania do współczesnych standardów. W artykule przedstawiono główne założenia projektu, w tym m.in. rozszerzenie zakresu wyboru prawa, unormowanie właściwości prawa dla umów o arbitraż, czy też wprowadzenie łącznika miejsca zwyczajnego pobytu. Autor podkreśla znaczenie reformy dla zapewnienia spójności i efektywności prawa prywatnego międzynarodowego w Polsce.

2007-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2014 roku, I CSK 330/13

Redakcja PPPM

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2015 | Abstrakt | s. 95-100

This gloss concerns a Supreme Court ruling on establishing separate marital property for spouses living in Poland and France. The SC considered Polish courts' jurisdiction based on the Polish-French agreement. The husband's cassation appeal, seeking an earlier separation date based on a French court's interim order, was dismissed. The SC found the French order wasn't equivalent to Polish legal separation and didn't automatically trigger property division.

2015-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Właściwość sądu w zakresie roszczeń z tytułu odpowiedzialności cywilnej za wypadki komunikacyjne. Glosa do wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 13 grudnia 2007 r. (C — 463/06), FBTO Schadeversekeringen N.V./Jack Odenbreit

Mariusz Fras

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2009 | Abstrakt | s. 159-173

Artykuł stanowi glosę do wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 13 grudnia 2007 r. (C - 463/06) w sprawie FBTO Schadeversekeringen N.V./Jack Odenbreit, dotyczącego właściwości sądu w zakresie roszczeń z tytułu odpowiedzialności cywilnej za wypadki komunikacyjne. Komentowany wyrok potwierdza, że ofiara wypadku drogowego może wytoczyć powództwo bezpośrednio przeciwko ubezpieczycielowi osoby odpowiedzialnej przed sądem państwa swojego miejsca zamieszkania, pod warunkiem, że ubezpieczyciel ma siedzibę w państwie członkowskim UE i takie powództwo jest dopuszczalne w świetle prawa krajowego. Autor analizuje tę kwestię w kontekście prawa wspólnotowego, w szczególności Rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 i Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 864/2007 (Rzym II), a także w odniesieniu do Konwencji haskiej o prawie właściwym dla wypadków drogowych z 1971 r. Omówiono również instytucję actio directa w polskim systemie prawnym i jej naturę prawną. Podkreślono cel wspólnotowych regulacji, jakim jest wzmocnienie ochrony poszkodowanych.

2009-06-30