Mitologia pogranicza. Australia i Stany Zjednoczone Sygurda Wiśniowskiego
Abstrakt
The article discusses the concept of ‘borderland’ in selected works by Sygurd Wiśniowski: a 19th century Polish traveller who encountered the territorial and cultural expansion of the white settlers in Australia and North America. The author of the article aims to present both the specificity and the complexity of ‘borderland phenomenon’ as described by Wiśniowski. The author concentrates also on absent or omitted elements in Wiśniowski’s discourse (which can be observed in his attitude towards the native inhabitants and women) and reveals Wiśniowski’s utopian ideas (such as equality of opportunity).
Słowa kluczowe
borderland/frontier; expansion; modernity; journey
Bibliografia
Bąk M., 2014, Gdzie diabeł (tasmański) mówi dobranoc. Wizerunek Australii w literaturze polskiej, Katowice.
Careless J.M.S., 1989, Frontier and Metropolis: Regions, Cities and Identities in Canada Before 1914, Toronto.
Clark M., 2004, Historia Australii, przeł. BażyńskaChojnacka K., Chojnacki P., Warszawa–Gdańsk.
Forajter W., 2014, Kolonizator skolonizowany. Przypadek Sygurda Wiśniowskiego, Katowice.
Hennessy Ch.A.M., 1978, Frontier in Latin American History, Albuquerque.
Hobsbawm E., 2014, Wiek kapitału: 1848–1875, przeł. Starnawski M., Warszawa.
Kosofsky Sedgwick E., 2005, Męskie pragnienie homospołeczne i polityka seksualności, przeł. Ostolski A., „Krytyka Polityczna”, nr 9–10.
Nevins J., 2011, Wprowadzenie: dziewiętnastowieczne korzenie steampunka, w: VanderMeer A. i J., red., Steampunk: antologia, tłum. Jakubiec A., Lublin.
Osterhammel J., 2013, Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata, red. nauk. i posł. Molik W., przeł. DrozdowskaBroering I., Kałążny J., Peszke A., Śliwińska K., Poznań.
Rusinowa I., 1990, Indianie, traperzy i osadnicy, Warszawa.
Russell D., 1960, The Lives and Legends of Buffalo Bill, Norman.
Rzońca J., 2010, Zesłańcy, buszrangerzy, wędrowni postrzygacze owiec – męski świat australijskiego interioru w narodowej literaturze i filmie, w: Dąbrowska M., Radomski A., red., Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości, Lublin.
Sloterdijk P., 2011, Kryształowy pałac. O filozoficzną teorię globalizacji, przeł. Cymbrowski B., Warszawa.
Weaver R.M., 1996, Idee mają konsekwencje, tłum. Bubula B., Kraków.
Webb W.P., 2003, Great Frontier, Reno.
Wiśniowski S., 1873, Dziesięć lat w Australii, cz. 1–2, Lwów.
Wiśniowski S., 1953, Koronacja króla Fidżi oraz inne nowele, obrazki i szkice podróżnicze, do druku przygotowali Tuwim J., Olszewicz B., Warszawa.
Wiśniowski S., 1954, W kraju Czarnych Stóp oraz inne nowele, obrazki i szkice podróżnicze, do druku przygotowali Tuwim J., Olszewicz B., Warszawa.
Żyrek E., 2014, Autokreacja w (pre)reportażu podróżniczym Sygurda Wiśniowskiego, w: Fiołek K., red., Literatura niewyczerpana. W kręgu mniej znanych twórców polskiej literatury lat 1863–1914, Kraków.
dr hab., Instytut Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska. Polska
https://orcid.org/0000-0001-7527-934X
Historyk literatury, krytyk, tłumacz z języka francuskiego. Autor licznych artykułów opublikowanych na łamach „Pamiętnika Literackiego”, „Tekstów Drugich” i „Wieku XIX” oraz dwóch monografii książkowych („Zły” Leopolda Tyrmanda jako literatura środka. Tekst i konteksty, Kraków 2007; Kolonizator skolonizowany. Przypadek Sygurda Wiśniowskiego, Katowice 2014). Zainteresowania naukowe: historia literatury pozytywizmu i Młodej Polski, teoria literatury, historia społeczna i gospodarcza Europy, teoria postkolonialna, psychoanaliza.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
