Studia filologiczno-areałowe i areał Europy Środkowej w Instytucie Slawistyki Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Masaryka w Brnie
Abstrakt
The article contains some basic information on Philological Area Studies, a unique study course created at the Department of Slavonic Studies at Masaryk University. The author presents the most important historical data, explains the specific character of these studies and provides a comprehensive bibliography on the discussed phenomena. Also, the article engages itself with a socalled problem of Central Europe, an important issue for Slavonic and in particular – Philological Area Studies. The author points out some mistakes and misunderstandings and defines some challenging prospects for Central European studies oriented towards area and philology.
Słowa kluczowe
Central European Studies; Czech area studies; Masaryk University
Bibliografia
Literatura (wybór)
Cz. A – areał a wizualizacje
Kisiel M., Morcinek-Cudak B., Głogowski T.M., red., 2001, Śląsk literacki. Materiały V sesji śląskoznawczej Pracowników Naukowych, Studentów i Gości Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, 8–9 listopada 2000, Katowice.
Pospíšil I., 2003a, Různé aspekty ikonosféry [rec. KossakowskaJarosz K., 1999, Śląsk znany. Śląsk nie znany. O kulturze literackiej na Górnym Śląsku przed pierwszym progiem umasowienia, Opole; Tokarz B., 2002, Dwudziestowieczna ikonosfera w literaturach europejskich: Wizualizacja w literaturze, Katowice; Rott D., 2002, Bracia czescy w dawnej Polsce, Katowice], „Slavica Litteraria” nr X6.
Pospíšil I., 2005a, Slezská poezie v kulturním proudění věků [rec. Kadłubek Z., Rott D., 2004, Oczy Charibelli. Ślady petrarkizmu w siedemnastowiecznej łacińskiej poezji śląskiej, Katowice – Pszczyna; Wedekind F., 2004, Trost: Ausgewählte Dichtungen – Pocieszenie: Wybór poezji, tłum. i oprac. Kowalska T., Katowice], „Slavica Litteraria”, nr X8.
Rott D., 2002a, Bracia czescy w dawnej Polsce, Katowice.
Rott D., 2002b, Leksykon przypomnień. Literatura dawnej Polski. Średniowiecze – renesans – barok. Setnik pisarzy i dzieł, Warszawa.
Cz. B – areał a kulturologia
Pospíšil I., 2000a, Českopolské sbližování, Střední Evropa a literární věda, w: Štěpán L., red., Litteraria Humanitas VIII. Komparatistika – Genologie – Translatologie. Krystyna KardyniPelikánová, Brno.
Pospíšil I., 2000b, Středoevropská křižovatka a počátky poststrukturalistické fáze literární vědy v Československu, w: Štěpán L., red., Litteraria Humanitas VIII – Komparatistika – Genologie – Translatologie. Krystyna KardyniPelikánová, Brno.
Pospíšil I., red., 2002, Areál – sociální vědy – filologie, Brno.
Pospíšil I., 2003b, Nová literatura a areálová studia, w: Kšicová D., Pospíšil I., red., Litteraria Humanitas XII. Moderna – avantgarda – postmoderna, Brno.
Pospíšil I., 2004a, Komparatistika, střední Evropa, areálové studium a jejich výhledy, w: Pospíšil I., Moser M., red., Comparative Cultural Studies in Central Europe, Brno.
Pospíšil I., 2004b, Kulturologie a brněnský projekt Areál – sociální vědy – filologie, „Zošity”, nr 4.
Pospíšil I., 2005, Problém literárního hrdiny a areálu [rec. Koška J., red., 2004, Hrdina v stredoeurópskych a balkánskych literatúrach 19. a 20. Storočia, Bratislava], „Slovak Review”, vol. XIV, no. 1.
Pospíšil I., 2007a, Areálová studia a filologie, evropské areály, Rusové – střední Evropa – Morava, w: Lepilová K., red., Inovace postgraduálního vzdělávání učitelů ruštiny, Brno.
Pospíšil I., 2007b, Co je to areálový výzkum. Cíle, metody, problémové okruhy, tendence a příklady, w: Horyna B., Krob J., red., Cesty k vědě. Jak správně myslet a psát, Olomouc.
Pospíšil I., 2009a, Areál a filologická studia. Areál a jeho vztahy, „Novaja Rusistika”, nr 2.
Pospíšil I., 2009b, Literární komparatistika, areálová/kulturní studia, teorie literárních dějin a problém hodnoty v současné literárněvědné praxi, „Opera Slavica”, nr 1.
Pospíšil I., 2009c, Literární komparatistika, středoevropský kulturní prostor a teorie literárních dějin, „Slavica Litteraria”, nr 1.
Pospíšil I., 2009d, Literární komparatistika: lákavá inovace, kvalitní tradice, „Stil”, nr 8.
Pospíšil I., 2010, Areálové strategie, nacionalita, historicita/status quo a ponorné řeky dějin, w: Pospíšil I., Šaur J., red., Středoevropský areál ve vnitřních souvislostech (československomaďarské reflexe), Brno.
Pospíšil I., 2011a, Filologickoareálová studia, evropský projekt na Ústavu slavistiky v Brně a jejich souvislosti, w: Půža M., Konečný J., red., Dialog kultur VI, Brno.
Pospíšil I., 2011b, Smysl slavistiki, metodologija i geopolitičeskije problemy sovremennosti v Jevrope, w: Pospíšil I., Šaur J., red., Evropské areály a metodologie (Rusko, střední Evropa, Balkán a Skandinávie), Bělehrad – Brno: nová témata, metody a problémy, Brno.
Pospíšil I., 2012, Ke konceptu eidologie/poetiky srovnávacích slovanských literatur v souvislostech díla Franka Wollmana, „Stil”, nr 11.
Pospíšil I., 2013a, Areál a filologická studia. Operační program Vzdělání pro konkurenceschopnost: Komplexní inovace studijních oborů na FF MU s ohledem na požadavky znalostní ekonomiky, Brno.
Pospíšil I., Šaur J., red., 2011, Evropské areály a metodologie (Rusko, střední Evropa, Balkán a Skandinávie), Brno.
Pospíšil I., Zelenka M., red., 2002, Literatury v kontaktech (Jazyk – literatura – kultura). Brněnské československé texty k slovakistice, Brno.
Inne przywoływane publikacje
Demetz P., 1990, A Conversation with René Wellek, „Cross Currents, A Yearbook of Central European Culture”, nr 9.
Pospíšil I., 2014, Střední Evropa: posuny důrazu; monografie Střední Evropa včera a dnes: proměny koncepcí (jazyk – literatura – kultura – politika – právo – filozofie), w druku.
Najważniejsze publikacje Instytutu
Seria „Brněnské texty z filologickoareálových studií”, redaktor: Ivo Pospíšil:
Franta V., Pospíšil I., 2009, Josef Jirásek jako rusista, slovakista a umělec slova. Seminář filologickoareálových studií, Brno.
Pospíšil I., red., 2010, Problémy slovakistiky v zrcadle areálové filologie, Brno.
Šuša I., 2009, Holocaust v taliánskem a slovenskej memoárovém literatúre, Brno.
Inne
Čermák R., Maiello G., 2011, Nástin dějin a literatury Lužických Srbů, Brno.
Käfer I., Pospíšil I., 2012, red., Brněnská hungaroslavistika a československomaďarské vztahy, Segedín.
Moser M., Newerkla S.M., Pospíšil I., red., 2005, Litteraria Humanitas XIII. Austrian, Czech and Slovak Slavonic Studies in Their Central European Context, Brno.
Moser M., Pospíšil I., 2004, Comparative Cultural Studies in Central Europe, Brno.
Pospíšil I., 2000, Českopolské sbližování, Střední Evropa a literární věda. Litteraria Humanitas VIII – Komparatistika – Genologie – Translatologie. Krystyna KardyniPelikánová, Brno.
Pospíšil I., red., 2002, Areál – sociální vědy – filologie, Brno.
Pospíšil I., 2003, Nová literatura a areálová studia, w: Kšicová D., Pospíšil I., red., Litteraria Humanitas XII. Moderna – avantgarda – postmoderna, Brno.
Pospíšil I., 2004, Kulturologie a brněnský projekt Areál – sociální vědy – filologie, „Zošity”, nr 4.
Pospíšil I., 2006, Brněnská slovakistika – obecné a zvláštní, w: Nábělková M., Pátková J., red., Československá súčasnosť a česká slovakistika, Praha.
Pospíšil I., 2006, Střední Evropa a Slované (Problémy a osobnosti), Brno.
Pospíšil I., 2007, Co je to areálový výzkum. Cíle, metody, problémové okruhy, tendence a příklady, w: Horyna B., Krob J., red., Cesty k vědě. Jak správně myslet a psát, Olomouc.
Pospíšil I., red., 2008, Slovensko mimo Slovensko/Slovensko mimo Slovenska. Kolektivní monografie. Brněnské texty k slovakistice X, Brno.
Pospíšil I., 2009, Areál a jeho vztahy, „Novaja Rusistika”, nr 2.
Pospíšil I., 2009, Klíčové problémy slovanských areálů, Brno.
Pospíšil I., red., 2009, Československé reflexe: 1968 (Jazyk – literatura – kultura), Brno 2009.
Pospíšil I., 2009, Teorie literárních dějin, literární komparatistika a identita národních literatur (problém východoslovanského areálu), w: Myronova H. i in., red., Ukrajinistika: minulost, přítomnost, budoucnost. Sborník vědeckých prací, Brno.
Pospíšil I., red., 2010, Areálová slavistika a dnešní svět. Monografie z filologickoareálových studií, Brno.
Pospíšil I., 2010, Prostorovost/spaciálnost/areálovost a literatura, „World Literature Studies”, nr 2.
Pospíšil I., 2011, Filologickoareálová studia, evropský projekt na Ústavu slavistiky v Brně a jejich souvislosti, w: Půža M., Konečný J., red., Dialog kultur XL, Brno.
Pospíšil I., 2013, Areál a filologická studia. Operační program Vzdělání pro konkurenceschopnost: Komplexní inovace studijních oborů na FF MU s ohledem na požadavky znalostní ekonomiky, Brno.
Pospíšil I., 2013, Areál střední Evropy a místo národních literatur: národní a nadnárodní, w: Slovenská literatúra – jej špecifiká a kontexty, Bratislava.
Pospíšil I., 2014, Československé jazykově kulturní vztahy: nová situace, w: Orgoňová O., Muziková K., Popovičová Sedláčková Z., red., Jazyk a jazykoveda v interpretácii, Bratislava, s. 33–42.
Pospíšil I., Šaur J., red., 2010, Středoevropský areál ve vnitřních souvislostech (československomaďarské reflexe), Brno.
Pospíšil I., Šaur J., red., 2011, Evropské areály a metodologie (Rusko, střední Evropa, Balkán a Skandinávie), Brno.
Pospíšil I., Šaur J., red., 2011, Střední Evropa jako kulturní průsečík a Slované: tradice – perspektivy – úskalí (několik vybraných okruhů), Brno.
Pospíšil I., Šaur J., red., 2012, Areál Ruska ve světle historických výročí (1709, 1812, 1941, 1991): jazyk – literatura – dějiny kultury, Brno.
Pospíšil I., Zelenka M., red., 2003, Československé vztahy v slovanských a středoevropských souvislostech (Meziliterárnost a areál), Brno.
Pospíšil I., Zelenka M., 2012, Střední Evropa jako křižovatka metodologií: Slovesnost Slovanů Franka Wollmana – tradice a souvislosti (Nad druhým českým vydáním), w: Pospíšil I., Zelenka M., red., Frank Wollman: Slovesnost Slovanů, Brno.
Przybylski M., Šaur J. i in., red., 2013, Podoby a proměny města ve slovanských a vybraných neslovanských kulturách, literaturách a jazycích, Brno.
prof. PhDr., DrSc., Instytut Slawistyki, Wydział Filozoficzny, Uniwersytet Masaryka w Brnie, Republika Czeska. Czechia
Literaturoznawca, pedagog i tłumacz. W swoich badaniach skupia się przede wszystkim na teorii i historii literatury, zajmuje się też genologią literacką, teorią studiów areałowych, komparatystyką literacką, teorią i historią literatur słowiańskich, a także krytyką literacką i publicystyką. Jako tłumacz z języków angielskiego i rosyjskiego przekłada głównie prozę artystyczną oraz literaturę naukową. Autor kilkuset artykułów i kilkunastu książek.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
